38ο ΜΕΡΟΣ

Εφτασαν καινούριες ειδήσεις. Οι αφοσιωμένοι στον Κορνίλοφ τεκιστές, εξόντωσαν στο Μπίχοφ τη φρουρά κι ο Κορνίλοφ δραπέτευσε. Ο Καλέντιν κινήθηκε προς το Βορρά. Το Σοβιέτ της Μόσχας οργάνωσε Στρατιωτική Επαναστατική Επιτροπή κι άρχισε διαπραγματεύσεις με τον διοικητή της πόλης, απαιτώντας την παράδοση του οπλοστασίου. Το Σοβιέτ ήθελε να εξοπλίσει τους εργάτες.

Αυτά τα γεγονότα ανακατεύονταν με κάθε είδους φήμες, κουτσομπολιά και καθαρές ψευτιές. Ετσι, λόγου χάρη, ένας νεαρός διανοούμενος καντέ, πρώην προσωπικός γραμματέας του Μιλιούκοφ και κατόπιν του Τερεσένκο, μας τράβηξε στην άκρη και μας αφηγήθηκε όλες τις λεπτομέρειες για την κατάληψη των Χειμερινών Ανακτόρων.

"Τους μπολσεβίκους τους οδήγησαν Γερμανοί και Αυστριακοί αξιωματικοί! " βεβαίωνε.

"Ετσι είναι; " τον ρωτήσαμε ευγενικά. "Από πού το ξέρετε; ".

"Ηταν εκεί ένας φίλος μου. Αυτός μου το 'πε".

"Πώς όμως διαπίστωσε, ότι ήταν Γερμανοί αξιωματικοί; ".

"Μα αφού ήταν ντυμένοι με γερμανικές στολές!... ".

Τέτοιες παράλογες φήμες διαδίδονταν κατά εκατοντάδες. Εκτός που τις δημοσίευε όλος ο αντιμπολσεβίκικος Τύπος, τις πίστευαν ακόμα και άνθρωποι σαν τους μενσεβίκους και εσέρους που πάντα ήταν περισσότερο προσεχτικοί απέναντι στα γεγονότα.

Ακόμα όμως πιο φοβερές ήταν οι αφηγήσεις για μπολσεβίκικες βιαιότητες και ωμότητες. Ετσι, λόγου χάρη, παντού λεγόταν και δημοσιευόταν πως τάχα οι κοκκινοφρουροί όχι μόνο λήστεψαν ολότελα τα Χειμερινά Ανάκτορα, αλλά σκότωσαν και άοπλους ευέλπιδες κι έσφαξαν αιμοβόρικα και μερικούς υπουργούς. Οσο για τις γυναίκες στρατιωτίνες, οι πιο πολλές βιάστηκαν και οι άλλες αυτοκτόνησαν μην υποφέροντας τα μαρτύρια... Το πλήθος του Δημαρχείου έχαφτε με προθυμία όλα αυτά τα παραμύθια... Το χειρότερο όμως ήταν ότι οι γονείς και οι γυναίκες των ευέλπιδων, διαβάζοντας όλες αυτές τις φρικιαστικές αφηγήσεις στις εφημερίδες, καθώς μάλιστα αναφέρονταν και ονόματα παθόντων, περικύκλωσαν, μόλις νύχτωσε, το Δημαρχείο ξετρελαμένοι από τον πόνο και τη φρίκη...

Πολύ χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση με τον πρίγκιπα Τουμάνοφ, που το πτώμα του, όπως υποστήριζαν πολλές εφημερίδες, είχε αποβρασθεί στο Μόικ. Μέσα σε λίγες ώρες η ανακοίνωση αυτή διαψεύστηκε από την οικογένεια τού ίδιου του πρίγκιπα, που δήλωσε ότι ο πρίγκιπας πιάστηκε. Τότε δημοσιεύτηκε πως ο πνιγμένος δεν είναι ο πρίγκιπας Τουμάνοφ, αλλά ο στρατηγός Ντενίσοφ. Ο στρατηγός όμως ήταν κατάγερος και ολοζώντανος. Κάναμε έρευνα, αλλά ούτε ίχνος πνιγμένου δεν ανακαλύψαμε στο Μόικ.

Οταν βγήκαμε από το Δημαρχείο, δύο πρόσωπα μοίραζαν προκηρύξεις στο τεράστιο πλήθος που είχε κατακλύσει τη λεωφόρο Νέβσκι μπροστά στις πόρτες. Το πλήθος αποτελούνταν σχεδόν αποκλειστικά από επιχειρηματίες, μαγαζάτορες, δημόσιους υπαλλήλους, υπάλληλους γραφείων. Να τι έλεγε η προκήρυξη:

"Από το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης

Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης, στη συνεδρίασή του της 26 του Οχτώβρη απ' αφορμή τα γεγονότα που διαδραματίζονται αποφάσισε να κηρύξει το απαραβίαστο του οικογενειακού ασύλου και μέσω των οικιακών επιτροπών καλεί τον πληθυσμό της πόλης της Πετρούπολης να αποκρούσει αποφασιστικά κάθε απόπειρα παραβίασης του οικογενειακού ασύλου, χρησιμοποιώντας ακόμα και τα όπλα για το συμφέρον της αυτοάμυνας των πολιτών".

