Οι Θέσεις αναδεικνύουν τη σημασία που έχει ο Πολιτισμός για το Κόμμα. Η ενασχόληση του Κόμματος με τον Πολιτισμό, εκτός από τη συμβολή του στην ολόπλευρη ανάπτυξη της προσωπικότητας των κομμουνιστών και στην ικανότητά τους να προσεγγίζουν και να κατανοούν την πραγματικότητα για να μπορούν να παρεμβαίνουν σε αυτή, έχει και μια άλλη πλευρά. Την αλληλεπίδραση του Κόμματος με τους καλλιτέχνες - δημιουργούς, δηλαδή στο πώς θα τους βοηθήσει να υιοθετήσουν και να μετουσιώσουν στο έργο τους τη μαρξιστική επιστημονική κοσμοθεωρία, ώστε μέσα απ' αυτό να συνδράμουν με τη σειρά τους τη συνειδητοποίηση της αναγκαιότητας του σοσιαλισμού - κομμουνισμού.

Προσπαθώντας να συμβάλω στον διάλογο θα αναφερθώ στις δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένας νέος κομμουνιστής καλλιτέχνης για να μπορέσει να παράγει σημαντικό καλλιτεχνικό έργο. Για τις ανάγκες του σημειώματος θα σταθώ στους νέους λογοτέχνες, αλλά παρόμοια συμπεράσματα ισχύουν και για τα άλλα είδη Τέχνης.

Η δυσκολία να εκφράσεις την αντικειμενική πραγματικότητα. Η λογοτεχνία, ως ένα σύνθετο είδος Τέχνης που έχει να κάνει με τον λόγο, δηλαδή τη δραστηριότητα της σκέψης, έχει τη δυνατότητα να εκφράσει καλλιτεχνικά την αντικειμενική πραγματικότητα και τις κοινωνικές σχέσεις σε όλη τους την πολυπλοκότητα, να εκφράσει και τις πιο λεπτές αποχρώσεις του ανθρώπινου ψυχισμού. Ταυτόχρονα έχει μεγάλη δυνατότητα ιδεολογικής επίδρασης, και αυτόνομα αλλά και σε συνδυασμό με άλλα είδη Τέχνης (θεατρικά έργα, στίχοι τραγουδιών, σενάρια κινηματογράφου, κ.ά.).

Γι' αυτόν το λόγο ένας πρωτοπόρος νέος λογοτέχνης δεν μπορεί να αρκεστεί μόνο στο όποιο ταλέντο του, αλλά χρειάζεται να φροντίζει για την όλο και πιο πλατιά μόρφωση και καλλιέργειά του: Για την ιδεολογική - θεωρητική κατάρτισή του πάνω στον διαλεκτικό και ιστορικό υλισμό, τη γενική μόρφωσή του, τη βαθιά γνώση και αφομοίωση του έργου μεγάλων δημιουργών που προηγήθηκαν και φυσικά για την κοινωνική του πείρα μέσα από τη συμμετοχή του στο λαϊκό κίνημα. Μόνο έτσι θα μπορέσει να παράγει καλλιτεχνικό έργο αξιόλογο αισθητικά, αλλά και χρήσιμο κοινωνικά, έργο που θα μπορέσει να επιδράσει στις συνειδήσεις των αναγνωστών του, βοηθώντας τους να αποκρυπτογραφήσουν τις κοινωνικές σχέσεις που διαμορφώνουν τη σύγχρονη πολύπλοκη πραγματικότητα, που θα συμβάλει στην ένταξή τους στον αγώνα για την κατάργηση της εκμετάλλευσης, που θα μπορεί να εμπνεύσει, να μαχητικοποιήσει και να ατσαλώσει την πρωτοπορία.

Επιπρόσθετη δυσκολία είναι ότι οι νέοι λογοτέχνες καλούνται να γράψουν στην εποχή της αντεπανάστασης, του ολοένα και βαθύτερου σαπίσματος του καπιταλισμού και των αστικών ιδεολογιών, αλλά και της έλλειψης έντονης κίνησης της Ιστορίας, κάτι που θα μπορούσε να τους εμπνεύσει.

Ταυτόχρονα χρειάζεται να υπερπηδήσει τα εμπόδια της αστικής εκπαίδευσής του. Από το δημοτικό έως το πανεπιστήμιο, στις επαγγελματικές καλλιτεχνικές σχολές καθώς και στο χώρο της κριτικής της τέχνης, επικρατεί κυρίως η αστική θεωρία του μεταμοντέρνου, που, μεταξύ άλλων, αναιρεί την έννοια της αντικειμενικής αλήθειας, αφού όλα είναι θέμα «άποψης» ή «οπτικής γωνίας». Η ιστορική ανάλυση και η επιστημονική θεώρηση της κοινωνίας αντικαθίστανται από τον πληθωρισμό «πολλών και αντικρουόμενων ατομικών απόψεων», που όλες μπορεί να αποτελούν αλήθεια. Στο πλαίσιο αυτό στην Τέχνη κερδίζει ολοένα έδαφος η «προσωπική μαρτυρία». Στο ίδιο πλαίσιο η κύρια αντίθεση της καπιταλιστικής κοινωνίας (μεταξύ κεφαλαίου - εργασίας) κρύβεται κάτω από πλήθος άλλων αντιθέσεων και διακρίσεων, υπαρκτών μεν, αλλά παρεπόμενων της βασικής ταξικής αντίθεσης, όπως φύλου, χρώματος, σεξουαλικού προσανατολισμού, φυλής, εθνικότητας, θρησκείας, σωματικής διάπλασης.

