Η επίσκεψη του γενικού γραμματέα της Παγκόσμιας Συνδικαλιστικής Ομοσπονδίας (ΠΣΟ), Α. Ζάρικοφ, στη χώρα μας, πριν λίγες μέρες, στα πλαίσια του 16ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, έδωσε την ευκαιρία για μια συνέντευξη σχετικά με τη δράση της ΠΣΟ, τους στόχους της και την κατάσταση στο παγκόσμιο συνδικαλιστικό κίνημα.

- Πώς διαμορφώνεται η κατάσταση σήμερα στο παγκόσμιο συνδικαλιστικό κίνημα;

- Δυστυχώς τα τελευταία 10-15 χρόνια, την περίοδο των ιδιωτικοποιήσεων και της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, η θέση των συνδικάτων σε όλο τον κόσμο αδυνάτισε. Αυτό αφορά και στην αριθμητική δύναμη των συνδικάτων, ιδιαίτερα στις ανεπτυγμένες χώρες, αλλά και στα δικαιώματα των εργαζομένων. Π.χ., αν στη Γαλλία μετά τον πόλεμο οι συνδικαλισμένοι εργάτες ξεπερνούσαν το 50%, σήμερα δεν ξεπερνούν το 10%, στις ΗΠΑ ήταν 30% σήμερα 11%.

Στα πλαίσια αυτής της πολιτικής είχαμε και μια σειρά από αντισυνδικαλιστικούς νόμους, όπως στην Αγγλία επί πρωθυπουργίας Μ. Θάτσερ, μια πολιτική που συνεχίζεται. Γι' αυτό τα συνδικάτα, από μόνα τους, πρέπει να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους. Και να υπερασπίσουν όχι μόνο τα δικαιώματα των μελών τους αλλά και όλων των εργαζομένων. Δυστυχώς, η κατάσταση χειροτερεύει, γιατί αυτοί που χαράσσουν την παγκόσμια οικονομία, η Διεθνής Τράπεζα, οι πολυεθνικές και μια σειρά παγκόσμιοι οργανισμοί, θεωρούν ότι τα συνδικάτα δε χρειάζονται. Με αυτό, βέβαια, δεν πρόκειται ποτέ να συμφωνήσουν τα συνδικάτα.

Τα προηγούμενα χρόνια αυξήθηκε επίσης η ανεργία, μειώθηκαν οι μισθοί σε όλο τον κόσμο, και στις πλούσιες και στις φτωχές χώρες. Αυτά είναι τ' αποτελέσματα της νεοφιλελεύθερης πολιτικής, ενάντια στην οποία τα συνδικάτα πρέπει να ενωθούν και να παλέψουν από κοινού. Σήμερα στον κόσμο μόνο 500 εκατομμύρια εργαζόμενοι είναι μέλη στα συνδικάτα από τα τρία δισεκατομμύρια. Αλλά παρ' όλα αυτά είναι μια υπολογίσιμη δύναμη, που όμως πρέπει να ενωθεί για να υπερασπίσει τα συμφέροντά της και να πετύχει τους στόχους της.

Κύριος στόχος για τα συνδικάτα πρέπει να είναι η πάλη για τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την εξάλειψη της ανεργίας και υποαπασχόλησης, για την καταπολέμηση της πείνας, της εξαθλίωσης και των διακρίσεων. Είμαστε πεπεισμένοι ότι οι εργαζόμενοι μόνο με τους δικούς τους αγώνες, τόσο απέναντι στις εθνικές κυβερνήσεις, στους εργοδότες τους αλλά και τους διεθνείς οργανισμούς, μπορούν να υπερασπίσουν τα δικαιώματά τους.

- Μιλάμε δηλαδή για έναν αγώνα με διεθνιστικό χαρακτήρα;

- Το κάλεσμα του Μαρξ και το σύνθημα «Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε» αποδεικνύεται όσο ποτέ επίκαιρο. Και το θέμα δεν είναι ότι το πρόβαλε ο Μαρξ: Σήμερα πρέπει να ενωθούν οι εργαζόμενοι, που μπορεί να υιοθετούν διαφορετικές πολιτικές απόψεις, να κινούνται σε διαφορετικές κατευθύνσεις, γιατί διακυβεύονται τα στοιχειώδη δικαιώματά τους.