Στη γωνία της Λιτέιναγια πέντε κοκκινοφρουροί και δύο ναύτες κύκλωσαν έναν εφημεριδοπώλη και ζητούσαν να τους παραδώσει το δέμα με τα φύλλα της μενσεβίκικης Εργατικής Εφημερίδας. Ο εφημεριδοπώλης φώναζε δαιμονισμένα και τους φοβέριζε με τη γροθιά. Ενας από τους ναύτες ωστόσο του πήρε τις εφημερίδες. Τριγύρω μαζεύτηκε μεγάλη ανθρώπινη μάζα, που περιέλουζε την περίπολο με βρισιές. Κάποιος μικρός εργάτης προσπαθούσε επίμονα να πείσει τον εφημεριδοπώλη και το πλήθος, λέγοντας συνέχεια: "Εδώ δημοσιεύεται προκήρυξη του Κερένσκι, που λέει πως εμείς πυροβολούμε ενάντια στο ρώσικο λαό. Θα γίνει αιματοχυσία... ".

Στο Σμόλνι η ατμόσφαιρα ήταν περισσότερο τεταμένη από ό,τι προηγούμενα, αν μπορεί να ειπωθεί κάτι τέτοιο. Οι ίδιοι πάντα άνθρωποι να τρέχουν στους σκοτεινούς διαδρόμους, τα ίδια εξοπλισμένα εργατικά τμήματα, οι ίδιοι εκείνοι άνθρωποι που συζητούσαν, εξηγούσαν κι έδιναν σύντομες διαταγές, οι αρχηγοί με τις γεμάτες τσάντες... Οι άνθρωποι αυτοί ήταν πάντα βιαστικοί και πίσω τους έτρεχαν οι φίλοι κι οι βοηθοί. Ηταν, με την καλή έννοια της λέξης, έξαλλοι. Ηταν η ζωντανή προσωποποίηση της χωρίς ύπνο ακούραστης δουλιάς. Αξύριστοι, αναμαλλιασμένοι, με πυρετικά μάτια, τραβούσαν ολοταχώς προς τον αντικειμενικό σκοπό, φλεγόμενοι από ενθουσιασμό. Είχαν τόσα πολλά, αφάνταστα πολλά, να κάνουν. Επρεπε να σχηματίσουν κυβέρνηση, να επιβάλουν την τάξη στην πόλη, να κρατήσουν με το μέρος τους τη φρουρά, να νικήσουν το Δημοτικό Συμβούλιο και την Επιτροπή Σωτηρίας, να συγκρατήσουν τους Γερμανούς, να ετοιμαστούν για μάχη με τον Κερένσκι, να κατατοπίζουν τις επαρχίες, να διεξάγουν προπαγάνδα σ' όλη τη Ρωσία, από το Αρχάγγελο ως το Βλαδιβοστόκ. Οι δημόσιοι κι οι δημοτικοί υπάλληλοι αρνούνταν να υπακούσουν στους κομισάριους, οι εργαζόμενοι του ταχυδρομείου και του τηλεγραφείου έκοψαν την επικοινωνία του Σμόλνι με τον έξω κόσμο, οι σιδηροδρομικοί αρνούνταν επίμονα να στείλουν τις αμαξοστοιχίες που τους ζητούσαν. Και πάνω στην ώρα κινήθηκε ο Κερένσκι. Στη φρουρά δεν έπρεπε και πολύ να υπολογίζουν, οι κοζάκοι ετοιμάζονταν για εξέγερση... Με το μέρος του εχθρού δεν ήταν μόνο η οργανωμένη αστική τάξη, αλλά κι όλα τα σοσιαλιστικά κόμματα, με εξαίρεση τους αριστερούς εσέρους και μερικούς μενσεβίκους - διεθνιστές, καθώς και ορισμένους της Νέας Ζωής, αλλά και αυτοί ταλαντεύονταν, μην ξέροντας τι ν' αποφασίσουν.

Η αλήθεια είναι πως με τους μπολσεβίκους ήταν οι πλατιές μάζες των εργατών και των στρατιωτών, η αλήθεια ακόμα είναι πως η θέση της αγροτιάς δεν είχε ξεκαθαριστεί αρκετά, και το κόμμα των μπολσεβίκων δε διέθετε, σε τελευταία ανάλυση, αρκετούς μορφωμένους και ειδικευμένους ανθρώπους...

Ο Ριαζάνοφ, ανεβαίνοντας τη σκάλα, έλεγε με κωμικό φόβο πως αν και ήταν κομισάριος του Εμπορίου και της Βιομηχανίας, δεν καταλάβαινε απολύτως τίποτα από εμπορικές υποθέσεις. Πάνω στην εστία καθόταν ξεχασμένος στη γωνιά ένας άνθρωπος με γούνινο καλπάκι και με το ίδιο κοστούμι, με το οποίο... - ήθελα να πω κοιμήθηκε τη νύχτα - όμως την πέρασε άυπνος. Στο πρόσωπό του φύτρωνε μια τριήμερη αγριότριχα. Εγραφε νευρικά κάτι σε ένα λερωμένο φάκελο και καθώς ήταν απορροφημένος δάγκωνε το μολύβι. Ηταν ο κομισάριος των οικονομικών Μενζίνσκι, που όλη η προετοιμασία του στα οικονομικά ζητήματα συνοψιζόταν στο ότι κάποτε ήταν υπάλληλος στη Γαλλική Τράπεζα... Εκείνοι οι τέσσερις σύντροφοι, που τρέχουν στο διάδρομο από το διαμέρισμα της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής, γράφοντας κάτι βιαστικά σε κουρελιασμένο χαρτί, είναι οι κομισάριοι που στέλνονταν σ' όλη τη Ρωσία για να μεταδώσουν όλα όσα έγιναν, για να πείσουν και να παλέψουν με ό,τι επιχειρήματα και με ό,τι μέσα θα μπορούσαν να βρουν...

ΑΥΡΙΟ ΤΟ 39ο ΜΕΡΟΣ