Καθώς καλπάζει η εξάπλωση της πανδημίας σε όλο τον κόσμο (με τα επιβεβαιωμένα κρούσματα να ξεπερνούν τα 108 εκατομμύρια και τους νεκρούς να προσεγγίζουν τα 2,5 εκατομμύρια), με αργούς ρυθμούς και μόνο στα πιο ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη εξελίσσονται τα προγράμματα εμβολιασμού.

Από τις 53 χώρες της ευρωπαϊκής περιφέρειας του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (στην οποία περιλαμβάνονται η Ρωσία και χώρες της κεντρικής Ασίας), μόνο σε 29 έχουν αρχίσει οι εμβολιασμοί και έχουν εμβολιαστεί περίπου 41 εκατ. άνθρωποι, δηλαδή μόνο το 1,5% του πληθυσμού.

Μέσα στην ΕΕ, περίπου το 3% του πληθυσμού έχει εμβολιαστεί με τουλάχιστον μία δόση, σύμφωνα με καταμέτρηση του Γαλλικού Πρακτορείου Ειδήσεων, και περίπου το 1,5% και με τη δεύτερη δόση.

Η μειωμένη παραγωγή εμβολίων, σύμφωνα με τους ρυθμούς που επιβάλλουν οι φαρμακευτικοί όμιλοι για τη μέγιστη δυνατή κερδοφορία, η κατοχύρωση της πατέντας και η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων θέτουν πρόσθετα εμπόδια στην έγκαιρη αντιμετώπιση της πανδημίας.

«Ημασταν πολύ αισιόδοξοι για τη μαζική παραγωγή εμβολίων και ίσως πολύ σίγουροι ότι αυτά που παραγγείλαμε θα παραδίδονταν στην ώρα τους», παραδέχτηκε την περασμένη βδομάδα, μιλώντας στο Ευρωκοινοβούλιο, η πρόεδρος της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Εν ολίγοις, τα συμβόλαια που έκλεισε η Κομισιόν δεν δεσμεύουν τους φαρμακευτικούς ομίλους ούτε για τους ρυθμούς παραγωγής, ούτε για συγκεκριμένες παραδόσεις. Οροι όπως η κατάργηση της πατέντας, η δημοσιοποίηση της τεχνογνωσίας κ.λπ. δεν αγγίζονται από καμία κυβέρνηση και δεν περιέχονται σε κανένα συμβόλαιο.

Σε κάθε περίπτωση, η δήλωσή της αποτελεί ομολογία ότι με πλήρη στήριξη των καπιταλιστικών κρατών, η φαρμακοβιομηχανία καθορίζει αν είναι συμφέρον να αναπτύξει ένα εμβόλιο, με τι ρυθμούς θα το παράγει, πότε και ποιος θα το προμηθευτεί, ενώ τα συμβόλαια που υπέγραψε με την Κομισιόν είναι «λευκό χαρτί». Στο μεταξύ, ήδη πριν από την έγκριση εμβολίων εμπειρογνώμονες και ειδικοί προειδοποιούσαν ότι η πραγματική κούρσα για τα εμβόλια θα είναι αυτή της προμήθειάς τους, λόγω της περιορισμένης παραγωγής. Αυτό επιβεβαιώνεται και από το γεγονός ότι τα ισχυρότερα ιμπεριαλιστικά κέντρα, μεταξύ αυτών και η ΕΕ, έσπευσαν να «καπαρώσουν» υποψήφια εμβόλια χωρίς να είναι καθόλου σίγουρο αν και πότε θα βγουν αυτά στην αγορά.

Επιπλέον, η φον ντερ Λάιεν υπερασπίστηκε την απόφαση της ΕΕ να οργανώσει την παραγγελία εμβολίων για όλα τα κράτη - μέλη, διαφορετικά «θα υπήρχαν καταστροφικές συνέπειες για την ενιαία εσωτερική αγορά». Εάν μόνο μερικά μεγάλα κράτη - μέλη «είχαν εξασφαλίσει το εμβόλιο μόνα τους και τα υπόλοιπα είχαν μείνει με άδεια χέρια», αυτό θα ήταν «το τέλος της κοινότητάς μας», είπε.

