Πρωτοσέλιδα δημοσιεύματα του «Ριζοσπάστη» της εποχής για τη μεγάλη απεργία

Οι 2 νικηφόρες απεργίες του 1975, που κράτησαν συνολικά 156 μέρες, όπως και η «μεγάλη απεργία» του 1977, η οποία κράτησε σχεδόν 250 μέρες, άφησαν μεγάλη αγωνιστική παρακαταθήκη.

Αποτέλεσαν κρίκο στη μεγάλη αλυσίδα των απεργιακών κινητοποιήσεων τα πρώτα χρόνια της μεταπολίτευσης, με επίκεντρο τους εργασιακούς χώρους, για τη βελτίωση των όρων δουλειάς και ζωής. Αιτίες των αγώνων αποτέλεσαν η αύξηση των οικονομικών και κοινωνικών προβλημάτων των εργατών στα χρόνια της δικτατορίας και μετά, καθώς και η παραβίαση των συνδικαλιστικών τους ελευθεριών και δικαιωμάτων, οι απάνθρωπες και καταθλιπτικές συνθήκες δουλειάς που επικρατούσαν.

Σε αυτό το έδαφος ξέσπασαν οι μεγάλοι και απόλυτα δίκαιοι αγώνες των μεταλλωρύχων.

Αγώνες που αφορούν και τη σημερινή βάρδια της εργατικής τάξης, καθώς αποτελούν πολύτιμη πείρα, και τα διαχρονικά συμπεράσματα και διδάγματά τους μπορούν να γίνουν φάρος και στις σημερινές συνθήκες. Βλέποντας κανείς το ντοκιμαντέρ ή διαβάζοντας την αντίστοιχη έκδοση - χρονολόγιο, μπορεί σε πολλά σημεία να κάνει εύλογους παραλληλισμούς με το σήμερα. Αλλωστε, η πάλη μεταξύ της εργατικής και της αστικής τάξης υπόκειται σε συγκεκριμένες νομοτέλειες, που δεν αλλάζουν, όσα χρόνια κι αν περάσουν.

Γι' αυτό και το έναυσμα για τη δημιουργία του ντοκιμαντέρ δόθηκε έναν χρόνο πριν, στον σύγχρονο αγώνα των μεταλλωρύχων της περιοχής ενάντια στα σχέδια της εργοδοσίας για επιβολή 12ωρων βαρδιών και κατάργηση όλων των αργιών. Αγώνας που στέφθηκε με επιτυχία, αποδεικνύοντας ότι η συλλογική πάλη των εργατών μέσα από τα σωματεία τους μπορεί να αποσπάσει ορισμένες κατακτήσεις, να αφήσει στα χαρτιά ακόμα και ψηφισμένους νόμους, όπως αυτοί της «διευθέτησης» του εργάσιμου χρόνου και της κατάργησης της 8ωρης εργασίας.

Απολυμένοι μεταλλωρύχοι στους δρόμους της Χαλκιδικής (1977)

Με αυτήν τη δήλωση το 1977 ένας απεργός μεταλλωρύχος αποτύπωσε αυτό που μέσα από την ίδια τους την πείρα μπορούσαν να αντικρίσουν καθαρά οι εργάτες: Οτι έδιναν μια μάχη «τάξη εναντίον τάξης». Κόντρα στο διογκούμενο κύμα αγανάκτησης και αγώνα, η κυβέρνηση του Κ. Καραμανλή αξιοποίησε όλα τα μέσα του αστικού κράτους για το τσάκισμα των αγώνων.

Αξιοποίησε το νομοθετικό πλαίσιο το οποίο και η ίδια ενίσχυσε με τον περίφημο νόμο Λάσκαρη (ν. 330/1976).

Αξιοποίησε τους κατασταλτικούς μηχανισμούς του κράτους, ιδρύοντας το 1976 τις Μονάδες Αποκατάστασης Τάξης (ΜΑΤ), με σαφή αντεργατικό - κατασταλτικό προσανατολισμό.

Αξιοποίησε την «πέμπτη φάλαγγα» στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, τον εργοδοτικό - κυβερνητικό συνδικαλισμό στην ηγεσία της ΓΣΕΕ και σε Ομοσπονδίες.

Αξιοποίησε και την ιδεολογική επίθεση μέσα από τα αστικά ΜΜΕ της εποχής, ώστε να διαμορφώσει τα κατάλληλα άλλοθι για τις επιθέσεις και την απομόνωση των απεργών από τον υπόλοιπο λαό.

