Copyright 2017 The Associated

Από διαδήλωση στην Τεχεράνη

Με φόντο την επικίνδυνη όξυνση της ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης στην περιοχή, τις απειλές ΗΠΑ, Ισραήλ και των συμμάχων τους, εξελίσσεται τις τελευταίες μέρες σε δεκάδες πόλεις του Ιράν σειρά αντικυβερνητικών διαδηλώσεων. Αυτές ξεκίνησαν από την περασμένη Πέμπτη, 28 Δεκέμβρη, μετά την ανακοίνωση μέτρων αύξησης των τιμών βασικών προϊόντων και εκφράζουν τη γενικότερη δυσαρέσκεια μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού αλλά φαίνεται ότι έχουν και άλλες σκοπιμότητες, ιδιαίτερα όπου είναι πιο έντονη η παρουσία μικροαστικών στρωμάτων. Στις διαδηλώσεις αυτές, που συνεχίστηκαν έως και το βράδυ της Δευτέρας, σκοτώθηκαν 21 άτομα, τραυματίστηκαν δεκάδες και συνελήφθησαν πάνω από 450 καθώς συχνά συνοδεύτηκαν από βίαιες συγκρούσεις μεταξύ δυνάμεων ασφαλείας και διαδηλωτών. Επίσης, στην Τεχεράνη κυρίως έγιναν και διαδηλώσεις υποστήριξης της κυβέρνησης.

Για να έχει κανείς ολοκληρωμένη εικόνα για την εξέλιξη των γεγονότων πρέπει να δει την ιδιαίτερη επιθετικότητα των ΗΠΑ κατά του Ιράν, οι οποίες προσπαθούν μαζί με το Ισραήλ να τορπιλίσουν τη διεθνή συμφωνία του 2015 για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Επίσης, την εντεινόμενη κόντρα μεταξύ Ιράν και Σαουδικής Αραβίας στην προσπάθεια των αστικών τάξεων να παίξουν ρόλο στην ευρύτερη φλεγόμενη περιοχή, όπου εξελίσσονται οι ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πόλεμοι, σε Συρία, Ιράκ, Υεμένη. Με δεδομένο το υπόβαθρο των οξυμένων λαϊκών προβλημάτων είναι φανερό ότι την κατάσταση επιχειρούν να εκμεταλλευτούν τόσο τμήματα της ιρανικής αστικής τάξης που θέλουν να προχωρήσουν αστικοί εκσυγχρονισμοί, όσο και ανταγωνιστικές με το Ιράν δυνάμεις που θέλουν να περιορίσουν την επιρροή του και να κερδίσουν γεωστρατηγικά ερείσματα και αγορές.

Δεν είναι τυχαίο πως σε αρκετές από τις διαδηλώσεις που πραγματοποιήθηκαν στο Ιράν ακούστηκαν ποικιλόμορφα και ετερόκλητα συνθήματα, όπως αυτά που αντιτάσσονται στον ανώτατο σιίτη ιερωμένο, Αλί Χαμενεΐ, και άλλα που ζητούν ακόμη και την επαναφορά της βασιλείας.

Οι αντιδράσεις αστικών κυβερνήσεων για τα γεγονότα στο Ιράν είναι ενδεικτικές των σκοπιμοτήτων της κάθε πλευράς.

Υπέρ... της δημοκρατίας στο Ιράν μπήκε ...σημαιοφόρος ο Αμερικανός Πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ. Χαρακτηριστικές οι δηλώσεις του: «Ο μεγάλος ιρανικός λαός καταπιέζεται εδώ και χρόνια. Πεινάει για τροφή και ελευθερία. Ο πλούτος του Ιράν έχει κατασχεθεί, όπως και τα ανθρώπινα δικαιώματα. Είναι καιρός να αλλάξει αυτό». Επίσης: «Ολα τα λεφτά που τους έδωσε τόσο ανόητα ο Ομπάμα, πήγαν στην τρομοκρατία και στις δικές τους τσέπες. Οι άνθρωποι έχουν λίγα τρόφιμα, μεγάλο πληθωρισμό και καθόλου ανθρώπινα δικαιώματα. Οι ΗΠΑ παρακολουθούν».

Απαντώντας, ο εκπρόσωπος του ιρανικού υπουργείου Εξωτερικών, Μπαχράμ Γασεμί, πρότεινε στον Αμερικανό Πρόεδρο να σταματήσει τις αναρτήσεις στο «Τουίτερ» και να ασχοληθεί «με τα εσωτερικά προβλήματα των ΗΠΑ, όπως οι δεκάδες νεκροί από ένοπλες επιθέσεις, τα εκατομμύρια πεινασμένων και αστέγων»...

Στη Ρωσία (που διευρύνει τη συμμαχία με το Ιράν), η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών τόνισε πως οι εξελίξεις στο Ιράν αφορούν σε «εσωτερική υπόθεση», στην οποία είναι «ανεπίτρεπτη» η ανάμειξη από το εξωτερικό δυνάμεων «που αποσταθεροποιούν την κατάσταση».