Οπως γίνεται κατανοητό, αυτές οι θεωρήσεις προκαλούν ένα πραγματικό «χυλό» στη συνείδηση (κυρίως των νεότερων γενιών που ακόμα δεν έχουν κοινωνική και προσωπική πείρα). Συχνά η απάντηση σε αυτήν τη μεταμοντέρνα «σούπα» γίνεται με ροπή προς τη μεταφυσική όψη των πραγμάτων, δηλαδή χωρίς να γίνονται αντιληπτές οι αντιθέσεις μέσα στα αντικείμενα, η αλληλοσύνδεσή τους και φυσικά η κίνηση και εξέλιξή τους.

Ολα αυτά υπογραμμίζουν τη τεράστια σημασία που έχει το μαρξιστικό θεωρητικό υπόβαθρο των νέων καλλιτεχνών.

Ζητήματα βιοπορισμού. Ενα ζήτημα που πρέπει επίσης να θιχτεί είναι η αδυναμία βιοπορισμού των λογοτεχνών από την τέχνη τους. Στην Ελλάδα είναι πολύ λίγοι οι λογοτέχνες που επιβιώνουν από τη συγγραφική τους δραστηριότητα (πωλήσεις βιβλίων - πνευματικά δικαιώματα) και αυτοί είναι κυρίως μεγάλης ηλικίας και καταξιωμένοι ή ιδιαίτερα εμπορικοί. Ο νέος λογοτέχνης πρέπει να εργάζεται συχνά με εξαντλητικά και ευέλικτα ωράρια, σε εντελώς διαφορετικό αντικείμενο από την τέχνη του, αφιερώνοντας σε αυτό το πιο παραγωγικό κομμάτι της μέρας του. Ετσι, στην καπιταλιστική κοινωνία υπάρχει σημαντική καταστροφή παραγωγικών δυνάμεων στην Τέχνη, δεδομένου ότι η Τέχνη είναι και μορφή εργασίας. Δηλαδή για να εξελιχθεί ένας νέος που έχει λογοτεχνικό ταλέντο και να βελτιωθεί στην τέχνη του, πρέπει να αφιερώνει πολλές ώρες στη συγγραφή έργων, στην παρακολούθηση της σύγχρονης καλλιτεχνικής δημιουργίας, στη μελέτη του έργου των προηγούμενων γενιών καλλιτεχνών, καθώς και δοκιμίων λογοτεχνικής κριτικής. Πόσο καλά και για πόση ώρα μπορεί να το κάνει αυτό ένας νέος μετά από ένα οκτάωρο ή δεκάωρο εξαντλητικής δουλειάς; Επίσης, πρέπει να σημειωθεί ότι υπάρχουν σημαντικές δυσκολίες έκδοσης για έναν νέο συγγραφέα, ειδικά αν το έργο δεν είναι «εμπορικό», από αυτά που διαβάζονται εύκολα στην παραλία, ή αν δεν είναι «μεταμοντέρνας κοπής», χωρίς σύνδεση, εντελώς αυτοαναφορικό, δυσνόητο και χωρίς κοινωνικές αναφορές. Πρόκειται για ζητήματα που απασχολούν τους νέους λογοτέχνες και οπωσδήποτε θα πρέπει το επόμενο διάστημα να απασχολήσουν και τις επεξεργασίες μας για το εποικοδόμημα του σοσιαλισμού.

Με βάση τα παραπάνω, το πρώτο ζητούμενο είναι να βοηθήσουμε τους συντρόφους και οπαδούς με καλλιτεχνική φλέβα να γίνουν κομμουνιστές καλλιτέχνες. Να τους δίνουμε το χρόνο να ασχοληθούν με το αντικείμενο της τέχνης τους, να τους αναθέτουμε καθήκοντα που να συνδέονται με αυτό, να τους εντάσσουμε έγκαιρα στο σύστημα της κομματικής μόρφωσης. Το δεύτερο είναι να συνεχιστεί και να βαθύνει η προσπάθεια συσπείρωσης καλλιτεχνών γύρω από το Κόμμα, να παρεμβαίνουμε στην αντίληψή τους για την πραγματικότητα, θαρρετά αλλά και με σεβασμό να συνομιλούμε για το έργο τους, τα θετικά και αρνητικά του στοιχεία, αλλά και για τη στάση τους στο κίνημα, ώστε να τους βοηθούμε να κάνουν βήματα μπροστά.

Εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στο 21ο Συνέδριο του Κόμματός μας. Με όπλο τις Θέσεις και την Απόφαση να κάνουμε ακόμα περισσότερα και καλύτερα βήματα το επόμενο δύσκολο διάστημα.