Κυριακή 28 Σεπτέμβρη 2003
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 9
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
ΕΛΛΗΝΟΤΟΥΡΚΙΚΕΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ
ΝΑΤΟποίηση των συνόρων στο Αιγαίο

Η συμφωνία ελληνικής και τουρκικής κυβέρνησης στο πλαίσιο του ICAO, για τη δημιουργία νέων αεροδιαδρόμων στο Αιγαίο, δεν είναι τίποτε περισσότερο από το αποτέλεσμα της πολιτικής της «προσέγγισης», που επιμελώς ακολουθούν οι κυβερνήσεις του Κώστα Σημίτη, μετά την κρίση της Ιμιας από το Γενάρη του 1996, με στόχο τη συνολική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών «διαφορών».

H συμφωνία για τους αεροδιαδρόμους σκιαγραφεί ως ένα βαθμό το μελλοντικό καθεστώς στην περιοχή. Καθεστώς, που μπορεί να περιγραφεί με τη λέξη «συνδιαχείριση», η οποία αποτυπώνεται στις νέες ρυθμίσεις για την εναέρια κυκλοφορία. Ουσιαστικά, πρόκειται για ένα ακόμη βήμα παράδοσης κυριαρχικών δικαιωμάτων στο ΝΑΤΟ. Οι ρυθμίσεις αυτές, ανάμεσα στα άλλα «δημιουργούν», εντός του ελληνικού FIR, χώρο κάτω από τα 13.000 πόδια για την ανενόχλητη πτήση τουρκικών μαχητικών αεροσκαφών. Παρακάμπτοντας τις στρυφνές τεχνικές λεπτομέρειες γύρω από το θέμα αυτό, έμπειρο στέλεχος του ελληνικού υπουργείου Εξωτερικών προέβλεπε ότι στο εγγύς μέλλον, ως αποτέλεσμα αυτών των ρυθμίσεων, τα τουρκικά μαχητικά αεροσκάφη θα πραγματοποιούν βολές στα πεδία βολής Ανδρου και Ψαθούρας!

Μέχρι το βράδυ της κρίσης στα Ιμια, θέση της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής, η οποία θεωρητικά ισχύει και σήμερα, ήταν ότι η μόνη ελληνοτουρκική διαφορά είναι η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και για οποιοδήποτε άλλο ζήτημα η Αγκυρα θα πρέπει να προσφύγει στη Χάγη.

Μετά την αμερικανική «διαιτητική» παρέμβαση και ως αντάλλαγμα για την εκτόνωση της κρίσης του Γενάρη του 1996, οι κυβερνήσεις του Κ. Σημίτη ακολούθησαν συστηματικά μια κατευναστική πολιτική απέναντι στην Αγκυρα, αναγνωρίζοντας τον Ιούλη του 1997 με τη Συμφωνία Σημίτη - Ντεμιρέλ στη Μαδρίτη «τα τουρκικά ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο». Εκτοτε η Ελλάδα είναι υποχρεωμένη να «ακούει» την επιχειρηματολογία της Αγκυρας, η οποία συνοψίζεται στον τίτλο ενός βιβλίου του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, που εκδόθηκε το 1998 με τον εύγλωττο τίτλο: «Το θεμελιώδες πρόβλημα των νησιών αμφισβητούμενης κυριαρχίας στο Αιγαίο».

Αμετακίνητες οι τουρκικές θέσεις

Για την Τουρκία το έχουν κάνει σαφές όλες οι κυβερνήσεις της και εξακολουθεί να αποτελεί θέση και της κυβέρνησης Ερντογάν, καμία άλλη συζήτηση δεν έχει νόημα και ουσιαστικό αντίκρισμα, αν δεν αναζητηθεί λύση στο πρόβλημα της κυριαρχίας των νησιών, βράχων και βραχονησίδων στο Αιγαίο. Για το λόγο αυτό η τουρκική πλευρά προβάλλει την ετοιμότητά της να αντιμετωπίσει αυτό το «θεμελιώδες πρόβλημα», στη βάση των όσων προβλέπει το Διεθνές Δίκαιο για την ειρηνική επίλυση των διαφορών. Με βάση αυτή την πρόνοια του Διεθνούς Δικαίου, η οποία ρητά αναφέρεται στα Συμπεράσματα του Συμβουλίου Κορυφής του Ελσίνκι το Δεκέμβρη του 1999, Αθήνα και Αγκυρα είναι υποχρεωμένες να αναζητήσουν λύσεις «στις συνοριακές και άλλες συναφείς τους διαφορές».

