Με ιδιαίτερη αισιοδοξία ατενίζει τις βουλευτικές εκλογές του φετινού Σεπτέμβρη η σοσιαλδημοκρατική κυβέρνηση του Πουλ Νιπούρ Ρασμούσεν στη Δανία, καθώς ευαγγελίζεται ότι έχει υλοποιήσει όλες τις δεσμεύσεις της προς το δανικό λαό. Βέβαια, λαμβάνοντας κανείς υπόψη του όλες τις παραμέτρους της πραγματικής κατάστασης στη Δανία, ίσως να μη χρησιμοποιούσε το χαρακτηρισμό "ρόδινη", που τείνουν να παρουσιάσουν οι Σοσιαλδημοκράτες κυβερνώντες, οι οποίοι, φυσικά, όπως και η κάθε "αξιοσέβαστη" κυβέρνηση, χρησιμοποιούν μια σειρά από οικονομικούς δείκτες για να εξάρουν το έργο τους, χωρίς όμως να ρίχνουν φως, παράλληλα, και στην άλλη πλευρά του νομίσματος, δηλαδή στην πλευρά των συνεπειών των όποιων κυβερνητικών επιλογών σε κοινωνικό και λαϊκό επίπεδο.

Η κυβέρνηση του Ρασμούσεν έκλεισε υπό πολύ καλύτερες συνθήκες το 1997 από ό,τι διαγραφόταν στις αρχές του περασμένου έτους. Η αποχώρηση των κεντρο-δημοκρατών από τον κυβερνητικό συνασπισμό στις αρχές του 1997 δεν εμπόδισε τους σοσιαλδημοκράτες τόσο να διαψεύσουν εμπράκτως όσους έσπευσαν να μιλήσουν για πρόωρες εκλογές όσο και να πετύχουν, σε μεγάλο βαθμό, τους στόχους τους. Οι στόχοι αυτοί δεν ήταν άλλοι από τους γνωστούς, πλέον, οικονομικούς δείκτες, όπως αύξηση στο 3,3% της ανάπτυξης, μείωση του πληθωρισμού στο 2,3%, μείωση του πλεονάσματος του εμπορικού ισοζυγίου σε 6 δισεκατομμύρια δανικές κορόνες και δημιουργία 240.000 νέων θέσεων εργασίας μέχρι το 2005. Η δανική κυβέρνηση δηλώνει ικανοποιημένη από το έργο της και δεν κρύβει την πεποίθησή της ότι ο δανικός λαός θα εκφράσει, με τη σειρά του, την ικανοποίησή του μέσα από τα αποτελέσματα του δημοψηφίσματος για την έγκριση της Συνθήκης του Αμστερνταμ, που πρόκειται να διεξαχθεί στις 28 του Μάη.

Φυσικά δεν είναι εύκολο ο Δανός πρωθυπουργός να ξεχάσει την ιδιαίτερη δυσκολία που αντιμετώπισε στην προσπάθειά του να κερδίσει την έγκριση του δανικού λαού για τη Συνθήκη του Μάαστριχτ. Χρειάστηκαν δύο δημοψηφίσματα και αλλεπάλληλες ρυθμίσεις, μέσω των οποίων η Δανία εξαιρείται, εν μέρει, από τη νομισματική και οικονομική ενοποίηση για να αναδειχτεί το πολυπόθητο "ναι" από τις κάλπες του δεύτερου δημοψηφίσματος το 1993. Δε λείπουν, επίσης, οι καταγγελίες ότι μεγάλο ποσοστό Δανών ψήφισε, τελικά, υπέρ της Συνθήκης του Μάαστριχτ, μετά τις έντονες πιέσεις και τις απειλές απόλυσης που δέχτηκε από την εργοδοσία. Εντούτοις, η δανική κυβέρνηση αισιοδοξεί ότι "η ουσιαστική βελτίωση της οικονομικής κατάστασης της χώρας θα αναγνωριστεί" μέσα από τα αποτελέσματα του τωρινού δημοψηφίσματος.

Τι σημαίνει, όμως, στην πράξη η "βελτίωση" όλων αυτών των οικονομικών δεικτών, γιατί ως γνωστόν το εκάστοτε κυβερνητικό "νόμισμα" έχει δύο όψεις. Αλλεπάλληλες ιδιωτικοποιήσεις σημάδεψαν την προσπάθεια "εξυγίανσης της δανικής οικονομίας", με αποτέλεσμα να έχει περάσει στα χέρια ιδιωτών το μεγαλύτερο μέρος των δημοσίων οργανισμών, με κυριότερα "θηράματα" τις, πάλαι ποτέ, κρατικές εταιρίες ηλεκτρισμού, τηλεπικοινωνιών και υδροδότησης.Οι τραγελαφικές σκηνές που περιλαμβάνουν πυροσβέστες να προσπαθούν να σβήσουν πυρκαγιές και να μην έχουν αρκετές ποσότητες νερού λόγω χρεών της πυροσβεστικής υπηρεσίας προς την ιδιόκτητη εταιρία υδροδότησης δεν είναι, πλέον, σπάνιες, υποστηρίζει η Μάιγ ελ Μπαζ, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος στη Δανία. Οσο για τα δημόσια νοσοκομεία περνούν μία από τις χειρότερες περιόδους τους, καθώς παρατηρείται έντονη έλλειψη προσωπικού εξαιτίας των περικοπών των κονδυλίων για την υγεία.