- Πώς κρίνετε την κατάσταση της εργατικής τάξης στην Ευρώπη;

- Είναι πολύ δύσκολη η κατάσταση και στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και στη Δυτική Ευρώπη. Στη λεγόμενη Δυτική Ευρώπη ή στις χώρες που ανήκουν στην ΕΕ παρατηρούμε πτώση στο επίπεδο ζωής τα τελευταία χρόνια. Τα προβλήματα σε όλη τη «γηραιά ήπειρο», ανεξάρτητα από τις ιδιαιτερότητες της κάθε χώρας, είναι κοινά. Και αυτά τα κοινά προβλήματα συνδέονται πριν απ' όλα με την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, τις ιδιωτικοποιήσεις του δημόσιου τομέα, την απώλεια εργασιακών δικαιωμάτων. Γι' αυτό και στην Ευρώπη βλέπουμε την ανάγκη οι εργαζόμενοι να συσπειρωθούν στα συνδικάτα, και αυτά να βρουν μια «κοινή γλώσσα» για να προωθήσουν τα αιτήματα των εργαζομένων.

Γιατί οι θεσμοθετημένοι μηχανισμοί στην Ευρώπη δρουν υπό την καθοδήγηση των κυβερνήσεων, την πίεση των εργοδοτών ή, το λιγότερο, δημιουργείται η εντύπωση ότι αυτοί εκφράζουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου και των πολυεθνικών μονοπωλίων. Και τα συμφέροντα των εργαζομένων παραμένουν εκτός των ενδιαφερόντων τους.

Με μεγάλη ανησυχία παρακολουθήσαμε τις εξελίξεις που έλαβαν χώρα στη Σύνοδο των αρχηγών κρατών της Ευρωπαϊκής Ενωσης στη Νίκαια της Γαλλίας. Παρά τα προπαγανδιστικά μέσα που χρησιμοποιήθηκαν, τ' αποτελέσματα της Συνόδου ήταν βήμα προς τα πίσω. Ακόμα και η απασχόληση δε θεωρείται υποχρεωτική, αν και όλες οι ευρωπαϊκές χώρες υπέγραψαν τη Διακήρυξη της Κοπεγχάγης, που προβλέπει την υποχρέωση των κρατών να εξασφαλίζουν πλήρη απασχόληση. Αυτό αφορά και στους άλλους τομείς, την υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, τα εργασιακά δικαιώματα, τις διακρίσεις. Γι' αυτό και εδώ στην Ευρώπη δε βλέπουμε άλλο δρόμο, από την υπεράσπιση των δικαιωμάτων μας, με όλες μας τις δυνάμεις. Αυτό δηλαδή που, κατά τη γνώμη μου, κάνει εδώ στην Ελλάδα το Πανεργατικό Αγωνιστικό Μέτωπο, η πολιτική του οποίου προκαλεί το ενδιαφέρον πολλών εργαζομένων.

Στην Ευρώπη η ΠΣΟ διαθέτει μέλη από 24 χώρες. Βέβαια, οι εργαζόμενοι ζουν και δουλεύουν σε διαφορετικές συνθήκες. Είναι εργαζόμενοι που διαχωρίζονται και τοπικά, αλλά και με διαφορετικό επίπεδο ανάπτυξης. Η Ομοσπονδία σταθερά διοργανώνει στην Ευρώπη διάφορες συνδικαλιστικές εκδηλώσεις. Πρόσφατα η οργάνωσή μας υποστήριξε τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων στους δρόμους της Μόσχας, με αίτημα την αύξηση των χρηματοδοτήσεων στον αγροτικό τομέα της οικονομίας. Ημουν εκεί και συμμετείχα στη διαδήλωση έξω από το κτίριο της κυβέρνησης. Το ίδιο κάναμε και με τις κινητοποιήσεις του ΠΑΜΕ στην Ελλάδα, τις κινητοποιήσεις των εργαζομένων όλης της Ευρώπης στη Σύνοδο της Νίκαιας, όπου πήραν μέρος και εκπρόσωποί μας.

- Πώς κρίνετε τη δράση του ΠΑΜΕ;

- Η παραμονή μου εδώ, στην Ελλάδα, μου έδωσε τη δυνατότητα να γνωρίσω λεπτομέρειες της δράσης του ΠΑΜΕ, αυτής της μαχητικής οργάνωσης, και θέλω να πω ότι οι δραστηριότητές του, αν και αφορούν πριν απ' όλα στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των εργαζομένων της Ελλάδας, έχουν συνολικά μεγάλη αξία. Η ύπαρξη τέτοιων οργανώσεων εκφράζει κάτι που το διαπιστώνουμε και σε όλη την Ευρώπη. Οτι οι εργαζόμενοι έχουν πάψει πια να εμπιστεύονται τις κυβερνήσεις και τις υποσχέσεις που κατά καιρούς δίνουν αυτοί και οι εργοδότες.