Εκτοτε η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και ειδικά ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου πασχίζουν να διευθετήσουν «το ελληνοτουρκικό πρόβλημα», γιατί «διαταράσσει» την εύρυθμη λειτουργία της Νοτιοανατολικής Πτέρυγας του ΝΑΤΟ, όταν πίσω από τις ελληνοτουρκικές «διαφορές» στο Αιγαίο βρίσκονται οι ΗΠΑ και τα συμφέροντά τους. Οι «διαφορές» αυτές συντίθενται, σύμφωνα με τις πάγιες και αναλλοίωτες τουρκικές θέσεις από τα παρακάτω κεφάλαια:

  • νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας
  • εύρος των χωρικών υδάτων, εναέριου χώρου, FIR
  • οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας
  • αποστρατιωτικοποίηση των ελληνικών νησιών

Αξίζει να σημειωθούν επιγραμματικά κάποιες διατυπώσεις από την τουρκική «βίβλο» για το θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο, οι οποίες σκιαγραφούν και το πλαίσιο στο οποίο πραγματοποιείται η ελληνοτουρκική συζήτηση, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας

«Οι ελληνικοί ισχυρισμοί περί κυριαρχικών δικαιωμάτων επί γεωγραφικών σχηματισμών (νησιά, νησίδες και βραχονησίδες), οι οποίοι επί αιώνες βρίσκονται υπό Οθωμανική/ τουρκική κυριότητα και δεν έχουν μεταβιβαστεί με συνθήκες σε κάποιο άλλο κράτος, απέκτησαν επίσημο χαρακτήρα με την κρίση των βραχονησίδων Kardak και αυτή η κατάσταση έγινε αιτία να εμφανιστεί ένα νέο και θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο».

Με αυτόν το τρόπο ξεκινά η παρουσίαση των θέσεων της Τουρκίας στο βιβλίο «Το θεμελιώδες πρόβλημα στο Αιγαίο. Τα νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας», που εκδόθηκε το 1998 από το ανώτατο ίδρυμα κουλτούρας, γλώσσας και ιστορίας «Κεμάλ Ατατούρκ».

Σύμφωνα με την άποψη της Αγκυρας, η οποία με επιμέλεια παρουσιάζεται στο προαναφερθέν βιβλίο, μετά την κρίση στα Ιμια, «η προσπάθεια της Ελλάδας να επεκτείνει ακόμη περισσότερο τα κυριαρχικά της δικαιώματα που τις έχουν μεταβιβαστεί με διεθνείς συνθήκες και η θέλησή της να αποκτήσει την κυριότητα όλων των νησιών, νησίδων και βραχονησίδων, που μένουν πέρα από το όριο των τριών ναυτικών μιλίων της Ανατολίας, έχει δώσει μια νέα διάσταση στη διαφωνία του Αιγαίου πελάγους».

Το γεγονός ότι ένα κομμάτι ξηράς, το οποίο, σύμφωνα με την Τουρκία, δεν έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες, έχει θαλάσσιες εκτάσεις δικής του αρμοδιότητας, επίσης η ύπαρξη του εθνικού εναέριου χώρου πάνω από την ξηρά, καθώς και πάνω από τα χωρικά ύδατα δείχνουν ξεκάθαρα τη σημασία κάθε γεωγραφικού σχηματισμού με αμφισβητούμενη κυριότητα. Γι' αυτούς τους λόγους, πρώτα θα χρειαστεί να προσδιοριστεί το καθεστώς της κυριότητας των διαφιλονικούμενων τμημάτων ξηράς στο Αιγαίο. Αφού διαπιστωθεί αυτό το καθεστώς της χώρας κυριότητας, θα μπορέσει να γίνει δυνατή η επίλυση των προβλημάτων σχετικά με την αρμοδιότητα επί των θαλάσσιων εκτάσεων και τον εναέριο χώρο.

Σύμφωνα με την άποψη της Αγκυρας, πέρα από το θεμελιώδες πρόβλημα που αποτελούν τα νησιά αμφισβητούμενης κυριαρχίας, υπάρχουν τρία ακόμη ζητήματα: η επέκταση των χωρικών υδάτων πέραν των 6 μιλίων, η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας και ο εναέριος χώρος. Ολα αυτά τα προβλήματα, καθώς και «το πρόβλημα του εξοπλισμού των νησιών των οποίων η κυριαρχία έχει μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με τον όρο να είναι αφοπλισμένα (δηλαδή νησιά που έχουν μεταβιβαστεί στην Ελλάδα με συνθήκες για μια περιορισμένη κυριαρχία), σύμφωνα με την άποψη της Αγκυρας, αποτελούν ένα σύνολο», συνθέτουν το «πακέτο» του ελληνοτουρκικού διαλόγου, ο οποίος συνεχίζεται απρόσκοπτα.


Δημήτρης ΜΗΛΑΚΑΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