Αν εξαιρέσουμε την πολύ μικρή πιθανότητα ένας ανεπτυγμένος πολιτισμός να στείλει μήνυμα επικοινωνίας προς την κατεύθυνσή μας, τα στοιχεία για ύπαρξη εξωγήινης ζωής θα προέλθουν από την ενδελεχή αστρονομική εξέταση κοντινών βραχωδών πλανητών, μελετώντας την ατμόσφαιρά τους για αέρια, που θα μπορούσαν να αποτελούν ενδείξεις ζωής πάνω ή κάτω από την επιφάνεια του πλανήτη. Αυτή η τόσο λεπτομερής εξέταση πλανητικών συστημάτων άστρων σαν τον Ηλιο δεν μπορεί να γίνει ακόμη από κανένα τηλεσκόπιο. Ομως, για μικρότερα άστρα πρόσφατα αποκτήσαμε τη δυνατότητα αυτή, χάρη στο διαστημικό τηλεσκόπιο «Τζέιμς Γουέμπ».

Δύο μελέτες που δημοσιεύτηκαν πριν πέντε μέρες δείχνουν πως οι αστρονόμοι βρήκαν σοβαρές ενδείξεις για ύπαρξη ατμόσφαιρας σε έναν βραχώδη πλανήτη, που περιφέρεται σε τροχιά κατάλληλη για την εμφάνιση ζωής, γύρω από ένα άστρο 40 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Ο πλανήτης ονομάζεται TRAPPIST-1e και είναι μέλος ενός επταμελούς πλανητικού συστήματος του ερυθρού νάνου TRAPPIST-1, ενός άστρου δηλαδή που είναι πολύ μικρότερο και λιγότερο λαμπρό από τον Ηλιο. Οι έως τώρα προσπάθειες με άλλα μέσα να εντοπιστούν ατμόσφαιρες σε αυτούς τους πλανήτες είχαν αποτύχει. Οι τρεις πιο εσωτερικοί φαίνεται να είναι έρημοι βράχοι χωρίς ίχνος αέρα. Ομως ο τέταρτος σε απόσταση από το άστρο του πλανήτης, ο TRAPPIST-1e, δείχνει διαφορετικά σημάδια και αν είναι να βρούμε ζωή κάπου πέρα από το ηλιακό σύστημα, πλανήτες όπως αυτός είναι οι καλύτεροι υποψήφιοι.

Οι πλανήτες του συστήματος του TRAPPIST-1 ανακαλύφθηκαν το 2016 και το 2017 και φαίνονται όλοι να έχουν μέγεθος παρόμοιο με της Γης. Αρκετοί βρίσκονται στην κατοικήσιμη ζώνη γύρω από το άστρο, δηλαδή την περιοχή που οι θερμοκρασίες επιτρέπουν την ύπαρξη νερού σε υγρή μορφή. Για έναν ερυθρό νάνο, όπως ο TRAPPIST-1, αυτή η ζώνη είναι πολύ πιο μικρή απ' ό,τι η αντίστοιχη του ηλιακού συστήματος. Η εγγύτητα προς έναν ερυθρό νάνο είναι προβληματική, επειδή αυτά τα φαινομενικά αδύναμα άστρα εμφανίζουν συχνά βίαιες εκρήξεις, που εξαπολύουν αστρικό υλικό και έντονη υπεριώδη ακτινοβολία στον γύρω χώρο. Εως τώρα δεν είχε εντοπιστεί κάποιος άλλος εξωπλανήτης γήινου μεγέθους γύρω από ερυθρό νάνο, που να διαθέτει ατμόσφαιρα. Η διαπίστωση ότι είναι δυνατό να έχει ένας τέτοιος πλανήτης ατμόσφαιρα θα σήμαινε πως πολύ περισσότερα άστρα μπορούν να έχουν πλανήτες με ατμόσφαιρα, καθώς οι ερυθροί νάνοι είναι ένας πολύ κοινός τύπος άστρου.

Για τον εντοπισμό ύπαρξης ατμόσφαιρας, οι αστρονόμοι πρέπει να παρακολουθήσουν για μέρες τους εξωπλανήτες μέσω του «Τζέιμς Γουέμπ», μέχρι αυτοί να περάσουν μπροστά από το άστρο τους. Οταν συμβεί η διάβαση, τότε ένα μέρος του φωτός του άστρου που φτάνει σε μας περνάει μέσα από την ατμόσφαιρα δίνοντας διαφορετικό φασματικό αποτύπωμα, καθώς συγκεκριμένα μήκη κύματος απορροφώνται από τα αέρια της ατμόσφαιρας.

Το φασματικό αποτύπωμα του TRAPPIST-1e έδειξε τα χαρακτηριστικά σημάδια του αζώτου και του μεθανίου, αλλά καθόλου διοξείδιο του άνθρακα. Το κοντινότερο ανάλογο στο ηλιακό σύστημα είναι ο δορυφόρος Τιτάνας του Κρόνου, χωρίς να αποκλείεται μια ατμόσφαιρα παρόμοια με της πρώιμης Γης. Μια τέτοια ατμόσφαιρα θα μπορούσε να έχει σχηματιστεί δευτερογενώς, όπως στη Γη, από τις εκρήξεις των ηφαιστείων και άλλες φυσικές διεργασίες, μετά την απώλεια του «πρωτογενούς» αεριώδους μανδύα του πλανήτη. Ωστόσο οι πιθανότητες με βάση τα ευρήματα είναι 50-50% να έχει ο TRAPPIST-1e ατμόσφαιρα. Για να διευκρινιστεί η κατάσταση, οι παρατηρήσεις συνεχίζονται και αναμένεται το 2026 να υπάρξουν πιο αποφασιστικά αποτελέσματα.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των επιστημόνων, ο TRAPPIST-1e μπορεί να είναι σχετικά δροσερός κόσμος, με ωκεανούς υγρού νερού ή εκτάσεις πάγου στην επιφάνειά του. Ολοι οι πλανήτες του TRAPPIST-1 είναι παλιρροϊκά κλειδωμένοι, κάνοντας μια περιστροφή γύρω από τον άξονά τους στον ίδιο χρόνο που κάνουν και μια περιφορά γύρω από το άστρο, με αποτέλεσμα να είναι η ίδια πλευρά τους πάντα στραμμένη προς αυτό. Αν υπάρχει υγρό νερό θα βρίσκεται σε αυτή την πλευρά του TRAPPIST-1e. Με τη γνώση που έχουμε μέχρι σήμερα, αν διαθέταμε ένα διαστημόπλοιο ικανό για διαστρικά ταξίδια, στον TRAPPIST-1e θα έπρεπε να ταξιδέψουμε αναζητώντας εξωγήινη ζωή.