Στη δουλιά του ΠΑΜΕ δίνω μεγάλη σημασία όχι μόνο για την Ελλάδα αλλά και τα Βαλκάνια και όλη την Ευρώπη. Η δεκαετία που πέρασε επιβεβαίωσε την ανάγκη τα συνδικάτα να στηριχτούν στις δικές τους δυνάμεις. Πάνω σε αυτή την ανάγκη μπορούμε να δούμε το μέλλον της εργατικής τάξης και του συνδικαλιστικού κινήματος. Και σχετικά με αυτό, την πείρα που διαθέτει το ΠΑΜΕ, τη δράση του τα δύο χρόνια που υπάρχει, αξίζει να την ξέρουν, να τη γνωρίσουν και στην Ευρώπη και στον κόσμο.

- Πώς εκτιμάτε το ρόλο του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας;

- Τα χρόνια της λειτουργίας του ο ρόλος του μπορούμε να πούμε ότι ήταν θετικός. Πάρθηκαν αποφάσεις που έγιναν αργότερα νομοθεσία των περισσότερων κρατών του κόσμου. Αυτό έχει να κάνει με το 8ωρο, τη δυνατότητα συνένωσης των συνδικάτων, των συλλογικών διαπραγματεύσεων για ζητήματα εργασίας. Φυσικά, υπήρξαν και αποφάσεις, ιδιαίτερα το τελευταίο χρονικό διάστημα, που δείχνουν ότι κυριαρχεί η κατεύθυνση του συμβιβασμού (εταιρικής συμφωνίας) με την πολιτική του νεοφιλελευθερισμού, η οποία τώρα ακολουθείται παγκοσμίως. Γιατί πρέπει να ξέρετε ότι η συγκεκριμένη οργάνωση περιλαμβάνει εκπροσώπους τριών μερών: Κυβερνήσεων, εργοδοτών και εργαζομένων.

Δυστυχώς, τα συνδικάτα, απέναντι στην πίεση κυβερνήσεων και εργοδοτικών οργανώσεων, είναι αδύνατα και δεν μπορούν να υπερασπίσουν αποτελεσματικά τα δικαιώματα των εργαζομένων. Πολύ περισσότερο που είναι και διασπασμένα και ορισμένα από αυτά κινούνται στη γραμμή του κοινωνικού συμβιβασμού. Το ερώτημα, λοιπόν, που μπαίνει σήμερα, δεν είναι αν θα πρέπει να υπάρχει ή όχι η συγκεκριμένη οργάνωση αλλά να κάνουμε τη θέση των συνδικάτων μέσα σ' αυτήν πιο ισχυρή, ώστε πιο αποφασιστικά να υπερασπίσει τα δικαιώματα των εργαζομένων.

Δεν είναι άλλωστε μυστικό ότι πολλές κυβερνήσεις το τελευταίο διάστημα αποσύρουν από το Διεθνές Γραφείο Εργασίας τους εκπροσώπους τους. Ενώ άλλες, όπως η κυβέρνηση των ΗΠΑ, ποτέ δεν υιοθέτησαν και δε νομιμοποίησαν βασικές αποφάσεις του Διεθνούς Γραφείου Εργασίας, όπως για τις συλλογικές διαπραγματεύσεις, κρύβοντας αυτό το γεγονός πίσω από γενικόλογα συνθήματα για τα ανθρώπινα δικαιώματα.

- Πείτε μας ποια είναι η κατάσταση στη Ρωσία;

- Σήμερα, είναι κατανοητό σε όλους ότι η Ρωσία έπεσε στην παγίδα του νεοφιλελευθερισμού. Για δέκα ολόκληρα χρόνια βρισκόταν στη φάση της οικονομικής, κοινωνικής, πολιτιστικής και δημογραφικής καταστροφής. Η ανεργία κατά τόπους φτάνει και το 20%, ενώ υπάρχουν εργαζόμενοι που για μήνες δεν πληρώνονται. Να τι συνέβη και συνεχίζει να συμβαίνει στη Ρωσία. Τώρα, συχνά λένε ότι η οικονομία αρχίζει να ανακάμπτει, αρχίζει να αναπτύσσεται η παραγωγή. Είναι δύσκολο να πει κανείς αν είναι όντως έτσι ή όχι. Παρ' όλα αυτά μπορούμε να πούμε ότι αποφασιστική στροφή δεν υπάρχει. Αυτό όμως που διαπιστώνουμε είναι ότι η πλειοψηφία του λαού καταλαβαίνει ότι ο δρόμος που ακολούθησε η Ρωσία είναι, ας πούμε, δρόμος θανάτου. Το γεγονός ότι αυτό γίνεται πλέον αντιληπτό δημιουργεί την ελπίδα ότι η Ρωσία μπορεί να αναγεννηθεί. Οσον αφορά στο συνδικαλιστικό κίνημα, υπάρχουν ενδείξεις ότι δημιουργείται ανάμεσά του ένα πνεύμα μαχητικό που είναι αποφασισμένο να υπερασπίσει τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των εργαζομένων.