Παιδιά με τις μανάδες τους στον καταυλισμό

Σα να μην έφτανε ο διπλός εγκλωβισμός, τον οποίο επιβάλλουν στους πρόσφυγες ο Κανονισμός του Δουβλίνου και η απαράδεκτη Συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας, αλλά και ο εγκλεισμός σε δομές με άθλιες συνθήκες διαμονής, που τους επιφυλάσσει η πολιτική της σημερινής και της προηγούμενης κυβέρνησης, τα προσφυγόπουλα βιώνουν και το σκληρό πρόσωπο της αυξανόμενης ανισότητας στην Εκπαίδευση.

Μια ανισότητα με ταξικά χαρακτηριστικά, που «χτυπά» ιδιαίτερα τα παιδιά των πιο ευάλωτων τμημάτων των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων της χώρας μας, ενώ για τα προσφυγόπουλα σημαίνει τον ουσιαστικό τους αποκλεισμό από την εκπαιδευτική διαδικασία.

Η κυριολεκτική εξαφάνισή τους (των εγγεγραμμένων παιδιών, δηλαδή ενός μικρού ποσοστού του συνόλου των παιδιών, γιατί η μεγάλη πλειοψηφία όσων διαβιούν στη χώρα μας παραμένουν στα αζήτητα της εκπαιδευτικής διαδικασίας) από τον εκπαιδευτικό χάρτη συσσώρευσε μορφωτικά ελλείμματα, πισωγυρίζοντας όσα είχαν ξεκινήσει μια διαδικασία, πολύ περισσότερο που στις απαράδεκτες συνθήκες διαβίωσης, η ένταξή τους στο σχολείο αποτελεί τη μοναδική διέξοδο για να λάβουν κάτι ελάχιστο από όσα δικαιούνται ως παιδιά.

Το σκληρό αυτό πρόσωπο, στο οποίο καθρεφτίζεται η πολιτική της κυβέρνησης, του υπουργείου Παιδείας, των διοικήσεων της Περιφέρειας Στερεάς Ελλάδας και του δήμου Χαλκιδέων, βιώνουν τα παιδιά της δομής προσφύγων της Ριτσώνας, που βρίσκονται εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας σχεδόν ένα χρόνο τώρα, από πέρυσι το Μάρτη. Μάλιστα, το συγκεκριμένο διάστημα αφορά κάποια από αυτά, γιατί κάποια άλλα στερούνται το σχολείο εδώ και αρκετά χρόνια, από τότε δηλαδή που αναγκάστηκαν να φύγουν από τις κατεστραμμένες πατρίδες τους.

Στη δομή της Ριτσώνας φιλοξενούνται 852 παιδιά σχολικής ηλικίας. Από αυτά τα 400 ήταν εγγεγραμμένα και ενταγμένα σε σχολεία. Ταυτόχρονα 270 παιδιά που ήρθαν στη δομή το Γενάρη του 2020, μαζί με περίπου 180 παιδιά προσχολικής ηλικίας που θα έπρεπε να έχουν ενταχθεί στο Νηπιαγωγείο που λειτουργεί στη δομή, εγγράφηκαν στα μέσα Γενάρη, παρότι η εγγραφή και η ένταξή τους πρέπει να γίνονται εντός τριών μηνών από την ταυτοποίησή τους.

Ο «Ριζοσπάστης» συνομίλησε με τους συντονιστές Εκπαίδευσης της δομής, οι οποίοι καταβάλλουν προσπάθεια να αναδείξουν το πρόβλημα και να ευαισθητοποιήσουν, με σκοπό να ληφθούν άμεσα μέτρα από την κυβέρνηση, την Περιφέρεια Στερεάς και το δήμο Χαλκιδέων για την ένταξη των προσφυγόπουλων στην Εκπαίδευση, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία υγειονομικά, παιδαγωγικά μέτρα που απαιτούνται για το σύνολο των μαθητών και των σχολείων. Αλλά και για να δημιουργηθούν οι αναγκαίες και επαρκείς προσχολικές δομές για τα μικρότερα παιδιά που είναι στη δομή. Γιατί η ένταξή τους στην εκπαιδευτική διαδικασία αποτελεί αναφαίρετο δικαίωμα κάθε παιδιού.