Στο μεταξύ, αποκαλύπτεται και μια πλευρά των διαπραγματεύσεων και της αντιπαράθεσης μεταξύ ΕΕ και «AstraZeneca», σχετικά με τις μειωμένες παραδόσεις και την υποψία ότι ο βρετανοσουηδικός όμιλος προμηθεύει τη Μεγάλη Βρετανία με περισσότερα εμβόλια.

Ετσι, τα παζάρια μεταξύ ΕΕ και «AstraZeneca» τις προηγούμενες βδομάδες διαδέχτηκε πριν από λίγες μέρες ανακοίνωση του βρετανικού φαρμακευτικού ομίλου για συνεργασία του με τον γερμανικό όμιλο «IDT Biologika», προκειμένου από το δεύτερο τρίμηνο να παραχθούν περισσότερα εμβόλια για την Ευρώπη.

Οι δύο όμιλοι, «AstraZeneca» και «IDT Biologika», «εξετάζουν τις δυνατότητες επιτάχυνσης της παραγωγής του εμβολίου της "AstraZeneca"» κατά τους προσεχείς μήνες, σύμφωνα με ανακοίνωση. Η συμφωνία προβλέπει σε δεύτερο χρόνο την ανάπτυξη των ικανοτήτων σε εγκαταστάσεις της «IDT Biologika» στο Ντεσάου στη Γερμανία για την παραγωγή εκατομμυρίων δόσεων ανά μήνα μέχρι τα τέλη του 2022.

Η επένδυση, της οποίας οι λεπτομέρειες δεν έχουν γίνει γνωστές, αναμένεται να επιτρέψει την παραγωγή άλλων εμβολίων του ίδιου τύπου με αυτού της «AstraZeneca» και να καταστήσει το γερμανικό εργαστήριο έναν από τους σημαντικότερους παρασκευαστές στην Ευρώπη.

«Η συμφωνία αυτή θα βοηθήσει σημαντικά την Ευρώπη να αυξήσει τις δικές της ικανότητες παραγωγής εμβολίων, γεγονός που θα επιτρέψει να αντιμετωπιστούν οι σημερινές προκλήσεις της πανδημίας και θα εξασφαλίσει μια στρατηγική προσφορά στο μέλλον», δήλωσε ο Πασκάλ Σοριό, γενικός διευθυντής της «AstraZeneca».

Ευχαρίστησε μάλιστα τη γερμανική κυβέρνηση και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή «για τη στήριξή τους»...

Επίσης, την περασμένη βδομάδα ξεκίνησε η παραγωγή του εμβολίου των «Pfizer» - «BioNTech» στο εργοστάσιο της γερμανικής εταιρείας στο Μάρμπουργκ. Τα πρώτα εμβόλια που θα παραχθούν εκεί θα βγουν στην κυκλοφορία στις αρχές του Απρίλη. Το νέο εργοστάσιο της «BioNTech» θα είναι μία από τις μεγαλύτερες παραγωγικές μονάδες mRNA στην Ευρώπη, με ετήσια παραγωγική δυνατότητα μέχρι και 750 εκατ. δόσεων. Για το πρώτο εξάμηνο του 2021 σχεδιάζεται η παραγωγή μέχρι 250 εκατ. δόσεων.

Η παραγωγή εμβολίων σε ευρωπαϊκό έδαφος αποτελεί προτεραιότητα για την ΕΕ, προκειμένου από την «πίτα» να επωφεληθούν μονοπώλια της Ευρωένωσης. Αντίστοιχες συμφωνίες για παραγωγή στο έδαφός της έχει κλείσει και η Γαλλία.

Οπως σημείωσε την περασμένη βδομάδα ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, η εκστρατεία εμβολιασμού θα πάει «πολύ καλύτερα» τον Απρίλη. «Αυτό που πρέπει να προετοιμάσουμε τώρα είναι προμήθειες και πρόσθετη παραγωγή εμβολίων στο έδαφός μας», πρόσθεσε.

