Η τουρκική εισβολή και κατοχή στην Κύπρο συμπλήρωσε φέτος τα 35 της χρόνια. Στις 14 Αυγούστου στο νησί ξαναζωντάνεψαν οι μνήμες του δεύτερου Αττίλα, που ακολούθησε την πρώτη επίθεση των τουρκικών στρατευμάτων στις 20 Ιούλη 1974. Μία εισβολή που πραγματοποιήθηκε με την καθοδήγηση των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ, ενώ η κατοχή συνεχίζεται με την ανοχή της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών οργανισμών, που αδιαφόρησαν προκλητικά και για την τύχη των αγνοουμένων και για τα εγκλήματα που διέπραξε ο τουρκικός στρατός κατοχής. Χαρακτηριστικές είναι και οι τελευταίες αποκαλύψεις σχετικά με τις εν ψυχρώ δολοφονίες αιχμαλώτων και αμάχων από τα τουρκικά στρατεύματα.

Στην ιστορία των 35 χρόνων της κατοχής, πραγματοποιήθηκαν αρκετές προσπάθειες για συνομιλίες και λύση, χωρίς ωστόσο να καταλήγουν σε κάποιο αποτέλεσμα. Οι πρώτες επαφές για αναζήτηση λύσης ξεκινούν το Δεκέμβρη του 1974, υπό την αιγίδα των ΗΕ, οπότε και ορίζεται η επίσημη έναρξη συνομιλιών το Γενάρη του 1975 με θέμα τις «αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης». Οι επαφές αναβάλλονται μετά την κίνηση του Ραούφ Ντενκτάς να ανακηρύξει τα Κατεχόμενα στις 13/2/1975 σε «Τουρκικό Ομοσπονδιακό Κράτος». Η Κυπριακή Δημοκρατία προσφεύγει στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, εξασφαλίζοντας το ψήφισμα 367, που απαιτεί επανέναρξη των συνομιλιών και οδηγεί στο γύρο συνομιλιών της Βιέννης, υπό την αιγίδα του γγ του ΟΗΕ, Κουρτ Βάλντχάιμ. Την ίδια χρονιά συμφωνείται να μεταφερθούν οι Τουρκοκύπριοι από τις ελεύθερες περιοχές στα κατεχόμενα, ενώ ο Ρ. Ντενκτάς προχωρά σε εκκαθαρίσεις των κατεχομένων από Ελληνοκύπριους εγκλωβισμένους, με αποτέλεσμα να ακυρωθεί ο τέταρτος γύρος των συνομιλιών.

Φλεβάρης του 1977 και ο τότε Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, Αρχιεπίσκοπος Μακάριος και ο Τουρκοκύπριος ηγέτης Ραούφ Ντενκτάς συνάπτουν την πρώτη Συμφωνία Υψηλού Επιπέδου βάσει της οποίας δηλώνουν:

1. Επιζητούμε μια ανεξάρτητη, αδέσμευτη δικοινοτική ομόσπονδη Δημοκρατία.

2. Το έδαφος υπό τη διοίκηση της κάθε κοινότητας πρέπει να συζητηθεί υπό το φως της οικονομικής βιωσιμότητας ή παραγωγικότητας και της ιδιοκτησίας γης.

3. Θέματα αρχών όπως η ελευθερία διακίνησης, ελευθερία εγκατάστασης, το δικαίωμα περιουσίας και άλλα εξειδικευμένα ζητήματα, είναι ανοικτά για συζήτηση, λαμβάνοντας υπόψη τη θεμελιώδη βάση ενός δικοινοτικού ομοσπονδιακού συστήματος και ορισμένες πρακτικές δυσκολίες, οι οποίες μπορεί να προκύψουν για την τουρκοκυπριακή κοινότητα.

4. Οι εξουσίες και αρμοδιότητες της κεντρικής ομοσπονδιακής κυβέρνησης θα είναι τέτοιες, ώστε να διασφαλίζουν την ενότητα της χώρας λαμβανομένου υπόψη και του δικοινοτικού χαρακτήρα του κράτους.

Η συμφωνία δεν τηρείται.

