Στην κορφή της Σπανούρας, στο Γράμμο, πλάι στο μνημείο των τεσσάρων μαχητών του ΔΣΕ, που, όταν τους τέλειωσαν τα βόλια, επέλεξαν να μην πέσουν ζωντανοί στα χέρια του αστικού στρατού, τίποτα, απολύτως τίποτα, προχτές Κυριακή - που εδώ στα χαμηλά οι βόθροι άνοιγαν ο ένας μετά τον άλλο - δεν υποψίαζε για ό,τι άλλο, πέρα από αυτό καθ' αυτό το σύμβολο: Κι αν τη ζωή σου να τη ζήσεις όπως θες δεν το μπορείς, τουλάχιστον μην την εξευτελίζεις...

Στο πάλλευκο - όχι μόνο απ' το χιόνι - τοπίο μόνο μια σκέψη: Τίποτα δεν πήγε χαμένο. Συνεχίζουμε!

Κάτω στην πόλη, αργά το απόγευμα, ο νεολαίος της παρέας φέρνει τον «Οδηγητή»: «Να συνηθίσετε ότι δε θα μας διαβάζετε ως ένθετο στον "Ριζοσπάστη"»... «άμμες δε γ' εσσόμεθα πολλώ κάρρονες», το σχόλιο του δάσκαλου που δεν έκρυψε ένα - περήφανο κατά τ' άλλα - δάκρυ.

Επιστροφή: Στα πρωτοσέλιδα, ποτάμι το «κλάμα» για τα δισ. που δόθηκαν σε λάθος χέρια, για τους θεσμούς που κινδυνεύουν, για το απόστημα που πρέπει να σπάσει.

Πέτα τα στα σκουπίδια. Χάνους εκπαιδεύουν όλοι μαζί.

Ο,τι κι αν διαβάζεις για το χορό των δισ. που βρίσκεται πίσω από τη ροζ ιστορία, ένα δε λέει: Οτι όλοι αυτοί οι τιμητές της διαφάνειας, είναι οι ίδιοι που μοστράρουν ως αυτοδημιούργητοι επιχειρηματίες, αυτοί που ποτέ δε θα μπορούσαν να υπάρξουν χωρίς εκμετάλλευση εργατών και μπόλικο κρατικό χρήμα.

Ο,τι κι αν διαβάζεις για τους θεσμούς, μη θλίβεσαι. Αστικοί είναι. Ακόμη και οι δημοκρατικές κατακτήσεις - παραχωρήσεις είναι εντός του συστήματος σε συγκεκριμένη χρονική στιγμή, αυτήν που οι συσχετισμοί επέβαλαν μια τέτοια λύση.

Το μόνο απόστημα που πρέπει να σπάσει είναι το ίδιο το σύστημα. Αυτό σημαίνει ανατροπή. Κι αυτή δεν μπορεί να προέλθει από το ίδιο το σύστημα σε όποια εκδοχή του.

Ο κόσμος που πρέπει στους εργάτες δεν περιέχει δάνειο αντί για μισθό. Ο κόσμος που πρέπει στους εργάτες δεν περιέχει σεξουαλικές επιδόσεις για να έχεις δικαίωμα να ζήσεις σαν άνθρωπος. Ο κόσμος που πρέπει στους εργάτες δεν έχει ανάγκη από θεσμούς διαφάνειας. Είναι διάφανος.

Οταν, λοιπόν, διαβάζεις την αγωνία τους για «το καλό του τόπου», ένα μόνο να σου βγαίνει αυθόρμητα: Στον πάτο κι ακόμα παρακάτω να πάτε!

Ο κόσμος των αστών - όσο αυτό το σύστημα είναι κυρίαρχο - είναι ένας άβατος κόσμος - αυτό, πράγματι, είναι το άβατο που κανείς από τους υπερασπιστές της διαφάνειας δεν επιχειρεί να παραβιάσει.

Δες τα όλα αντίστροφα. Δες τα όπως σημαίνει ο «Οδηγητής» σαν αυτό που πρέπει να του δώσεις μια να σπάσει...