Ολοένα και μεγαλύτερο ρόλο διαμεσολαβητή μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας αναλαμβάνουν ΗΠΑ και ΕΕ, σε βάρος της Ρωσίας, που μέχρι πρόσφατα ήταν ο μοναδικός πρωταγωνιστής στη «διευθέτηση» της σύγκρουσης στο Νότιο Καύκασο.

Χτες το Αζερμπαϊτζάν άφησε ελεύθερους 17 Αρμένιους αιχμαλώτους πολέμου έπειτα από μεσολάβηση των ΗΠΑ, δήλωσε ο πρωθυπουργός της Αρμενίας Ν. Πασινιάν. Νωρίτερα οι δυο πλευρές είχαν δηλώσει «έτοιμες» να προχωρήσουν σε μια συνθήκη «ειρήνης», την οποία διαπραγματεύονται από τον περασμένο χειμώνα με διαμεσολάβηση της ΕΕ.

Νωρίτερα την αντίδραση του γαλλικού ΥΠΕΞ είχαν προκαλέσει βίντεο που έδειχναν εν ψυχρώ δολοφονίες με πυροβολισμό Αρμενίων αιχμαλώτων από Αζέρους.

«Εκτιμώ βαθιά τις προσπάθειες που κατέβαλαν οι ΗΠΑ για να βοηθήσουν στην επιστροφή των 17 αιχμαλώτων μας πολέμου» δήλωσε ο Πασινιάν, εκφράζοντας την «ελπίδα» να σημειωθεί «νέα πρόοδος για την επίλυση ανθρωπιστικών ζητημάτων και την αποκατάσταση της ειρήνης στην περιοχή».

Την Τρίτη το βράδυ, ο Αρμένιος ΥΠΕΞ, Αρ. Μιρζογιάν, και ο Αζέρος ομόλογός του Τζ. Μπαϊράμοφ είχαν τηλεφωνική επικοινωνία με τον ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, Αντ. Μπλίνκεν, με πρωτοβουλία της αμερικανικής πλευράς, για να τον ενημερώσουν για τη συνάντησή τους στη Γενεύη το Σάββατο, όπου συζήτησαν την ειρηνευτική συμφωνία.

Ο Μπλίνκεν χαιρέτισε την απελευθέρωση των Αρμένιων αιχμαλώτων και επανέλαβε τη «δέσμευση» των ΗΠΑ υπέρ μιας ειρηνικής επίλυσης της κρίσης, ενώ πρόσθεσε ότι η Ουάσιγκτον «εκτιμά τα θετικά βήματα που έχουν κάνει η Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν προς μια βιώσιμη ειρηνευτική συμφωνία».

Οπως υπογράμμισε ο ΥΠΕΞ των ΗΠΑ, «είναι σημαντικό να αποφευχθούν στρατιωτικές συγκρούσεις, να επιταχυνθούν οι διαπραγματεύσεις και να συνεχιστούν οι εργασίες στο πλαίσιο της επιτροπής οριοθέτησης των συνόρων».

Υπενθυμίζεται πως ο πόλεμος του 2020 έληξε με την τριμερή συμφωνία Ρωσίας - Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν, βάσει της οποίας η Αρμενία παραχωρεί εδάφη που έλεγχε επί δεκαετίες στο Ναγκόρνο Καραμπάχ και η Μόσχα ανέπτυξε περίπου 2.000 Ρώσους στρατιώτες για να επιτηρούν την τήρηση της εκεχειρίας.

ΗΠΑ και ΕΕ προωθούν συμφωνία που θα λήξει τη ρωσική αποστολή, ενώ ο Πασινιάν έχει καλέσει τη διεθνή κοινότητα (ΟΑΣΕ και ΟΗΕ) να επιτηρούν την κατάσταση «ασφαλείας» στον θύλακα και να «εγγυώνται» την ασφάλεια της Αρμενίας, καθώς συνεχίζονται τα ένοπλα επεισόδια στα σύνορα των δυο κρατών που παραμένουν ακαθόριστα. Επίσης σύμφωνα με δημοσιεύματα, στα πλαίσια της «ειρηνευτικής» συμφωνίας προωθείται το «αυτόνομο καθεστώς» του Ναγκόρνο Καραμπάχ ως μέρος του Αζερμπαϊτζάν και «εγγυήσεις» για τους Αρμένιους, που κατά κύριο λόγο ζουν εκεί.

Ο Μπαϊράμοφ επιβεβαίωσε την «ετοιμότητα του Αζερμπαϊτζάν» να υπογράψει συνθήκη ειρήνης με την Αρμενία και επεσήμανε ότι κατά την περίοδο μετά τη σύγκρουση θα συνεχιστούν οι εργασίες για επανένταξη του πληθυσμού αρμενικής καταγωγής που ζει στην αζέρικη περιοχή του Καραμπάχ.

Πάντως σύμφωνα με αναφορές σε ΜΜΕ, χτες σημειώθηκε νέο ένοπλο επεισόδιο στα σύνορα των δυο κρατών, με την Αρμενία να κατηγορεί το Αζερμπαϊτζάν.