Ο Ευγένης Χαραλαμπίδης (στο μέσον της φωτογραφίας) κρατούμενος στις φυλακές της Αίγινας |
Ο λαϊκός δήμαρχος του Περιστερίου Ευ. Χαραλαμπίδης ανήκει στους χιλιάδες αλύγιστους κομμουνιστές που σε συνθήκες ανείπωτων διωγμών κράτησαν ψηλά τη σημαία της ταξικής πάλης, μένοντας όρθιοι σε εξορίες, φυλακές και εκτελεστικά αποσπάσματα, παλεύοντας για την κοινωνική απελευθέρωση από τα δεσμά της ταξικής εκμετάλλευσης.
Γεννημένος στην Τραπεζούντα του Πόντου το 1907, ήρθε με την οικογένειά του στην Ελλάδα το 1925 και εγκαταστάθηκαν στο Περιστέρι. Εγινε μέλος της ΟΚΝΕ πριν από τον πόλεμο και στη συνέχεια μέλος του ΚΚΕ.
Το 1941, στη διάρκεια της μεγάλης πείνας, χάνει τον πατέρα του. Από την παράγκα του περνούσαν πολλοί καταδιωκόμενοι και νέοι μαχητές που ετοιμάζονταν να ανέβουν στο βουνό. Εκεί γίνονταν οι πρώτες συνεδριάσεις των πυρήνων του ΚΚΕ στο Περιστέρι. Στο σπίτι που νοίκιαζε στο Περιστέρι στα τέλη του 1943, σε συνθήκες παρανομίας δούλευε μεμβράνες στη γραφομηχανή για την εφημερίδα «Ξύπνημα», που κυκλοφορούσε σε όλους τους δήμους της Αττικής. Παράλληλα, μεταφράζει ρωσική λογοτεχνία και ποίηση. Γράφει στον «Ριζοσπάστη» και στα «Ελληνικά Γράμματα».
Στις 12/10/1944, το βράδυ της Απελευθέρωσης, σε μια πάνδημη συγκέντρωση στην πλατεία Περιστερίου, ο λαός τον εξέλεξε λαϊκό δήμαρχο.
Μετά την παλλαϊκή διαδήλωση και απεργία στις 4 Δεκέμβρη, η εν ψυχρώ δολοφονία του Περιστεριώτη λιμενεργάτη Παράσχου Αϊβάζη προκαλεί την έκρηξη της οργής του περιστεριώτικου λαού. Φτάνοντας οι διαδηλωτές στο Περιστέρι, κατευθύνονται στο Αστυνομικό Τμήμα και συλλαμβάνουν τον Γερόσταθο (διοικητή του Αστυνομικού Τμήματος Περιστερίου επί Κατοχής), τον οποίο και λιντσάρισαν.
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον προκάλεσε η έκθεση αρχειακού υλικού, σχετικού με τη ζωή του Ευγένη Χαραλαμπίδη |
Μετά την καταδικαστική, «εις θάνατον» απόφαση, πέρασε από τις φυλακές Καπνεργοστασίου, Μουσείου, Αβέρωφ, Αίγινας και τέλος της Κέρκυρας, όπου εκτελέστηκε στο Λαζαρέτο.
«Στο πρόσωπο του Ευγένη Χαραλαμπίδη τιμούμε όλους και όλες που πολέμησαν τους ξένους κατακτητές αλλά και τα ντόπια αφεντικά, όσους με το όπλο στο χέρι, με το χωνί, με την προκήρυξη, έδωσαν τη ζωή τους, το αίμα τους, τα πιο όμορφά τους χρόνια για να ξημερώσουν καλύτερες μέρες σε αυτόν τον τόπο», σημείωσε στην ομιλία του ο Π. Αλέπης.
Ιδιαίτερη αναφορά έκανε στην τελευταία «παραίνεση» που δέχτηκε ο Ευ. Χαραλαμπίδης να υπογράψει δήλωση, από τον αποσπασματάρχη, λίγο πριν την εκτέλεση και ενώ οι σύντροφοί του κατάγγελλαν την εκτέλεση ενός ακόμα κομμουνιστή: «Εχω εντολή, του λέει, να σε ρωτήσω για τελευταία φορά. Αν δεχτείς να υπογράψεις δήλωση, σε γυρίζω πίσω και γλυτώνεις. Και ο Ευγένης Χαραλαμπίδης, ένας άνθρωπος που, όπως τον περιγράφουν οικείοι του, δεν σου γέμιζε το μάτι, όπως λέμε, με το παρουσιαστικό του, με την πρώτη εντύπωση, του απαντάει: "Δεν προδίδω τις φωνές που ακούς. Ακούτε τι λένε; Η τιμή τιμή δεν έχει και χαρά σε όποιον την έχει. Σας συγχωρώ γι' αυτό που μου κάνετε". Λίγο πριν, σε έναν συγκρατούμενο σύντροφο είχε πει: "Το Κόμμα σαν την κόρη των ματιών σας. Θα νικήσουμε".
Κατάμεστη η αίθουσα του «Θεάτρου Πολιτών» - Στο βήμα ο Π. Αλέπης |
«Θα ξαναφτιάξουμε το σπίτι, νέα θα φτιάξουμε ζωή (...), όλα τα πάντα θα γελάνε, θα σβήσουν οι παλιές πληγές, μα οι καρδιές δε θα ξεχνάνε, αυτούς που πέσανε, ποτές».
Η εκδήλωση άνοιξε με τα λόγια του ίδιου του Ευγένη Χαραλαμπίδη, όπως τα αποτύπωσε, σε έμμετρο μάλιστα λόγο, σε γράμμα που έστειλε από τις φυλακές της Κέρκυρας στην κομμουνίστρια Αννα Παρλιάρου, με την οποία διατηρούσε αλληλογραφία. Ευγένης Χαραλαμπίδης και Αννα Παρλιάρου, μαζί με άλλους Περιστεριώτες αγωνιστές, 31 συνολικά κατηγορούμενοι, είχαν συρθεί στο δικαστήριο για τη δράση τους στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, τον Ιούλη του 1945.
Η εκδήλωση πλαισιώθηκε με καλλιτεχνικό πρόγραμμα |
Η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με μουσικό πρόγραμμα με τραγούδια του αγώνα και τέλος τη «Διεθνή» που την τραγούδησαν όλοι, όρθιοι και με υψωμένες γροθιές.
Το «παρών» στην εκδήλωση έδωσε ο ανιψιός του Ευ. Χαραλαμπίδη, που γεννημένος τρεις μήνες μετά την εκτέλεσή του πήρε το όνομά του, προς τιμήν του. Στο τέλος της εκδήλωσης παρέδωσε στους διοργανωτές της αντίγραφο γράμματος του θείου του προς τον αδερφό του από τις φυλακές της Κέρκυρας, ενώ οι τελευταίοι με τη σειρά τους δεσμεύτηκαν να ετοιμάσουν αντίγραφα απ' όλα τα γράμματα που απευθύνονται στον πατέρα του, που έχουν διασωθεί και βρίσκονται στην κατοχή τους και να του τα προσφέρουν ως ένα μικρό ενθύμιο.