1. Οι Θέσεις της ΚΕ εκτιμούν ότι ο απολογισμός του Κόμματος είναι θετικός.

Πιστεύω ότι δεν πάμε καλά. Μια εκτίμηση πρέπει να στηρίζεται σε αντικειμενικούς δείκτες, όπως:

- Η πολιτική επιρροή: Οπως εκφράζεται με τα ποσοστά των εκλογών του 1996 και του 2000 είναι επικίνδυνα στάσιμη και θα έπρεπε να αποτελεί αντικείμενο έντονου προβληματισμού και όχι εκδήλωση ικανοποίησης επειδή αντέξαμε.

- Η πορεία των αγώνων της εργατικής τάξης: Είναι το λιγότερο αποκαρδιωτική. Χρειάζεται μια συγκριτική παρουσίαση των αγώνων του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος στην 6ετία 1989-1994, που σύμφωνα με ορισμένους συντρόφους κυριαρχούσε η «παλιά» λογική και στην 6ετία 1995-2000 που επικρατεί η «επαναστατική» γραμμή του «ταξικού πόλου». Για να θυμηθούμε τις τεράστιες αγωνιστικές απεργιακές και άλλες κινητοποιήσεις στην πρώτη 6ετία, με πρωταγωνιστές τους κομμουνιστές, που πάλευαν και περνούσαν τις θέσεις τους στη ΓΣΕΕ. Αγώνες που έβγαζαν στο δρόμο δεκάδες χιλιάδες και ορισμένες φορές εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενους και που, εκτός των άλλων, στήριξαν ουσιαστικά το Κόμμα στη μεγάλη περιπέτεια που πέρασε εκείνη την περίοδο.

- Η οργανωτική ανάπτυξη και η λειτουργία των ΚΟΒ: Ισως να μην είμαι ο αρμοδιότερος να μιλήσω, αλλά ας βάλουμε το χέρι στην καρδιά και ας πούμε τα πράγματα με το όνομά τους.

- Η κυκλοφορία του «Ριζοσπάστη»: Είναι γνωστή σε όλους, είναι μικρότερη κι από την περίοδο της παρανομίας.

Πιστεύω οι δείκτες αυτοί είναι αντικειμενικοί και μπορούν να χτυπήσουν καμπανάκι για την πορεία του Κόμματος.

2. Η συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού, Αντιμονοπωλιακού, Δημοκρατικού Μετώπου ήταν η σημαντικότερη επιλογή του 15ου Συνεδρίου, πέρα φυσικά από την αυτονόητη επιβεβαίωση της φυσιογνωμίας και του μακροπρόθεσμου στόχου του Κόμματος για τη σοσιαλιστική επανάσταση και τη δικτατορία του προλεταριάτου.

Το Μέτωπο αποτελεί αντικειμενική ανάγκη, πολιτική και κοινωνική συμμαχία που βοηθάει στη συσπείρωση όλων των ζωντανών πολιτικών και κοινωνικών δυνάμεων του τόπου στη βάση των άμεσων καθημερινών, αλλά και των μακροπρόθεσμων και στρατηγικού χαρακτήρα προβλημάτων. Το Μέτωπο, με πολιτική συσπείρωσης στα προβλήματα, θα μπορούσε να αναδειχτεί στη δύναμη υπεράσπισης και προώθησης των λαϊκών συμφερόντων.

Οι θέσεις διαφοροποιούν το χαρακτήρα του Μετώπου. Από τη μια το περιορίζουν, υποστηρίζοντας ότι δεν αρκεί η κοινή δράση για ορισμένα προβλήματα, αλλά απαιτείται να υπάρχει και ένα επίπεδο συμφωνίας στη γενική γραμμή κατεύθυνσης και από την άλλη ορίζουν αυτή την κατεύθυνση, υποστηρίζοντας ότι το Μέτωπο μπορεί να πάρει χαρακτηριστικά επαναστατικού υποκειμένου και να οδηγήσει στη δικτατορία του προλεταριάτου. Το Μέτωπο έτσι ταυτίζεται με το Κόμμα και συρρικνώνεται η συσπειρωτική δυναμική του. Γι' αυτό ίσως οι Θέσεις αναλώνονται στην προσπάθεια να διατυπώσουν το πρόγραμμα της σοσιαλιστικής κυβέρνησης, της λαϊκής εξουσίας και τη λαϊκής οικονομίας, ενώ αποφεύγουν να θέσουν τους άμεσους και ευρύτερους στόχους πάλης του Μετώπου.