Οι ιδιωτικοποιήσεις, όπως αναμενόταν, είχαν άμεσο αντίκτυπο τόσο στις εργασιακές σχέσεις όσο και στις συνθήκες εργασίας. Χιλιάδες άνθρωποι έμειναν χωρίς δουλιά. Η εντατικοποίηση της εργασίας είναι γεγονός και τείνει να γίνει κανόνας η υπέρβαση του ωραρίου εργασίας, ακόμη και αν πρόκειται για Σαββατοκύριακο, χωρίς να αμείβονται ως υπερωρίες. Χαρακτηριστική των νέων συνθηκών είναι η συμφωνία των ηγεσιών των δύο μεγάλων συνδικάτων, που δεν κρύβουν τα φιλοκυβερνητικά τους συναισθήματα, και της κυβέρνησης για περικοπή μιας βδομάδας της ετήσιας άδειας, καθώς και η μείωση των διακοπών των Χριστουγέννων σε 4 ώρες! Οι συνθήκες εργασίας βαίνουν από το κακό στο χειρότερο, με αποτέλεσμα να αυξάνονται με αλματώδη ρυθμό τα εργατικά ατυχήματα, για τα οποία, όμως, κανείς δεν κρίνεται υπεύθυνος.Ο μέσος μισθός στη Δανία δεν είναι απλώς δυσανάλογος των αυξήσεων στις τιμές των καταναλωτικών προϊόντων, αλλά σε πολλές περιπτώσεις είναι μικρότερος ακόμη και σε απόλυτους αριθμούς σε σύγκριση με τα προηγούμενα χρόνια.

Η ανεργία, επισήμως, στη Δανία έχει μειωθεί στο 7,7%, σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία που δημοσιεύει η "Μοντ Ντιπλοματίκ", όμως ανεπισήμως η κατάσταση δεν είναι διόλου καλή, καθώς - όπως τονίζει η Μάιγ ελ Μπαζ - στους ανέργους καταγράφονται μόνο όσοι δεν έχουν εργαστεί ούτε μία ώρα τον τελευταίο χρόνο.Αντίθετα, ως ενεργός πληθυσμός καταγράφονται οι ημιαπασχολούμενοι ή όσοι εργάζονται κατά διαστήματα. Αποκαλυπτικό της μεθόδου που ακολουθεί η δανική κυβέρνηση για να καταπολεμήσει την ανεργία είναι το γεγονός ότι προσφέρει εργασία, όταν ελευθερωθούν εργασιακές θέσεις λόγω συνταξιοδότησης, σε ανέργους πάνω από 6 μήνες ασχέτως κατάρτισης, προϋπηρεσίας ή σχετικών σπουδών. Ετσι, δεν είναι διόλου παράξενο αν ένας άνεργος, πρώην εμποροϋπάλληλος, κληθεί να εργαστεί ως νηπιαγωγός ή ως δάσκαλος.

Η αλλοπρόσαλλη αυτή κατάσταση εντείνεται ακόμη περισσότερο από το γεγονός ότι η αύξηση του κόστους ζωής, σε συνδυασμό με την εντατικοποίηση της εκπαίδευσης και την υιοθέτηση υψηλών βαθμολογικών κριτηρίων για την εισαγωγή στα πανεπιστημιακά ιδρύματα, οδηγεί πολλούς νέους ή να μην προσπαθούν διόλου ή να εγκαταλείπουν τις πανεπιστημιακές τους σπουδές, με αποτέλεσμα να μειώνεται όλο και περισσότερο ο αριθμός των ειδικευμένων αποφοίτων.Μόλις πριν από ένα μήνα οι φοιτητές κατέκλυσαν τους δρόμους επί πολλές ημέρες για να πετύχουν την προσωρινή, τουλάχιστον, ανάκληση ενός νέου εκπαιδευτικού νομοσχεδίου, που έδινε το δικαίωμα στους καθηγητές πανεπιστημίων και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης να αποβάλλουν μαθητές, στέλνοντάς τους σε κατώτερο εκπαιδευτικό επίπεδο κατά βούληση, χωρίς να λαμβάνεται, απαραιτήτως, υπόψη η βαθμολογική τους απόδοση.