«Για τα παιδιά της Ριτσώνας το σχολείο τελείωσε πέρυσι το Μάρτη και δεν ξαναξεκίνησε ποτέ. Κι εκεί που περιμέναμε ότι επιτέλους, ένα χρόνο σχεδόν μετά, θα επανέλθουν στο σχολικό περιβάλλον που θα πρέπει να βρίσκονται, ήρθε η δήμαρχος Χαλκιδέων, με μια αδιανόητη επιστολή προς το υπουργείο Παιδείας, να ζητήσει από τον φορέα που είναι υπεύθυνος για να πηγαίνουν όλα τα παιδιά στο σχολείο, να μην πραγματοποιηθεί καμία εγκατάσταση μαθητών - προσφύγων τουλάχιστον για το τρέχον σχολικό έτος. Να συμπράξει δηλαδή στο απαράδεκτο, παράνομο και ανήθικο καθεστώς της παράτασης της έξωσης από την Εκπαίδευση εκατοντάδων προσφυγόπουλων», αναφέρει ο Χρήστος Αλεξίου, συντονιστής Εκπαίδευσης προσφύγων Ριτσώνας.

«Πρόκειται για μια απαράδεκτη εξέλιξη, μια "τιμωρία" χωρίς καμία λογική. Η στάση της δημοτικής αρχής στερείται κάθε νομιμότητας και ηθικής. Ταυτόχρονα γίνεται και επικίνδυνη, καθώς ευνοεί στο να εγείρονται ξενοφοβικά αντανακλαστικά, που δεν στρέφονται μόνο κατά των συγκεκριμένων παιδιών, αλλά δηλητηριάζουν την κοινωνία», σημειώνει από την πλευρά της η Πέπη Παπαδημητρίου, επίσης συντονίστρια Εκπαίδευσης στη Ριτσώνα.

Και προσθέτει: «Τα παιδιά αυτά δεν έχουν ούτε πατρίδα ούτε σπίτι, σε κάποιες περιπτώσεις ούτε οικογένεια. Το σχολείο είναι η μόνη τους διέξοδος. Βλέπεις στα μάτια τους τη λαχτάρα να πάνε σχολείο. Να ξεφύγουν από τη "φυλακή" της δομής. Να νιώσουν "κανονικά" παιδιά. Να αποκτήσουν καινούργιους φίλους. Να μάθουν. Να εκπληρώσουν τα όνειρά τους για μια καλύτερη ζωή».

«Η ουσία είναι ότι τα παιδιά βρίσκονται εκτός εκπαιδευτικής διαδικασίας. Οι ευθύνες ανήκουν σε όλους, όσο και αν προσπαθούν να τις κάνουν "μπαλάκι"», υπογραμμίζει ο Χρήστος Αλεξίου.

«Η θλιβερή αυτή κατάσταση βαραίνει όλους τους εμπλεκόμενους. Ωστόσο, αν η δημοτική αρχή κρατούσε μια διαφορετική στάση, ίσως τα πράγματα να είχαν άλλη τροπή. Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όταν η κατάσταση αυτή αφορά το σύνολο σχεδόν των μαθητών - προσφύγων σε ολόκληρη τη χώρα, αντιλαμβανόμαστε ότι ευθύνη έχει και το αρμόδιο υπουργείο», συμπληρώνει η Πέπη Παπαδημητρίου.

«Αυτό που μας ανησυχεί περισσότερο είναι ότι τόσο η δήμαρχος όσο και ο αρμόδιος αντιπεριφερειάρχης Στερεάς Ελλάδας προτείνουν η Εκπαίδευση των προσφυγόπουλων να παρέχεται εντός της δομής. Ανάλογη πρόταση έκανε και η υφυπουργός Μεταναστευτικής Πολιτικής και Ασύλου σε συνέντευξή της σε τοπικό κανάλι, μιλώντας για ένα "εθνικό σχέδιο" κλειστών δομών, που θα περιλαμβάνουν και εσωτερικές εκπαιδευτικές δομές», τονίζει η Π. Παπαδημητρίου, αναδεικνύοντας μια πτυχή που εφόσον ισχύσει θα οδηγήσει σε δομές και σχολεία - γκέτο.

