«Ο Κομφορμίστας» είναι η έκτη ταινία του Μπερτολούτσι και είναι ολόκληρη δική του! Από την αρχή μέχρι το τέλος έχει ένα καταπληκτικό γούστο. Η φόρμα της, που είναι πολύ φανερή και επιδεικνύεται από τον σκηνοθέτη, σε καμία περίπτωση δεν την κάνει δυσκίνητη. Αντίθετα, έχει και αυτή μετατραπεί σε εκφραστικό μέσο. Ο,τι βγαίνει από τους χαρακτήρες των ηρώων της βγαίνει και από τις κινήσεις της μηχανής, τους φωτισμούς, τα κοστούμια, τα ντεκόρ, τη μουσική και τους ήχους της. Πρόκειται για μια άριστα οργανωμένη ομοιογένεια. Για μια κινηματογραφική πολυτέλεια!

Η ταινία στηρίζεται στο ομότιτλο βιβλίο ενός άλλου πολύ μοντέρνου στιλίστα. Του πολυγραφότατου (27 βιβλία, άρθρα, δοκίμια, κριτικές, κλπ.) Αλμπέρτο Μοράβια. Αναφέρεται σε μια ιστορία που εξελίσσεται στο Παρίσι δυο χρόνια πριν τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενας νεαρός Ιταλός άντρας, ο οποίος θέλοντας να ικανοποιήσει τον ...κομφορμισμό του υπηρετεί άκριτα το φασισμό, στέλνεται στο Παρίσι να εκτελέσει έναν Ιταλό καθηγητή, ο οποίος δημιουργεί προβλήματα στον Μουσολίνι. Εκεί ο Ιταλός εκτελεστής, ο οποίος ό,τι κάνει το κάνει για την καλοπέρασή του, και όχι από πίστη στο φασισμό, διαπιστώνει πως ο καθηγητής που καλείται να εκτελέσει υπήρξε δικός του καθηγητής. Από τους αγαπημένους του!..

Δε θα σας πω τη συνέχεια (για εσάς, κυρίως, που δεν την έχετε δει). Η ταινία ξεχειλίζει φασισμό! Είναι σκοτεινή και δολοπλόκα. Με απλές, λιτές γραμμές αναβλύζει σαπίλα και αρρώστια. Παράλληλα, και αυτό είναι το αισιόδοξο, ο ήρωας, έστω και προς στιγμή, μεταβάλλεται θετικά. Η σκηνή του φινάλε, από τις καλύτερες στον παγκόσμιο κινηματογράφο (πολλοί άλλοι σκηνοθέτες προσπάθησαν να την αντιγράψουν) είναι πολύ αποκαλυπτική. Και διδακτική.

Παίζουν: Ζαν Λουί Τρεντινιάν, Στεφανία Σαντρέλι, Ντομινίκ Σαντά, Υβόν Σανσόν, Πιέρ Κλεμεντί, κ.ά.