Και ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη η διαδικασία εξέτασης του ρωσικού εμβολίου «Sputnik V» στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων, ο Αυστριακός καγκελάριος Σεμπάστιαν Κουρτς δήλωσε ότι «αν εγκριθούν, η Αυστρία θα προσπαθούσε σίγουρα να διαθέσει τις παραγωγικές ικανότητες εγχώριων εταιρειών για ρωσικά ή κινεζικά εμβόλια, όπως και άλλων χωρών».

Στην Κίνα η «Sinovac Biotech» ανακοίνωσε ότι το εμβόλιό της εγκρίθηκε επισήμως από την κινεζική ρυθμιστική αρχή. Πρόκειται για το δεύτερο εμβόλιο που εγκρίνεται για γενική χρήση στην Κίνα, μετά απ' αυτό της «Sinopharm», που είχε εγκριθεί το Δεκέμβρη.

Πριν από τις εγκρίσεις, και τα δύο εμβόλια χρησιμοποιούνταν ήδη, στο πλαίσιο του κινεζικού εμβολιαστικού προγράμματος. Η Ινδονησία, η Τουρκία, η Βραζιλία, η Χιλή, η Κολομβία, η Ουρουγουάη και το Λάος έχουν εγκρίνει με επείγουσες διαδικασίες το εμβόλιο «CoronaVac», ανακοίνωσε η «Sinovac Biotech». Η έγκριση βασίστηκε στα αποτελέσματα δύο μηνών των κλινικών δοκιμών τελευταίου σταδίου που έγιναν στο εξωτερικό και από τις οποίες δεν έχουν ακόμη ληφθεί τα δεδομένα της τελικής ανάλυσης, ανακοίνωσε η κινεζική εταιρεία.

Πάντως, και στην Κίνα η παραγωγή εμβολίων δεν αρκεί για να καλύψει ούτε τις εγχώριες ανάγκες, ούτε και έναν αυξανόμενο κατάλογο χωρών που έχουν παραγγείλει κινεζικά εμβόλια. Αντίθετα, σύμφωνα με τα στοιχεία οι εμβολιασμοί προχωρούν πιο αργά από ό,τι είχε προγραμματιστεί.

Στη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική, χώρες που εξαρτώνται από τα κινεζικά εμβόλια αντιμετωπίζουν καθυστερήσεις στην προσπάθειά τους να εμβολιάσουν τους πληθυσμούς τους. Στα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, πρώτη χώρα εκτός Κίνας που ενέκρινε το εμβόλιο της «Sinopharm», οι εμβολιασμοί δεν στοχεύουν στους ηλικιωμένους αλλά στον γενικό πληθυσμό, με αποτέλεσμα βδομάδες αναμονής για να εμβολιαστεί κάποιος. Ούτε στην Κίνα έχει ξεκινήσει ο εμβολιασμός των ηλικιωμένων, λόγω έλλειψης δεδομένων κλινικών δοκιμών για την εν λόγω ηλικιακή ομάδα.

Στην Κίνα οι αρχές έχουν διανείμει περισσότερες δόσεις απ' ό,τι πολλές άλλες χώρες, αλλά λιγότερες ως ποσοστό επί του πληθυσμού της. Σύμφωνα με την Επιτροπή Υγείας της χώρας, μέχρι 9 Φλεβάρη είχαν χορηγηθεί περισσότερες από 40 εκατ. δόσεις, περίπου όσες και στις ΗΠΑ.

Αντίστοιχες καθυστερήσεις σημειώνονται και στις παραδόσεις στην Ουγγαρία, η οποία θα ξεκινήσει να εμβολιάζει τους πολίτες με το «Sputnik V» από την ερχόμενη βδομάδα. Εχει λάβει μόλις 40.000 δόσεις, που επαρκούν για 20.000 ανθρώπους, ενώ συνολικά αναμένει 2 εκατ. δόσεις μέχρι τον Απρίλη.

Η Ουγγαρία προβλέπει επίσης να ξεκινήσει να χορηγεί το κινεζικό εμβόλιο της «Sinopharm» μέσα στο Φλεβάρη, καθώς την επόμενη βδομάδα θα λάβει 500.000 δόσεις. Το εμβόλιο επαρκεί για 2,5 εκατ. ανθρώπους, οι περισσότεροι από τους οποίους αναμένεται να αρχίσουν να εμβολιάζονται τον Απρίλη.