Το Μάη του 1979 ο τότε πρόεδρος της Κύπρου, Σπύρος Κυπριανού και ο Ρ. Ντενκτάς, υπό την αιγίδα των ΗΕ καταλήγουν σε δεύτερη συμφωνία Υψηλού Επιπέδου, σύμφωνα με την οποία προβλέπεται:

1. Η επανάληψη των διακοινοτικών συνομιλιών στις 15 Ιουνίου 1979.

2. Η βάση των συνομιλιών θα είναι οι κατευθυντήριες γραμμές Μακαρίου - Ντενκτάς της 12ης Φεβρουαρίου 1977 και τα ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών που είναι σχετικά με το κυπριακό πρόβλημα.

3. Πρέπει να υπάρχει σεβασμός για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις βασικές ελευθερίες όλων των πολιτών της Δημοκρατίας.

4. Οι συνομιλίες θα καλύψουν όλες τις εδαφικές και συνταγματικές πτυχές.

5. Προτεραιότητα θα δοθεί στην επίτευξη συμφωνίας για την επανεγκατάσταση στα Βαρώσια υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών ταυτόχρονα με την έναρξη της μελέτης από τους συνομιλητές των συνταγματικών και εδαφικών πτυχών μιας συνολικής διευθέτησης. Μόλις επιτευχθεί συμφωνία για τα Βαρώσια θα εφαρμοστεί, χωρίς να αναμένεται η έκβαση των συζητήσεων για άλλες πτυχές του κυπριακού προβλήματος.

6. Η αποχή από οποιαδήποτε ενέργεια, η οποία θα μπορούσε να θέσει σε κίνδυνο την έκβαση των συνομιλιών, και ειδική έμφαση θα δοθεί σε αρχικά πρακτικά μέτρα και από τις δύο πλευρές για την προώθηση καλής θέλησης, αμοιβαίας εμπιστοσύνης και την επάνοδο σε ομαλές συνθήκες.

7. Η αποστρατιωκοποίηση της Κυπριακής Δημοκρατίας αντιμετωπίζεται, και θέματα σχετικά με αυτή θα συζητηθούν.

8. Η ανεξαρτησία, κυριαρχία, εδαφική ακεραιότητα και το αδέσμευτο της Δημοκρατίας θα πρέπει να τυγχάνουν επαρκών εγγυήσεων έναντι της ένωσης, ολικώς ή μερικώς, με οποιαδήποτε άλλη χώρα και έναντι οποιασδήποτε μορφής διχοτόμησης ή απόσχισης.

9. Οι διακοινοτικές συνομιλίες θα διεξαχθούν με συνεχή τρόπο, αποφεύγοντας οποιαδήποτε καθυστέρηση.

10. Οι διακοινοτικές συνομιλίες θα διεξαχθούν στη Λευκωσία.

Ούτε οι νέες προσπάθειες αποδίδουν, ενώ στις 15/11/1983, ο Ραούφ Ντενκτάς προχωρά στην ανακήρυξη του ψευδοκράτους, υπό το όνομα «Τουρκική Δημοκρατία της Βορείου Κύπρου» και νέα προσφυγή της Κυπριακής Δημοκρατίας στο ΣΑ του ΟΗΕ. Προσπάθειες επίλυσης του Κυπριακού πραγματοποιούνται σε όλο το διάστημα 1983 - 2001 χωρίς όμως να φέρουν ουσιαστικό αποτέλεσμα.

Την περίοδο 2001 - 2003 παρουσιάζονται οι πρώτες προτάσεις Ανάν, με τον Ρ. Ντενκτάς να θέτει θέμα έλλειψης εμπιστοσύνης προς την ελληνοκυπριακή πλευρά. Οι συνομιλίες και οι κινήσεις που ακολουθούν απόλυτα προσανατολισμένες στα συμφέροντα των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων οδηγούν στο αμερικανόπνευστο τελικό «σχέδιο Ανάν» και τα δημοψηφίσματα του 2004, με το ηχηρότατο ΟΧΙ του 75% των Ελληνοκυπρίων που αψήφισαν τις πολύπλευρες απειλές και πιέσεις που τους ασκήθηκαν για να το εγκρίνουν. Υπενθυμίζεται πως με το σχέδιο Ανάν επιδιώχθηκε η μετατροπή της Κυπριακής Δημοκρατίας, σε ένα προτεκτοράτο, του οποίου η ανεξαρτησία θα αμφισβητείτο διαρκώς, ενώ θα παρέμενε η παρουσία και παρέμβαση των εγγυητριών δυνάμεων, καθώς και ξένων στρατευμάτων, αφοπλίζοντας παράλληλα τους Ελληνοκύπριους και το ίδιο το κράτος...