Ετσι ακυρώνεται ουσιαστικά η επιλογή του 15ου Συνεδρίου.

Επιβεβαιώνεται πως η προσπάθεια ορισμένων συντρόφων που χαρακτήριζαν τότε την επιλογή του Μετώπου περίπου «ρεφορμιστική» και επέμεναν στη σοσιαλιστική επανάσταση, ως άμεσο στόχο πάλης, δεν πήγε χαμένη.

Το Κόμμα θα έπρεπε να διατυπώνει καθημερινά προσκλήσεις κοινής δράσης για απόκρουση της βάρβαρης πολιτικής της κυβέρνησης, της ΕΕ και των άλλων ιμπεριαλιστικών Ενώσεων και Οργανισμών, σε κάθε δύναμη και παράγοντα που εκδηλώνει ενδιαφέρον να παλέψει. Αυτό δε σημαίνει ούτε συμφωνίες κορυφής ούτε εμμονή στη λογική του πέντε κόμματα δύο πολιτικές, που στην ουσία επιμένουν πάλι οι Θέσεις. Ο όρος μπορεί να μην αναφέρεται, αλλά το περιεχόμενό του αποτελεί άξονα της πολιτικής μας.

3. Η κατάσταση στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα δεν είναι καθόλου καλή. Ασφαλώς οι ευθύνες των ηγετικών ομάδων των άλλων παρατάξεων είναι βαρύτατες. Ωστόσο, εκείνο που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι να δούμε τις δικές μας. Εχω αρκετές φορές εκφράσει τις ανησυχίες μου για την τακτική της διολίσθησης, με την οποία αναιρέσαμε σιγά - σιγά όλες τις τακτικές μας επιλογές στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα.

Η βασική θέση, μία ΓΣΕΕ, ένα ΕΚ, μία Ομοσπονδία, ένα Σωματείο, που για δεκάδες χρόνια αποτελούσε άξονα πάλης των κομμουνιστών, χάθηκε από το λεξιλόγιο και τις κατευθύνσεις μας. Υποστηρίζω ότι αυτό δε γίνεται τυχαία. Κάναμε μεγάλες προσπάθειες για να επιβάλουμε στο συνδικαλιστικό κίνημα τα αντιπροσωπευτικά προεδρεία, που, με την καθιέρωση της απλής αναλογικής, αποτέλεσαν βασικό παράγοντα λειτουργίας των Συνδικάτων. Τη θέση αυτή την εγκαταλείψαμε στο όνομα του να φαίνεται το πρόσωπό μας, λες και προηγούμενα δε φαίνονταν ότι οι κομμουνιστές αποτελούσαν την ψυχή των εργατικών αγώνων.

Σήμερα, για να δικαιολογήσουμε τις επιλογές μας θεωρούμε ότι η νεοφιλελεύθερη συναίνεση υπάρχει σε όλη την κλίμακα του Συνδικαλιστικού Κινήματος μέχρι και τα κλαδικά σωματεία. Η τακτική αυτή είναι αδιέξοδη. Θεωρώ ότι θα καταλήξει στην οργανωτική διάσπαση του συνδικαλιστικού κινήματος. Κάτι για το οποίο ποτέ δεν κατηγορήθηκαν οι κομμουνιστές. Το Μέτωπο δε χρειάζεται «τεχνητούς» συμμάχους. Χρειάζεται ενωτική δουλιά μερμηγκιού που θα δώσει πνοή και δύναμη στο κύτταρο του Συνδικαλιστικού Κινήματος, τα πρωτοβάθμια σωματεία, και θα παλεύει σε όλα τα επίπεδα μέσα από τα Συνδικάτα, μέσα από τη δομή του συνδικαλιστικού κινήματος για τα προβλήματα των εργαζομένων του λαού και του τόπου.