Στις Βρυξέλλες εκπρόσωπος της ΕΕ (λόγω των συμφερόντων των μονοπωλίων, η ΕΕ δεν θέλει να τροποποιηθεί η συμφωνία με το Ιράν) εξέφρασε την ελπίδα πως θα παραμείνει «εγγυημένο το δικαίωμα των πολιτών να διαδηλώνουν», τονίζοντας πως παρακολουθούνται οι εξελίξεις, «σε επαφή» με τις ιρανικές αρχές.

Ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών, Μπόρις Τζόνσον, εξέδωσε ανακοίνωση υποστηρίζοντας ότι «θα πρέπει να γίνει σημαντική συζήτηση για τη νομιμότητα και τα σημαντικά ζητήματα που εγείρουν οι διαδηλωτές». Εξέφρασε λύπη για τους νεκρούς διαδηλωτές, ζητώντας «αποχή από τη βία» και τήρηση «των διεθνών κανονισμών για τα ανθρώπινα δικαιώματα».

Ο Γερμανός ομόλογός του, Ζίγκμαρ Γκάμπριελ, τόνισε ότι γίνεται «ολοένα και πιο σημαντικό για όλες τις πλευρές να απέχουν από βίαιες ενέργειες».

Στο Παρίσι εκπρόσωπος του γαλλικού υπουργείου Εξωτερικών εξέφρασε ανησυχία για τον «υψηλό αριθμό των θυμάτων και των συλλήψεων» στις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις. Απέφυγε ωστόσο να επιβεβαιώσει εάν θα πάει το προσεχές διάστημα στην Τεχεράνη ο υπουργός Εξωτερικών, Ζαν - Ιβ Λε Ντριάν.

Στο Τελ Αβίβ, ο Ισραηλινός υπουργός Πληροφοριών, Ιζραελ Κατζ, ενθάρρυνε τους Ιρανούς αντικαθεστωτικούς να συνεχίσουν τις διαμαρτυρίες τους, προσθέτοντας πως πολιτική της χώρας του είναι «να μην αναμειγνύεται» στις εσωτερικές υποθέσεις της Τεχεράνης.

Στο Ριάντ δεν υπήρξε επίσημη αντίδραση της σαουδαραβικής μοναρχίας. Ωστόσο, το περασμένο καλοκαίρι είχε προκαλέσει αίσθηση η δήλωση του Σαουδάραβα πρίγκιπα διαδόχου στο θρόνο, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν, πως «δεν θα περιμένουμε μέχρι να εκδηλωθεί η μάχη στη Σαουδική Αραβία, αλλά θα εργαστούμε για την εκδήλωση αυτής στο Ιράν και όχι στη Σαουδική Αραβία».

Η Τουρκία εξέφρασε «ανησυχία» τονίζοντας πως «είναι απαραίτητο να αποφευχθεί η βία και να μην υποκύψουν στις προκλήσεις».

Στη Δαμασκό εκπρόσωπος του συριακού υπουργείου Εξωτερικών καταδίκασε τη στάση των κυβερνήσεων ΗΠΑ και Ισραήλ και τα «εργαλεία» που χρησιμοποιούν στο Ιράν.

Ο ανώτατος πνευματικός ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, επέρριψε χτες την ευθύνη «στους εχθρούς του Ιράν που αναμειγνύονται στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας χρησιμοποιώντας διάφορα μέσα, όπως λεφτά, όπλα, μηχανισμούς της πολιτικής και των μυστικών υπηρεσιών για να προκαλέσουν προβλήματα στο ισλαμικό σύστημα».

Ο Αλί Σαμχανί, γραμματέας του Ανώτατου Εθνικού Συμβουλίου Ασφαλείας, δήλωσε ότι οι ΗΠΑ, η Βρετανία και η Σαουδική Αραβία βρίσκονται πίσω από την πρόσφατη εξέγερση στο Ιράν.

Ο πιο «μετριοπαθής» Ιρανός Πρόεδρος, Χασάν Ροχανί, αναγνώρισε το δικαίωμα των διαδηλωτών να εκφράζουν τη διαφωνία τους αποδεχόμενος ότι υπάρχει υπόβαθρο λαϊκής δυσαρέσκειας. Δήλωσε ότι οι διαδηλώσεις είναι μια «ευκαιρία και όχι μια απειλή», αλλά δεσμεύτηκε να δράσει κατασταλτικά ενάντια στους «παράνομους».

Τις αντικυβερνητικές διαδηλώσεις στο Ιράν προσπάθησαν να αξιοποιήσουν αντικυβερνητικές δυνάμεις, όπως η επικεφαλής των «Μουτζαχεντίν Χάλκ» (ιερών αγωνιστών του λαού), Μαριάμ Ρατζαβί, που «ευλόγησε» τις κινητοποιήσεις ενάντια στο «καθεστώς των μουλάδων», ζητώντας «εστίες ανυπακοής» σε όλες τις πόλεις του Ιράν.

Εμφανίστηκε επίσης και ο γιος του τελευταίου σάχη του Ιράν, Ρεζά Παχλαβί, από τις ΗΠΑ, ο οποίος ζήτησε από τους διαδηλωτές «να ξεπεράσουν τις όποιες ιδεολογικές διαφορές και να έχουν το ενδιαφέρον τους στο Ιράν, με αντίσταση και συνέχιση των διαμαρτυριών».