Η ραγδαία αλλαγή της καθημερινότητάς τους έχει φέρει τους Δανούς "με την πλάτη στον τοίχο" τονίζει η Μάιγ ελ Μπαζ, σχολιάζοντας την έλλειψη σημαντικών λαϊκών αντιδράσεων στη λαίλαπα των οικονομικών και εργασιακών μεταρρυθμίσεων. Ο κάθε Δανός πολίτης, πριν καν συνειδητοποιήσει τι έχει αλλάξει, βρέθηκε να απειλείται με απόλυση στην οποιαδήποτε "παρακοή", να δουλεύει ακατάπαυστα, χωρίς, όμως, να έχει τη δυνατότητα να καταναλώνει και να ζει όπως πριν το "ευρωπαϊκό όραμα". Υπό αυτές τις συνθήκες "τρομοκρατίας" δεν είναι διόλου περίεργο ότι στη Δανία έχει κάνει την εμφάνισή του ένα ισχυρότατο ακροδεξιό ρεύμα, το οποίο εκπροσωπείται με δύο κόμματα και 13 βουλευτές στο Κοινοβούλιο, ενώ στις τελευταίες βουλευτικές εκλογές συμμετείχε και ναζιστικό κόμμα. Η ακροδεξιά στρέφει τα βέλη της τόσο κατά των μεταναστών όσο και κατά των ανέργων.

Η οργή και η απογοήτευση μοιάζει να μετατρέπεται, κυρίως, ή σε παθητικότητα ή σε μίσος κατά των μεταναστών, ο αριθμός των οποίων, στην ουσία, δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος. Στις αρχές του 1997 οι μετανάστες δεν ξεπερνούσαν τις 78.000, δηλαδή 1,5% του δανικού πληθυσμού, και σε ποσοστό μεγαλύτερο από το 50% ήταν Σκανδιναβοί. Σήμερα, τα σύνορα της Δανίας έχουν κλείσει για τους μετανάστες, αλλά το μέτρο αυτό δεν έχει διόλου κατευνάσει τη δράση των ακροδεξιών στοιχείων. Τα βίαια επεισόδια, οι ξυλοδαρμοί και οι επιθέσεις σε βάρος μεταναστών και ανέργων είναι καθημερινό φαινόμενο,ενώ η αστυνομία αρκείται στο να πραγματοποιεί συλλήψεις και στη συνέχεια να αφήνει ελεύθερους τους περισσότερους συλληφθέντες "λόγω έλλειψης στοιχείων".

Ταυτόχρονα, οι άνεργοι φαίνεται ότι είναι οι αποδιοπομπαίοι τράγοι της υπόθεσης "οικονομική μεταρρύθμιση". Εκτός από τα σοβαρά προβλήματα επιβίωσης που αντιμετωπίζουν, βρίσκονται αντιμέτωποι με την εχθρότητα και την περιφρόνηση μεγάλης μερίδας των συμπολιτών τους,καθώς αποτελούν τη ζωντανή απόδειξη του τι μπορεί να συμβεί στον οποιονδήποτε ανά πάσα στιγμή. Στην περιθωριοποίηση των ανέργων, όμως, συντελεί, όσο τίποτε άλλο, η τακτική του ίδιου του επίσημου κράτους, που τους αντιμετωπίζει με όρους φυλακισμένων. Σε τακτά χρονικά διαστήματα οι άνεργοι οφείλουν να παρουσιάζονται στα κατά τόπους γραφεία ανεργίας και καλούνται να αποδείξουν μέσα από μια σειρά γραφειοκρατικών διαδικασιών ότι είναι άνεργοι. Επίσης, οφείλουν να ενημερώνουν για τυχόν μετακινήσεις τους από πόλη σε πόλη, ενώ είναι αναγκασμένοι να πάρουν ειδική άδεια εξόδου από τη χώρα!

Η Δανία, μέρα με τη μέρα, προσομοιάζει ολοένα και περισσότερο στο πρότυπο των Βρυξελλών, ενώ ο δανέζικος λαός δείχνει φοβισμένος, μουδιασμένος και αβέβαιος για το μέλλον όσο ποτέ άλλοτε. Η διενέργεια του δημοψηφίσματος το Μάη για τη Συνθήκη του Αμστερνταμ είναι καθοριστικό σημείο κρίσης για την κυβέρνηση Ρασμούσεν, αλλά και για την περαιτέρω πορεία της χώρας. Το Κομμουνιστικό Κόμμα στη Δανία σε συνεργασία με το "Κίνημα κατά της Συνθήκης του Μάαστριχτ" στοχεύει στην όσο το δυνατόν καλύτερη ενημέρωση του δανικού λαού σχετικά με τις αποφάσεις των Βρυξελλών και τις συνέπειες που αυτές έχουν στο δανικό λαό, όπως και στην υπόλοιπη Ευρώπη, σε μια προσπάθεια να αποκαλυφθούν οι πραγματικοί υπεύθυνοι της τωρινής κατάστασης.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