Από το Μαδέμ Λάκκο και τη ΛΑΡΚΟ της δεκαετίας του 1970, μέχρι τα Τέμπη και τους αγώνες των εργαζομένων σήμερα, ο λαός έχει απέναντί του το ίδιο, εχθρικό για τα συμφέροντά του κράτος. Ενα κράτος ικανό να υπηρετεί τα καπιταλιστικά συμφέροντα, άσχετα από το ποιο κόμμα βρίσκεται στη διακυβέρνησή του, ταυτόχρονα όμως επιλεκτικά ανίκανο να προστατεύσει την ανθρώπινη ζωή, όπως φάνηκε αμέτρητες φορές από τότε, σε φυσικές καταστροφές και εγκλήματα μέσα και έξω από τους χώρους δουλειάς.

Από την άλλη μεριά, οι απεργοί είχαν τους δικούς τους συμμάχους, που αποτέλεσαν βασικό στήριγμα δύναμης και αντοχής στη δύσκολη μάχη που έδωσαν. Τους βρήκαν μέσα στο ίδιο τους το σπίτι, στις γυναίκες και στα παιδιά τους, που, αναγνωρίζοντας το δίκαιο του αγώνα και ζώντας καθημερινά τις πολύμορφες συνέπειες της εργασίας τους, μπήκαν ακόμα και στην πρώτη γραμμή απέναντι στα πάνοπλα σώματα ασφαλείας και στους ρουφιάνους της εταιρείας.

Τους βρήκαν στα μικρομάγαζα της περιοχής, όταν το καθεστώς του «βερεσέ» διευκόλυνε πολλούς που δυσκολεύονταν να ψωνίσουν ακόμα και τα βασικά για να θρέψουν τις οικογένειές τους.

Τους βρήκαν στο ταξικό εργατικό κίνημα όλης της χώρας και στο ΚΚΕ, με την αποστολή σημαντικής οικονομικής, ηθικής και άλλης υλικής βοήθειας σε όλη την περίοδο των απεργιών. Σε αυτήν την κατεύθυνση, εμβληματική ήταν η επίσκεψη δεκάδων εργατών της ΛΑΡΚΟ, με επικεφαλής τη διοίκηση του Σωματείου τους, μόλις 10 μέρες μετά τη λήξη της πολύμηνης και νικηφόρας μάχης τους ενάντια στον κοινό εργοδότη.

Η πείρα των απεργιακών μαχών της περιόδου διδάσκει ότι στα όρια αυτού του συστήματος της εκμετάλλευσης ακόμα και οι όποιες επιμέρους κατακτήσεις που μπορεί να αποσπώνται κάτω από σκληρούς αγώνες είναι προσωρινές, υπό αίρεση και με την πρώτη ευκαιρία η εργοδοσία και το κράτος της θα τις πάρουν πίσω, άμεσα ή έμμεσα. Οτι η εργατική τάξη με την πάλη της πρέπει να σπάσει από αυτόν τον φαύλο κύκλο.

Σε αυτήν την κατεύθυνση το ΚΚΕ δίνει και σήμερα όλες του τις δυνάμεις. Ωστε κάθε μάχη να γίνεται κρίκος στον αγώνα για τη συνειδητοποίηση και τη συγκέντρωση δυνάμεων για την επαναστατική ανατροπή, και όχι κρίκος στην αλυσίδα των ψευδαισθήσεων και αυταπατών, που οδηγούν ουσιαστικά στην ενσωμάτωση στο σύστημα.

Ιδιαίτερα σήμερα, που τα «τύμπανα» του πολέμου ηχούν πιο δυνατά από ποτέ, είναι ανάγκη να μπει στο επίκεντρο η διέξοδος από το σύστημα των πολέμων, της περιβαλλοντικής και κοινωνικής καταστροφής.

Για να γίνει πραγματικότητα η σωστή επισήμανση του δημοσιογράφου του «Ριζοσπάστη», ο οποίος ολοκληρώνοντας μία από τις αποστολές στα μαντεμοχώρια έγραφε τον Μάρτη του 1975:

«Στα χωριά του Μαδέμ Λάκκο: Μεγάλη Παναγία, Παλαιοχώρι, Νεοχώρι, Στρατώνι, Ιερισσό, Στανό, Στρατονίκη κ.α. Χωριά που φαίνονται σαν γαντζωμένα πάνω στο ορεινό συγκρότημα της ΒΑ Χαλκιδικής, που κρύβει μέσα στα σπλάχνα του πλούσια μεταλλεύματα.

Η περιοχή θα μπορούσε να ευημερεί, ο κόσμος να ζει με άνεση και χωρίς έγνοιες για το αύριο».