Ο παγκόσμιος και περιφερειακός ανταγωνισμός για τον έλεγχο αγορών, φυσικών πόρων, εμπορικών οδών, οικονομικών και γεωπολιτικών πλεονεκτημάτων γίνεται όλο και πιο σύνθετος, αυξάνοντας τη συχνότητα των περιφερειακών συγκρούσεων. Στο επίκεντρο σήμερα είναι περιοχές όπως Ανατολική Ευρώπη, Βαλκάνια, Ανατολική Μεσόγειος, Καύκασος, Σαχέλ, Μέση Ανατολή, Ινδικός Ωκεανός, Θάλασσα της Νότιας Κίνας και, λόγω της κλιματικής αλλαγής, όλο και περισσότερο ο Αρκτικός Ωκεανός.

Το ΝΑΤΟ έχει αυξήσει τη στρατιωτική του παρουσία σε Ανατολική Ευρώπη, Βαλτική, Βαλκάνια και Καύκασο, έχει αυξήσει τον αριθμό των στρατιωτών των «Δυνάμεων Ταχείας Αντίδρασης», ίδρυσε νέα κεντρικά γραφεία και μονάδες μάχης. Ωστόσο, γίνονται εμφανείς οι αντιθέσεις στο εσωτερικό, οι διαφωνίες μεταξύ ΗΠΑ, Γαλλίας, Γερμανίας και άλλων, σχετικά με το μέλλον και τον προσανατολισμό της συμμαχίας, που έχουν δυναμώσει.

Εχουν αναδειχθεί νέες αντιθέσεις και εντός της ΕΕ. Η καπιταλιστική κρίση και οι εξελίξεις όπως το Brexit κλιμάκωσαν τον ανταγωνισμό και την αντιπαράθεση. Ωστόσο, η ΕΕ, ως ιμπεριαλιστικό κέντρο με αυξανόμενο στρατιωτικό και οικονομικό βάρος, εξυπηρετεί τα συμφέροντα των μονοπωλίων των ευρωπαϊκών χωρών.

Ενισχύει τις δικές της στρατιωτικές δυνατότητες, που λειτουργούν συμπληρωματικά στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, αλλά, ταυτόχρονα, μπορεί να οδηγηθεί σε μεγαλύτερη στρατιωτική αυτονομία έναντι των ΗΠΑ. Χρησιμοποιώντας το νομικό πλαίσιο που παρέχεται από τις τελευταίες συμφωνίες, η ΕΕ καθιέρωσε τη «Μόνιμη Διαρθρωμένη Στρατιωτική Συνεργασία» (PESCO), με τη συμμετοχή 25 κρατών - μελών, ενώ από το 2018 η Γαλλία προωθεί επίσης την «Ευρωπαϊκή Πρωτοβουλία Παρέμβασης» (EI2), η οποία επεκτείνεται πέρα από τα πλαίσια της ΕΕ και του ΝΑΤΟ. Η ΕΕ διατηρεί επί του παρόντος 6 στρατιωτικές και 11 μη στρατιωτικές αποστολές σε Ευρώπη, Αφρική και Ασία.

Προγράμματα και μηχανισμοί («Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας» - ΕΤΑ, «Ευρωπαϊκό πρόγραμμα αμυντικής βιομηχανικής ανάπτυξης» - EDIDP, «Ευρωπαϊκή Ειρηνευτική Διευκόλυνση» - EPF, «Συντονισμένη Ετήσια Επισκόπηση για την Αμυνα» - CARD), είναι σχεδιασμένα να ενισχύσουν στρατιωτικές δυνατότητες έρευνας, ανάπτυξης, παραγωγής εντός της ΕΕ. Η ΕΕ αναπτύσσει περαιτέρω τις μη στρατιωτικές της δυνατότητες παρέμβασης μέσω εταιρικών σχέσεων και αναπτυξιακών προγραμμάτων, με στόχο την ενοποίηση και την αναβάθμιση του εξωτερικού μηχανισμού παρέμβασής της.

Υπό τη νέα κυβέρνηση του Μπάιντεν, οι ΗΠΑ συνεχίζουν και εντείνουν περαιτέρω τις προσπάθειές τους για να διατηρήσουν τη θέση τους ως ηγετικής οικονομικής και στρατιωτικής δύναμης στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, οξύνεται σημαντικά η αντιπαράθεσή τους με την Κίνα και τη Ρωσία. Η νέα κυβέρνηση πραγματοποίησε επιθέσεις στη Συρία. Εργάζεται για την εμβάθυνση των συμμαχιών τους καθώς και της στρατιωτικής παρουσίας τους στην περιοχή του Ινδο-Ειρηνικού. Διατηρεί τον αποκλεισμό εναντίον της Κούβας, επεμβαίνει σε χώρες της Νότιας Αμερικής, όπως η Βενεζουέλα, και υποστηρίζει τη δολοφονική πολιτική του Ισραήλ εναντίον των Παλαιστινίων. Πρέπει ακόμα να αναφέρουμε τις κλιμακούμενες προσπάθειες του ευρωαντλαντικού ιμπεριαλισμού να αναζωπυρώσει τη σύγκρουση στο Ντονμπάς και γύρω από την Κριμαία, τις απροκάλυπτες προσπάθειές του να προκαλέσει μια κατά μέτωπο στρατιωτική σύγκρουση ανάμεσα στη Ρωσία και την Ουκρανία, ενώ στηρίζει φανερά τις ναζιστικές δυνάμεις στο Κίεβο.