Ομως τούτων δοθέντων, που έλεγαν κι οι παλιότεροι λόγιοι και δημόσια εκφραζόμενοι, ανοίγει ένα ζήτημα περί χλεύης στις μέρες μας. Δεν πάνε δα και αιώνες που αν κάποιος σου έλεγε ότι σε παραδίδει στη χλεύη του κόσμου, σε πρόσβαλε βαριά. Σε παρέδιδε σε μια δημόσια κριτική ειρωνική, απαξιωτική και συχνά κοροϊδευτική. Ομως, για να μετράει η χλεύη του κόσμου, πρέπει αυτός να έχει μια γενικευμένη αντίληψη των ορίων συμπεριφοράς στη δημόσια σφαίρα. Οχι μόνο να ξέρει, αλλά και να ζει σε ένα κοινωνικοπολιτικό κλίμα ευπρέπειας, ευγένειας και γενικά αποδεκτής ευήθειας. Εστω δε περί τις βασικές αρχές και ανάγκες της συμβίωσης. Να μπορεί να ξεχωρίζει βρε αδερφέ, το βρίζω από το κατακρίνω, την οργή από τα νεύρα, και τη χυδαιότητα από τον ευπώλητο δήθεν αυθορμητισμό. Οχι πως είναι απαγορευτική η ωμότητα ή ο κυνισμός στον πολιτική φαρέτρα. Αλλά ένας τέτοιος λόγος για να έχει μια κάποια βαρύτητα απαιτεί επεξεργασμένη σκέψη, στρατηγική επιλογή της κατάλληλης χρονικής στιγμής κι άλλα πολλά προσόντα, όχι μόνο φιλολογικά, αλλά χαρακτήρα και συνάφεια έργων - λόγων.

Αν κάνουμε ένα βήμα μπροστά στην επεξεργασία των δεδομένων που η σύγχρονη μορφή επικοινωνίας και πρόσβασης στη σκέψη του άλλου είναι τεχνικά εύκολη, θα δούμε ότι η καθιέρωση του χλευασμού ως φόρμα πολιτικού λόγου, και δη προς ένα κοινό που διδάσκεται να τον θεωρεί ως φυσικό, δεν είναι ούτε αθώα, ούτε συμπτωματική. Είναι απότοκος της πιο εξελιγμένης μορφής χειραγώγησης των μαζών ώστε να εξοικειωθούν με τη βαρβαρότητα που τους επιβάλλεται. Ταχύρυθμα. Ετσι ώστε για να ξεφύγουν από τους βαρβάρους, να πρέπει να γίνουν ακόμη πιο βάρβαρες οι ίδιες οι μάζες.