Σημειώνει μάλιστα πως εκτός του ότι κάτι τέτοιο είναι αντίθετο με τη Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού, θα έχει και τεράστιες αρνητικές επιπτώσεις στα προσφυγόπουλα. «Κάτι τέτοιο είναι ανεπίτρεπτο. Θα οδηγήσει σε γκετοποίηση και θα στερήσει στα παιδιά αυτά τη μόνη δυνατότητα που έχουν να κοινωνικοποιηθούν. Παράλληλα, θα αποτελέσει τη βάση για περαιτέρω αρνητικές εξελίξεις, όπως σχολεία μειονοτήτων και εξαιρέσεις των νόμων για το δικαίωμα όλων των παιδιών για ισότιμη πρόσβαση στην Εκπαίδευση».

«Η επίκληση της υγειονομικής κρίσης για τον αποκλεισμό των μαθητών - προσφύγων από τα σχολεία είναι σαθρό και προσχηματικό επιχείρημα. Το είχαμε συναντήσει και παλαιότερα, προ κορονοϊού, όπου τότε, κάτω από την ίδια λογική, έμπαινε το επιχείρημα αν τα προσφυγόπουλα έχουν κάνει όλα τα απαραίτητα εμβόλια», σημειώνει ο Χρήστος Αλεξίου, αναφορικά με το επιχείρημα ότι οι μαθητές - πρόσφυγες από τη δομή θα διασπείρουν τον κορονοϊό στα σχολεία.

Και προσθέτει: «Βέβαια, αυτό που βλέπουμε είναι ότι δεκάδες τμήματα και σχολεία στη Χαλκίδα έκλειναν το ένα μετά το άλλο από κρούσματα κορονοϊού, μέχρι να φτάσουμε και στο καθολικό κλείσιμο των σχολείων την προηγούμενη βδομάδα στο δήμο, χωρίς σε κανένα από αυτά να φοιτά κάποιο προσφυγόπουλο».

«Οταν στη δομή υπήρχαν κρούσματα απαγόρευαν στα προσφυγόπουλα να πάνε σχολείο για να μη μεταδώσουν τον ιό. Τώρα λένε ότι τα παιδιά θα κολλήσουν στα σχολεία και θα μεταφέρουν τον κορονοϊό στη δομή. Διαμορφώνουν την επιχειρηματολογία όπως τους συμφέρει κάθε φορά», σημειώνει από την πλευρά της η Πέπη Παπαδημητρίου.

«Η απάντηση σε αυτό δεν είναι διαφορετική από ό,τι ισχύει για όλα τα παιδιά: Ουσιαστικά μέτρα προστασίας και πρόληψης. Ολιγομελή τμήματα, προσλήψεις εκπαιδευτικών και προσωπικού καθαριότητας, μαζικά και επαναλαμβανόμενα τεστ σε μαθητές, εκπαιδευτικούς και γονείς είτε αυτοί είναι πρόσφυγες είτε Ελληνες», εξηγεί.

«Τα μέτρα πρόληψης και προστασίας, που η κυβέρνηση δεν έχει λάβει για την ασφαλή λειτουργία των σχολείων, όπως βλέπουμε ξεκάθαρα και στην περιοχή της Χαλκίδας, δεν θα πρέπει να χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα για να αποκλειστούν τα προσφυγόπουλα από τα σχολεία», τονίζει η Χαρά Νίκα, πρόεδρος της ΕΛΜΕ Εύβοιας, που συμμετέχει στη συζήτηση. Σημειώνει επίσης ότι τόσο η ΕΛΜΕ όσο και ο Σύλλογος Δασκάλων και Νηπιαγωγών στηρίζουν την προσπάθεια που γίνεται για την ένταξη των προσφυγόπουλων στα σχολεία της περιοχής, όπως είχαν κάνει και όλα τα προηγούμενα χρόνια σε συντονισμό με εργατικά σωματεία, συλλόγους γυναικών και γονιών, άλλους μαζικούς φορείς της περιοχής.

Η συζήτηση μοιραία οδηγείται και στις συνθήκες που επικρατούν εντός της δομής και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι πρόσφυγες που διαμένουν εκεί.

«Τα προβλήματα είναι πολλά. Υπάρχουν ελλείψεις στην ιατρική κάλυψη και στην πρόσβαση στις δομές Υγείας. Παράλληλα, η συντριπτική πλειοψηφία των προσφύγων δεν επιθυμούν να παραμείνουν στη χώρα μας. Υπάρχει τεράστια καθυστέρηση να περάσουν από τις αρμόδιες επιτροπές. Φανταστείτε ότι τα ραντεβού για συνεντεύξεις που γίνονται μόνο στην Αθήνα, κλείνονται σε ημερομηνίες ακόμη και μετά από 5 χρόνια», αναφέρει ο Χρήστος Αλεξίου.

