Το βάθος των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που κλιμακώνονται σε όλη την περιφέρεια της Ανατολικής Μεσογείου και της Μέσης Ανατολής, με «όχημα» και το Κυπριακό, αποτυπώθηκε ακόμα πιο χαρακτηριστικά μετά την πραγματοποίηση της Διάσκεψης για την Ασφάλεια της Κύπρου, χτες, στη Γενεύη, που εντάσσεται στα ευρύτερα παζάρια πάνω στο νέο διχοτομικό σχέδιο.

Η συνάντηση - της οποίας προήδρευσε ο ΓΓ του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες - έγινε σε αίθουσα του Παλατιού των Εθνών του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών στην ελβετική πόλη, με τη συμμετοχή του Προέδρου της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκου Αναστασιάδη, του ηγέτη του ψευδοκράτους Μουσταφά Ακιντζί και των υπουργών Εξωτερικών των τριών «εγγυητριών δυνάμεων» Τουρκίας, Ελλάδας και Μεγάλης Βρετανίας, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, Νίκου Κοτζιά και Μπορίς Τζόνσον, αντίστοιχα.

Αργά χτες το βράδυ, έγινε γνωστό ότι η φάση αυτή της Διάσκεψης ολοκληρώθηκε. Σε ανακοίνωση που εκδόθηκε από τον ΟΗΕ, όλες οι πλευρές δεσμεύονται να συνεχίσουν τη διαδικασία που βρίσκεται σε εξέλιξη προκειμένου να υπάρξει λύση. Ανακοινωνόταν επίσης ότι η Διάσκεψη θα συνεχιστεί σε επίπεδο τεχνοκρατών στις 18 Γενάρη για να συζητηθούν οι ανησυχίες και προτάσεις για την Ασφάλεια, ενώ για τα υπόλοιπα κεφάλαια, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν σε διμερές επίπεδο στην Κύπρο.

Οταν η Ομάδα Εργασίας ετοιμάσει σχετικό πόρισμα, θα πραγματοποιηθεί νέα Διάσκεψη, σε πολιτικό επίπεδο, ως συνέχεια της σημερινής. Σύμφωνα και με ελληνοκυπριακά ΜΜΕ, ο Τσαβούσογλου δήλωσε ότι στόχος είναι οι διαπραγματεύσεις να τελειώσουν όσο πιο σύντομα γίνεται, όπως και ότι η Τουρκία ήθελε ακόμα και σήμερα να γίνει η συνάντηση τεχνοκρατών, αλλά η Ελλάδα δήλωσε ότι δεν είναι έτοιμη. Είπε ακόμα ότι μετά τους ΥΠΕΞ θα αναλάβουν και οι πρωθυπουργοί.

Πολλοί συνέδεσαν τον «ιστορικό χαρακτήρα» της Διάσκεψης με την «πρώτη φορά από το 1960» (όταν δηλαδή ιδρύθηκε ως «ανεξάρτητο κράτος» η Κυπριακή Δημοκρατία) που οι τρεις «εγγυήτριες δυνάμεις» προσέρχονται στο ίδιο τραπέζι διαλόγου με τις «δύο πλευρές», όπως συνεχίζονται να τσουβαλιάζονται η κυβέρνηση της Κύπρου και η ηγεσία των Κατεχόμενων. Να σημειωθεί ότι, προφανώς για να εκτονωθούν οι αντιδράσεις για την επιμονή Τουρκίας και ψευδοκράτους να μην αναγνωρίζουν την Κυπριακή Δημοκρατία με τη διεθνή της ονομασία, Αναστασιάδης και Ακιντζί παρουσιάστηκαν στη Διάσκεψη με το ταμπελάκι «Aυτού Eξοχότης» (High Excellency), ενώ αποφεύχθηκε η χρήση σημαιών κ.τ.λ.

Στη Διάσκεψη παραβρέθηκε, με δικαίωμα τοποθέτησης όπως διαβεβαίωναν οι περισσότερες ανταποκρίσεις, και η ΕΕ, την οποία εκπροσώπησαν ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, αλλά και η Υπατη Εκπρόσωπος για την Εξωτερική Πολιτική και την Πολιτική Ασφαλείας, Φεντερίκα Μογκερίνι.

Η ΕΕ συμμετέχει ως «παρατηρητής» και «ενδιαφερόμενο μέρος», αφού ο βασικός κορμός της Διάσκεψης είναι πενταμερής. Στην εναρκτήρια τελετή παραβρέθηκαν και τα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ, με τις ΗΠΑ να ξεχωρίζουν εδώ και καιρό για τις παρασκηνιακές τους παρεμβάσεις, ενώ μεγάλο μέρος των σχετικών αναλύσεων αναφέρονταν και στο ρόλο που διεκδικεί η Γερμανία στις μελλοντικές εξελίξεις.

