Πέμπτη 2 Ιούλη 2015
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 20
ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΣ
ΑΛΕΞΑΝΤΡ ΝΤΟΒΖΕΝΚΟ
Γη

Στην Παγκόσμια Εκθεση Βρυξελλών το 1958, ψηφίστηκε «Η Γη» (1930) του Αλεξάντρ Ντοβζένκο, από 117 ιστορικούς του κινηματογράφου, ως μια από τις 12 σημαντικότερες ταινίες όλων των εποχών. Η σοβιετική αυτή βωβή ταινία ολοκληρώνει μαζί με το «Σβενιγκόρα» (1928) και το «Οπλοστάσιο» (1929) την Τριλογία του Πολέμου του Ουκρανού κομμουνιστή σκηνοθέτη Αλεξάντρ Ντοβζένκο (1894-1956). Ο Ντοβζένκο πολέμησε με τον Κόκκινο Στρατό το 1917 - '19 και στη συνέχεια έγινε γραμματέας του κόμματος στην περιοχή του Κιέβου, ενώ υπήρξε στενός φίλος του Στάλιν, για τον οποίο λέγεται ότι ήταν μέγας κινηματογραφόφιλος. Η «Γη» συνιστά σαφή εικονοποίηση του ιστορικού γίγνεσθαι της περιόδου, μέσα στην οποία το φιλμ παράγεται, ενώ εντάσσεται ξεκάθαρα στο πολιτικό - οικονομικό πλαίσιο της απόφασης για σταδιακή συνένωση των μικρών αγροτικών καλλιεργειών, ώστε οι φτωχοί αγρότες να γλιτώσουν την εκμετάλλευση και τους εκβιασμούς των κουλάκων. Οι κουλάκοι που κατείχαν εκτάσεις γης με τσαρικές αποφάσεις, αντιδρούσαν μανιωδώς στην απόφαση. Με σαμποτάζ στα μηχανήματα, με εμπρησμούς στην περιουσία των κολχόζ, σκότωναν ζώα και εμπόδιζαν τη συγκομιδή των σιτηρών. Ειδικά στην Ουκρανία, η αντίδραση ήταν λυσσαλέα τόσο γιατί η γη εκεί ήταν πολύ εύφορη και πλούσια, με αποτέλεσμα οι κουλάκοι να ζημιώνονται σημαντικά, όσο και γιατί, ιδίως στις περιοχές που συνόρευαν με την Πολωνία, οι αντεπαναστατικές δυνάμεις είχαν ερείσματα από την εποχή του εμφυλίου. Το Μάη του 1930 καταγράφηκαν στην Ουκρανία 2.945 ένοπλες επιθέσεις, ενώ δολοφονήθηκαν πάνω από χίλιοι άνθρωποι, κομματικά στελέχη και αγρότες των κολχόζ. Η τελευταία βωβή ταινία του Ντοβζένκο «Γη», η πιο βατή αφηγηματικά, γυρίζεται το 1930, μια από τις πιο δύσκολες χρονιές της κολεκτιβοποίησης, ενώ η πρεμιέρα της έγινε την άνοιξη του 1930 στο Χαρκίβ της Ουκρανίας.

Υμνος στη νέα ζωή, αλλά και τον κύκλο της ζωής που συνεχίζεται αιώνια η ταινία, του τρίτου, λιγότερο συμβατικού σκηνοθέτη, του κλασικού σοβιετικού κινηματογράφου, οι άλλοι δύο είναι ο Αϊζενστάιν και ο Πουντόβκιν, συνδυάζει, όπως όλα τα φιλμ του μεγάλου αυτού δημιουργού έντονη θεατρικότητα, αλλά και δυναμική ντοκουμενταρίστικη εικονογραφία. Ξεδιπλώνεται δε, αργά, με ρυθμό φυσικό σαν τις διαδικασίες της ίδιας της ζωής. Με την παράθεση πολλαπλών πλευρών του ίδιου «αντικειμένου», ένα προτσές που δε λειτουργεί σωρευτικά αλλά αντιθετικά και προσβλέπει σε μια καινούργια, διαλεκτική, όψη. Τα προβλήματα που τίθενται διέπονται από διαχρονική παγκοσμιότητα, είναι ακόμα επίκαιρα και όχι μόνο για τους Ρώσους. Ο Ντοβζένκο υπήρξε όπως αναφέρει ο Βασίλης Ραφαηλίδης «κάτι περισσότερο από ποιητής: ένας διαλεκτικός. (...) και θα ήταν πολύ δύσκολο να χαθεί στην ομίχλη της ποιητικής αοριστίας και της ιδεολογικής της ασάφειας».

Η «Γη», φωτεινή και ποιητική συνεισφορά στο βασίλειο του διαλεκτικού σινεμά, αφηγείται μια απλή ιστορία ανάμεσα σε μια οικογένεια κουλάκων και τους νεαρούς αγρότες μιας κολεκτίβας. Οι κουλάκοι αρνούνται να πουλήσουν τη γη τους στην κολεκτίβα και ο Βασίλι, πρόεδρος του χωριού, την επιτάσσει. Αγοράζει κι ένα καινούργιο τρακτέρ που θα βοηθήσει την παραγωγή της κολεκτίβας. Ενα βράδυ, ο γιος των κουλάκων δολοφονεί τον Βασίλι. Ο πατέρας του νεκρού, διώχνει παπάδες και δεσποτάδες και ζητά σύγχρονη ταφή για το παιδί του «με νέα τραγούδια για τη νέα ζωή». Η ταινία ολοκληρώνεται με μια ακόμα αντιστροφή. Το θλιβερό γεγονός της κηδείας του πρωτοπόρου κολχόζνικου Βασίλι, μετατρέπεται σε εκστατική νεκρική γιορτή, σε πανηγύρι για τον νέο σοβιετικό άνθρωπο...

Παραγωγή: Σοβιετική Ενωση (1930)


Κορυφή σελίδας
Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τη συμπλήρωση 80 χρόνων από το τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