Το Φλεβάρη του 2008, την προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας αναλαμβάνει ο τότε ΓΓ του ΑΚΕΛ, Δημήτρης Χριστόφιας, ξεκινώντας μία νέα προσπάθεια επίλυσης του Κυπριακού προβλήματος. Σύμφωνα με τις δηλώσεις Χριστόφια στόχος πρέπει να είναι «λύση δίκαιη, βιώσιμη και λειτουργική που να τερματίζει την κατοχή και τον εποικισμό, που να αποκαθιστά την κυριαρχία, την ανεξαρτησία, την εδαφική ακεραιότητα και την ενότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας και να αποκλείει τα όποια δικαιώματα στρατιωτικής επέμβασης στα εσωτερικά ζητήματα της χώρας από ξένες δυνάμεις».

Η πρώτη επαφή του Δ. Χριστόφια και του Τουρκοκύπριου ηγέτη Μεχμέτ Αλί Ταλάτ γίνεται το Μάρτη του 2008, οπότε και συμφωνούν στην έναρξη των εργασιών, ώστε να καταστεί δυνατό να ξεκινήσουν οι απευθείας διαπραγματεύσεις. Το Μάη του ίδιου χρόνου σε κοινή δήλωσή τους Χριστόφιας - Ταλάτ σημειώνουν ότι: «Επαναβεβαίωσαν τη δέσμευσή τους για μια διζωνική, δικοινοτική Ομοσπονδία με πολιτική ισότητα, όπως ορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτός ο συνεταιρισμός θα έχει μια Ομοσπονδιακή Κυβέρνηση με μια και μόνη διεθνή προσωπικότητα, καθώς και μια Τουρκοκυπριακή Συνιστώσα Πολιτεία και μια Ελληνοκυπριακή Συνιστώσα Πολιτεία, οι οποίες θα έχουν ισότιμο καθεστώς».

Στις 3 Σεπτέμβρη 2008 ξεκινούν οι απευθείας διαπραγματεύσεις των δύο ηγετών, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, οι οποίες μέχρι σήμερα έχουν ολοκληρώσει τον πρώτο κύκλο των εργασιών τους και αναμένεται νέα συνάντηση στις 3 Σεπτέμβρη 2009, για την έναρξη του δεύτερου γύρου. Παρά το γεγονός ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά επαναφέρει συνεχώς το θέμα των χρονοδιαγραμμάτων έως τέλος του χρόνου, εμμένει στο «σχέδιο Ανάν» και τις θέσεις της Τουρκίας περί εγγυητριών δυνάμεων, παραμονής των εποίκων, θέτοντας παράλληλα ζήτημα «παρθενογένεσης» και βάσης του νέου κράτους σε δύο συνιστώντα κράτη, υποστηρίζοντας ότι στο νησί υπάρχουν δύο λαοί, οι εκτιμήσεις για την πορεία των συνομιλιών είναι θετικές.

Ο Δ. Χριστόφιας κατά τη λήξη του πρώτου γύρου των απευθείας επαφών του με τον Μ. Ταλάτ σημείωσε ότι ο δεύτερος κύκλος των συνομιλιών θα είναι μία «προσπάθεια να επιτύχουμε περισσότερες συγκλίσεις», μετά την ολοκλήρωση του πρώτου γύρου στον οποίο και σημειώθηκαν συγκλίσεις αλλά και αποκλίσεις. Αποτιμώντας τις εργασίες του πρώτου κύκλου, σημείωσε ότι ο ίδιος ανέμενε περισσότερη πρόοδο, προσθέτοντας ωστόσο ότι «υπήρξαν ζητήματα αρχής τα οποία έχουμε διεξέλθει και έχουμε συμφωνήσει. Υπάρχουν, όμως, και ζητήματα που ανέμενα πραγματικά ότι θα προχωρούσαμε με μεγαλύτερη ταχύτητα και θα υπήρχε περισσότερη αλληλοκατανόηση. Κατά συνέπεια, ο δεύτερος γύρος είναι η προσπάθεια να υπάρξει περισσότερη αλληλοκατανόηση και ελπίζω να το πετύχουμε».