Η αναζήτηση ρόλου στα πλαίσια της καπιταλιστικής παγκοσμιοποίησης, ενός ρόλου θρησκευτικού - ιδεολογικού περιβλήματος, που θα είναι ο συνεκτικός ιστός των λεγόμενων «πολυπολιτισμικών» κοινωνιών της νέας ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων, φαίνεται πως υπερίσχυσε, παραμερίζοντας τις επιμέρους διαφορές του παρελθόντος μεταξύ Βατικανού και Εκκλησίας της Ελλάδος, ώστε χωρίς εμπόδια η Καθολική Εκκλησία, υπό την ηγεσία του πάπα της Ρώμης να παίξει το ρόλο της, με την Ελλαδική και γενικότερα την Ορθόδοξη Εκκλησία σε συμπληρωματικό ρόλο. Αυτό προκύπτει από την τροπή που πήρε η πολύκροτη επίσκεψη του πάπα Ιωάννη Παύλου Β` στην Αθήνα, που άρχισε χθες και ολοκληρώνεται σήμερα το πρωί. Πρόκειται για την πρώτη επίσκεψη πάπα της Ρώμης στον ελλαδικό χώρο μετά το σχίσμα των Εκκλησιών το 1054.

Ο πάπας από την πλευρά του, ο οποίος αφίχθη στις 11.15 χθες το πρωί στο αεροδρόμιο των Σπάτων, κατά την επίσκεψή του το μεσημέρι στο Αρχιεπισκοπικό Μέγαρο Αθηνών, εμφανίστηκε ενωτικός και ζήτησε έμμεσα συγνώμη για όσα συνέβησαν στο παρελθόν, για να αποσπάσει, επιτόπου, τα «αυθόρμητα» χειροκροτήματα του αρχιεπισκόπου Χριστόδουλου και των άλλων παρόντων μελών της Ιεραρχίας. Αυτό ήταν αρκετό για να «σπάσει τον πάγο» και να σηματοδοτήσει μια άλλη τροπή στο περιεχόμενο της επίσκεψης. Είχε προηγηθεί η επίσημη υποδοχή του πάπα στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλος, δήλωσε θαυμαστής του πολιτικού έργο του συγκεκριμένου πάπα.

Ειδικότερα, ο πάπας ζήτησε έμμεσα συγγνώμη από την Ορθόδοξη Εκκλησία για όσα συνέβησαν στο παρελθόν, στη διάρκεια της συνάντησης που είχε με τον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο στην Αρχιεπισκοπή Αθηνών. «Για όλες τις περιστάσεις, είπε ο Ρωμαίος ποντίφικας, παρελθούσες και παρούσες, που τα τέκνα της Καθολικής Εκκλησίας αμάρτησαν με πράξεις ή παραλείψεις κατά των ορθόδοξων αδελφών τους, ο Θεός ας μας χορηγήσει τη συγχώρεση που του ζητούμε». Για δε τη Σταυροφορία του 1204, που οδήγησε στην άλωση και τη λεηλασία της Κωνσταντινούπολης, τόνισε πως «το γεγονός ότι συμμετείχαν Λατίνοι προκαλεί βαθιά θλίψη στους καθολικούς». Στο σημείο αυτό, ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος και τα μέλη της Διαρκούς Ιεράς Συνόδου, που ήταν παρόντα στην τελετή, διέκοψαν τον πάπα, ξεσπώντας σε χειροκροτήματα. Στη συνέχεια, ο πάπας σημείωσε ότι «η διαίρεση των χριστιανών είναι αμάρτημα στα μάτια του Θεού, σκάνδαλο στα μάτια του κόσμου και τροχοπέδη στη διάδοση του Ευαγγελίου».

Είχε προηγηθεί ο αρχιεπίσκοπος Χριστόδουλος, ο οποίος, μιλώντας σε «σκληρή γλώσσα», χαρακτήρισε εύλογη την αντίθεση μεγάλου μέρους των πιστών στην επίσκεψη του πάπα στην Ελλάδα και έκανε αναφορά στις πληγές που δημιούργησαν στο σώμα του ορθόδοξου ελληνικού λαού οι Σταυροφορίες, η Φραγκοκρατία και η αθέμιτη δράση της λατινικής Ουνίας, ενώ σημείωσε ότι δεν έχει ακουστεί ούτε ένας λόγος συγγνώμης από την πλευρά της Καθολικής Εκκλησίας. Ακόμη, είπε ότι δεν έχει εκφραστεί ούτε μια δήλωση συμπάθειας για την Κύπρο, η οποία «επί αιώνες στενάζει διχοτομημένη, έχουσα εκατόμβην νεκρών και αγνοουμένων μαρτύρων της ελευθερίας».

Η επίσημη υποδοχή του αρχηγού του κράτους του Βατικανού έγινε στο Προεδρικό Μέγαρο, όπου τον υποδέχτηκε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κ. Στεφανόπουλος. Ο Κ. Στεφανόπουλος εξήρε την προσωπικότητα του πάπα και, συγκεκριμένα, «τη συνεχή προσπάθειά του για την επικράτηση των μεγάλων ηθικών αξιών, τη στήριξη που πρόσφερε στις ιδέες της δημοκρατίας, της ειρήνης και της παγκόσμιας αδελφότητας και τους αγώνες του για την οικονομική ισότητα προς όφελος των φτωχών και ταλαιπωρημένων λαών του κόσμου». Ο πάπας, από την πλευρά του, αναφέρθηκε στη λεγόμενη ιστορική σχέση Χριστιανισμού - Ελληνισμού, καθώς στην προσφορά της Ελλάδας στον παγκόσμιο πολιτισμό, κάνοντας ειδική αναφορά στους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Στην εκδήλωση που έγινε το απόγευμα χθες στον Αρειο Πάγο, κάτω από την Ακρόπολη, από το βήμα που δίδαξε το χριστιανισμό ο Απόστολος Παύλος, διαβάστηκε η κοινή δήλωση, που την προσυπογράφουν ο πάπας Ιωάννης Παύλος Β` και ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Πάσης Ελλάδος Χριστόδουλος. Στη δήλωση αυτή, αποτυπώνονται οι άξονες της από δω και πέρα πορείας. Ειδικότερα, καταδικάζεται ο θρησκευτικός φανατισμός, επισημαίνονται οι συνέπειες της τεχνολογικής ανάπτυξης, αναφέρεται η δέσμευση για την προώθηση της ειρήνης και τη διατήρηση της χριστιανικότητας της Ευρώπης. Σημειώνονται ακόμα οι συνέπειες της παγκοσμιοποίησης. Στο ίδιο κείμενο της δήλωσης, τονίζεται ότι οι δύο Εκκλησίες δεσμεύονται να αγωνιστούν για την ειρήνη, ζητώντας - με την ευκαιρία των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004 στην Αθήνα - την αναβίωση της αρχαίας Ολυμπιακής εκεχειρίας. Επίσης, εκφράζουν την ευτυχία τους για την επιτυχία της ΕΕ, υπογραμμίζοντας τη σπουδαιότητα των χριστιανικών ριζών της Ευρώπης, οι οποίες πρέπει να διατηρηθούν.

Η επίσκεψη ολοκληρώνεται σήμερα. Στις 8.15 το πρωί, ο πάπας θα τελέσει, στο κλειστό γήπεδο μπάσκετ στο Ολυμπιακό Στάδιο, λειτουργία και θα απευθύνει κήρυγμα προς τους πιστούς. Στις 11.45 θα αναχωρήσει για τη Δαμασκό, που είναι ο επόμενος σταθμός της περιοδείας του.