Σε δηλώσεις που έκανε το μεσημέρι, ο Γκουτέρες - μετά την πρωινή συνεδρίαση - μίλησε για «εξαιρετικά εποικοδομητική εναρκτήρια σύνοδο» και «καταιγισμό ιδεών», εμφανίζοντας ως βασικό συμπέρασμα την ανάγκη να βρεθούν «εκείνοι οι τρόποι που να επιτρέπουν την εφαρμογή της λύσης που θα επιτευχθεί, κατά τρόπο που θα εγγυάται ταυτόχρονα την αντιμετώπιση των ανησυχιών για την ασφάλεια της τουρκοκυπριακής κοινότητας και των ανησυχιών για την ασφάλεια της ελληνοκυπριακής κοινότητας. Υπάρχει σαφώς δρόμος να διανύσουμε, δουλειά να συνεχίσουμε».

Ο Γκουτέρες εξήγησε ότι «δεν μπορεί κανείς να αναμένει θαύματα για άμεσες λύσεις, δεν ψάχνουμε για μια γρήγορη λύση και μπαλώματα, ψάχνουμε για μια σταθερή και διαρκή λύση», υποστηρίζοντας ότι «βρισκόμαστε πολύ κοντά σε αυτό, που είναι η λύση σε σχέση με τη δημιουργία μιας διζωνικής δικοινοτικής ομοσπονδίας στην Κυπριακή Δημοκρατία». Ενώ ανάμεσα σε άλλα, είπε ότι οι συνομιλίες θα συνεχιστούν για «όσο χρειαστεί» και κατέληξε: «Αυτή είναι η πρώτη φορά που τα πέντε μέρη συζητούν το θέμα της Ασφάλειας και των Εγγυήσεων. Μόλις αρχίσαμε... Είναι έντονη πεποίθησή μου ότι η Κύπρος μπορεί να αποτελέσει ένα σύμβολο ελπίδας στον κόσμο, στην αρχή του 2017».

Αργά το βράδυ της Τετάρτης, οι απευθείας συνομιλίες Αναστασιάδη - Ακιντζί κατέληξαν στην κατάθεση χαρτών με τις προτάσεις της κάθε πλευράς για τα εδάφη που θα περιέχει κάθε «συνιστώσα πολιτεία».

Νωρίτερα, ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ, Εσπαν Μπαρθ Αϊντε, είχε εξηγήσει ότι δεν «θα επιστρέψουμε στην Κύπρο με συνολική λύση. Χρειάζεται δουλειά μέχρι να πλησιάσουμε στο συνολικό πακέτο λύσης», αλλά και ότι έχουν επιτευχθεί νέες συγκλίσεις σε πολλά πεδία.

Σύμφωνα με διαρροές σε ελληνοκυπριακά ΜΜΕ, η Λευκωσία πρότεινε να περιέλθει στον έλεγχο του τουρκοκυπριακού «κρατιδίου» το 28,2% των κυπριακών εδαφών, ενώ το ψευδοκράτος κατέθεσε πρόταση για το 29,2%.

Επίσης, η Λευκωσία πρότεινε να περάσουν στην ελληνοκυπριακή πλευρά ένα μεγάλο μέρος της περιφέρειας της Μόρφου - που αποτελεί ένα από τα διαφιλονικούμενα «φιλέτα» - και συγκεκριμένα όλα τα χωριά που βρίσκονται τουλάχιστον νότια της οδικής αρτηρίας που συνδέει Μόρφου - Λευκωσία - Αμμόχωστο. Με την ίδια πρόταση, το μέρος της Αμμοχώστου, που σήμερα μένει κλειστό, περνά στην ελληνοκυπριακή πλευρά, ενώ «ειδικό καθεστώς» προβλέπεται για μεγάλο τμήμα της Καρπασίας, της χερσονήσου που εκτείνεται στην ανατολική «μύτη» του νησιού και έχει μεγάλη γεωστρατηγική σημασία, πολύ κοντά στα τουρκικά παράλια. Το «καθεστώς» αυτό αφορά προτάσεις π.χ. για «ομοσπονδιακά πάρκα», ζώνες δηλαδή που θα ανήκουν στην κεντρική, «ομοσπονδιακή κυβέρνηση».

Η πρόταση της πλευράς Ακιντζί δεν περιλαμβάνει τη Μόρφου στην ελληνοκυπριακή «πολιτεία».

Οσον αφορά τον αριθμό των Ελληνοκύπριων προσφύγων που θα μπορούν να επιστρέψουν στις εστίες τους, η πρόταση της Λευκωσίας φέρεται να προβλέπει επιστροφή μέχρι και πάνω από 90.000, η πρόταση της άλλης πλευράς για λιγότερους από 75.000.