4. Το Κόμμα πήρε θέση για τη συμφωνία σύνδεσης της χώρας με την ΕΟΚ, όταν στην ευρωπαϊκή ήπειρο υπήρχαν δυο μορφές ολοκλήρωσης. Η καπιταλιστική μέσω της ΕΟΚ και η σοσιαλιστική μέσω του ΣΟΑ. Σήμερα υπάρχει μόνο η καπιταλιστική, μέσω της ΕΕ, με 15 χώρες - μέλη και άλλες 13 ή και 20 να περιμένουν στον προθάλαμο.

Η θέση της αποδέσμευσης δε βοηθά σήμερα το Κόμμα να αναπτύξει καλύτερα την παρέμβαση και δράση του σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Φυσικά, αυτό δε σημαίνει αποδοχή της πολιτικής και των κατευθύνσεων του ιμπεριαλιστικού κέντρου που αποτελεί η ΕΕ. Αντίθετα, η βάρβαρη πολιτική που πλήττει όλους τους λαούς της Ευρώπης, απαιτεί ευρύτερα μέτωπα πάλης και πανευρωπαϊκές πρωτοβουλίες για την απόκρουσή της, που η θέση της αποδέσμευσης από μόνη της δεν μπορεί να προσφέρει.

Αλλωστε, από την άποψη της ουσίας, για να υλοποιηθεί η θέση της αποδέσμευσης, απαιτεί αλλαγές στους συσχετισμούς δύναμης που να μπορούν να την επιβάλουν. Οι αλλαγές συσχετισμών όμως δε θα γίνουν μόνο στην Ελλάδα, ανάλογες θα 'χουμε και σε άλλες χώρες. Οι συσχετισμοί που θα μπορούν να επιβάλουν την αποδέσμευση, γιατί άραγε δε θα προωθήσουν την άλλη Ευρώπη που εμείς οραματιζόμαστε;

Επίσης σχετικά με τη σοσιαλιστική προοπτική, να βάλουμε ξανά το ερώτημα. Σε μια χώρα ή σε ομάδα χωρών μπορεί να ξεσπάσει και να επικρατήσει η σοσιαλιστική επανάσταση; Είναι η Ελλάδα αδύνατος κρίκος στο σύστημα του ιμπεριαλισμού; Και αν δεν είναι, μήπως η καλύτερη ομάδα χωρών που θα μπορούσε να επιδιώκει τη σοσιαλιστική επανάσταση, είναι οι χώρες - μέλη της ΕΕ;

5. Αναμφισβήτητα, το Κόμμα λειτουργεί με την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Η αρχή αυτή όμως περιλαμβάνει δύο σκέλη. Κανένα δεν επιτρέπεται να λειτουργεί σε βάρος του άλλου.

Συμβαίνει πάντα έτσι στο Κόμμα μας;

Απερίφραστα λέω όχι.

Στο 15ο Συνέδριο η έκφραση διαφορετικής γνώμης σε ορισμένα ζητήματα είχε τα γνωστά αποτελέσματα για ορισμένα στελέχη. Χρειάστηκε μάλιστα να τροποποιηθεί το μόλις εγκριθέν από το 15ο Συνέδριο καταστατικό, προκειμένου να «επιτευχθεί» ο αποκλεισμός.

Μπροστά στο 16ο Συνέδριο, να κριθούν και τα στελέχη και να αποδοθούν οι όποιες ευθύνες. Οπως τόνισα, το Κόμμα δεν πάει καλά. `Η αν θέλετε, δεν πάει τόσο καλά όσο θα μπορούσε. Υπάρχουν ευθύνες και πρέπει να αναληφθούν. Οι πικρές εμπειρίες από το γεγονός ότι και ο Γενικός Γραμματέας του Κόμματος εργάστηκε για τη διάλυσή του και ο Γενικός Γραμματέας του ΚΚΣΕ το κήρυξε εκτός νόμου, δεν επιτρέπουν να είναι κανένας υπεράνω κριτικής. Κυρίως όσοι ανέλαβαν την ευθύνη να καθορίσουν την πορεία του Κόμματος.

Ας κάνουν επομένως την αυτοκριτική τους και ας βοηθήσουν το Κόμμα να προχωρήσει με την ανάδειξη νέων και άφθαρτων δυνάμεων, που είναι σε θέση να ανοίξουν ένα νέο κεφάλαιο στην ιστορική του διαδρομή.