Σημειώνει επίσης ότι οι πρόσφυγες αδυνατούν ακόμη και να μετακινηθούν από τη δομή στη Χαλκίδα, αφού δεν υπάρχει συγκοινωνία. «Το αστικό ΚΤΕΛ έφτασε σε σημείο να απαιτεί προπληρωμένα εισιτήρια για να δρομολογήσει λεωφορεία», τονίζει χαρακτηριστικά. «Υπάρχουν άνθρωποι που παραμένουν εγκλωβισμένοι ακόμη και 4 χρόνια. Οι περισσότεροι αντιμετωπίζουν την κατάσταση αυτή με αξιοπρέπεια. Ωστόσο ο εγκλεισμός έχει επίδραση στον ψυχισμό τους και δεν λείπουν οι αντιδράσεις απόγνωσης», αναφέρει η Πέπη Παπαδημητρίου.

Αναδεικνύοντας τον αποκλεισμό των προσφυγόπουλων από την εκπαιδευτική διαδικασία, τόσο από τη δομή Ριτσώνας όσο και από υπόλοιπες δομές που λειτουργούν στη χώρα, το ΚΚΕ κατέθεσε Ερώτηση στη Βουλή, ζητώντας ανάμεσα σε άλλα:

• Να δημιουργηθούν όλες οι αναγκαίες εκπαιδευτικές δομές, τμήματα υποδοχής, δομές υποδοχής για την Εκπαίδευση των προσφυγοπαίδων στα σχολεία και νηπιαγωγεία που λειτουργούν μέσα στις δομές, ώστε να καλυφτεί το σύνολο των αναγκών, να εγγραφούν όλα τα παιδιά σχολικής ηλικίας και να εξασφαλιστεί η ουσιαστική πρόσβαση και συμμετοχή τους στην Εκπαίδευση, για όσο διάστημα παραμένουν στη χώρα μας.
• Να υπάρξει στελέχωση των σχολείων με το αναγκαίο, καταρτισμένο επιστημονικό προσωπικό εκπαιδευτικών, ψυχολόγων, κοινωνικών λειτουργών, μεταφραστών.
• Να εξασφαλιστούν οι αναγκαίοι χώροι Εκπαίδευσης για τη μείωση του αριθμού των μαθητών ανά τάξη, Ελληνόπουλων και προσφυγόπουλων, ως μέτρο ουσιαστικής αναβάθμισης της εκπαιδευτικής διαδικασίας καθώς και προστασίας από την πανδημία, καθώς και το αναγκαίο βοηθητικό προσωπικό.
• Να εξασφαλιστεί η ασφαλής μετακίνηση όλων των παιδιών με μέσα μεταφοράς που να πληρούν αυστηρά τα υγειονομικά πρωτόκολλα.
• Να διατεθεί με ευθύνη του υπουργείου ο αναγκαίος τεχνολογικός εξοπλισμός, μέσα, συνδέσεις internet, ώστε τα εγγεγραμμένα παιδιά στο Λύκειο που εξακολουθεί η εξ αποστάσεως εκπαίδευση να μπορούν να έχουν επαφή με την εκπαιδευτική διαδικασία, αλλά και το σύνολο των μαθητών, εάν και εφόσον ξανακλείσουν τα σχολεία.
• Να διατεθεί το αναγκαίο επιστημονικό, ιατρικό προσωπικό ώστε να διενεργούνται υποχρεωτικά, περιοδικά, επαναλαμβανόμενα τεστ για το σύνολο των προσφύγων και να παρέχεται η αντίστοιχη ιατρική φροντίδα και θεραπεία σε περίπτωση επιβεβαιωμένου κρούσματος, σε σύνδεση με το ΕΣΥ.
• Να διαμορφωθούν μέσα στους χώρους διαμονής κατάλληλοι χώροι άθλησης, ψυχαγωγίας, βιβλιοθήκες ώστε να αξιοποιούν δημιουργικά το χρόνο τους.
• Να υπάρξει ιδιαίτερη μέριμνα για την ομαλή εκπαιδευτική και κοινωνική ένταξη των παιδιών και των οικογενειών τους που δικαιούνται άσυλο και θα παραμείνουν στη χώρα.