Μεγάλο ενδιαφέρον έχουν οι επιπτώσεις για τη μοιρασιά της ακτογραμμής, αφού αυτή συνδέεται και με τον έλεγχο της ΑΟΖ, άρα την πρόσβαση στην «αξιοποίηση» των υδρογονανθράκων κ.τ.λ. Σύμφωνα με την ελληνοκυπριακή πρόταση, η ακτογραμμή που θα ελέγχει απευθείας η ελληνοκυπριακή «πολιτεία» θα πλησιάζει το 55%.

Στο μεταξύ, να σημειωθεί ότι χτες το πρωί, τα κόμματα ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ, Κίνημα Αλληλεγγύη και Κίνημα Οικολόγων - Συνεργασία Πολιτών έστειλαν κοινή επιστολή, με την οποία εξήγησαν ότι δεν θα παρευρίσκονταν στη δεξίωση που θα παρέθετε ο ΟΗΕ στο πλαίσιο της Διάσκεψης, υποστηρίζοντας ότι οι προϋποθέσεις που είχαν τεθεί για την πραγματοποίηση της Διάσκεψης δεν πληρούνται και «δεν δικαιολογείται η σύγκληση της Διάσκεψης για την Κύπρο».

Το απόγευμα της Τετάρτης, το υπουργείο Εξωτερικών της Τουρκίας εξέδωσε ανακοίνωση όπου υποστήριζε ότι οι προσπάθειες για τη διευθέτηση του Κυπριακού «έχουν περιέλθει στην τελική τους φάση». Την ίδια μέρα, ο υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Ομέρ Τσελίκ, επανέφερε το ενδεχόμενο μετάβασης του πρωθυπουργού Μπιναλί Γιλντιρίμ στη Γενεύη, στην περίπτωση που υπάρξουν γοργές εξελίξεις. Μάλιστα, οι δηλώσεις Τσελίκ τροφοδότησαν χτες ειδήσεις για «άφιξη Γιλντιρίμ» στη Γενεύη, τις οποίες τελικά οι εκπρόσωποι του ΟΗΕ διέψευσαν.

«Τα μανίκια σηκωμένα» είναι και σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, όπως την ΕΕ, που φερόταν να έχει αναλάβει ιδιαίτερα ενεργό ρόλο για την εύρεση λύση στο κρίσιμο θέμα της Ασφάλειας. Πολλοί εμφάνιζαν την Φ. Μογκερίνι να έχει πάρει πάνω της, «με εμπλοκή Ελλάδας - Τουρκίας αλλά και ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών», τη σύνταξη συμβιβαστικής «φόρμουλας» που «είναι δυνατό να οδηγήσει σε συμφωνία τις δύο πλευρές». Οι ίδιες πληροφορίες, ελληνοκυπριακών ΜΜΕ, εστίαζαν στον «καθοριστικό ρόλο» που διαδραματίζει για πρώτη φορά το Βερολίνο, «που δείχνει να υιοθετεί πλέον μια πιο "επιθετική" εξωτερική πολιτική». Ενδεικτικά, το ΡΙΚ μετέδιδε χτες ότι ορισμένοι επιμένουν πως η Τουρκία είναι «πρόθυμη για υποχωρήσεις αν λάβει ανταλλάγματα σε διακυβέρνηση (σ.σ. εκ περιτροπής προεδρία)».

Να καταγραφεί ότι μέσα σε αυτές τις συνθήκες, το ψευδοκράτος εξέδωσε χτες ΝΟΤΑΜ, «δεσμεύοντας» μέρος του κυπριακού FIR για διεξαγωγή άσκησης έρευνας και διάσωσης. Μάλιστα, ορισμένα ΜΜΕ συνέδεαν τη νέα αυτή πρόκληση με προτάσεις που έχουν πέσει και στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων για διαφορετικά ...FIR ανάμεσα στις δύο «συνιστώσες πολιτείες».

Σχετικά με το περιεχόμενο της Διάσκεψης, ο Τσαβούσογλου επανέλαβε πως οι τουρκικές εγγυήσεις πρέπει να παραμείνουν, πρόσθεσε ότι πρέπει επίσης να αναγνωριστούν οι πραγματικότητες στο νησί.

Ενδιαφέρον είχαν και οι δηλώσεις του Αιντε στο BBC, όπου είπε ότι θα παρουσιαστούν και κάποιες «νέες ιδέες» για μία «νέα αντίληψη» (για την Ασφάλεια), που δεν θα αποσυνδέσει την Κύπρο από τους γείτονές της, αλλά θα εντάσσεται σε ένα εντελώς νέο πλαίσιο του 21ου αιώνα.