Motion Team

Ενα κρίσιμο δίλημμα που μπαίνει μπροστά σε κάθε επιστήμονα, ερευνητή και φοιτητή. Ποιο δρόμο θα επιλέξει. Σε ποιο στρατόπεδο θα στρατευτεί. Γιατί η επιστήμη δεν είναι αυτοσκοπός. Η επιστήμη είναι εργαλείο, που μπορεί και πρέπει να συμβάλει στη βελτίωση της ποιότητας ζωής, στην επίλυση προβλημάτων που αντιμετωπίζουν οι λαϊκές οικογένειες, στη μείωση του ανθρώπινου μόχθου.

Σήμερα, η επιστήμη αξιοποιείται από το κεφάλαιο για την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και της κερδοφορίας του, για την ανακάλυψη και χρήση νέων πολεμικών μηχανών, για την απόδοση επιστημονικοφανούς άλλοθι στην εξαπόλυση της επίθεσης του κεφαλαίου ενάντια στους εργαζόμενους και στους λαούς. «Κραχτό» παράδειγμα το πρόγραμμα του ΝΑΤΟ «Επιστήμη για την Ειρήνη και την Ασφάλεια», με βάση το οποίο ξετυλίγονται ερευνητικά προγράμματα απ' άκρη σ' άκρη στη Γη, προσανατολισμένα στις προτεραιότητες του ΝΑΤΟ και χρηματοδοτούμενα από τον ιμπεριαλιστικό αυτό οργανισμό.

Η ίδια η ιστορία του ΝΑΤΟ αποδεικνύει περίτρανα τι ακριβώς εννοούν οι μακελάρηδες των λαών όταν μιλούν για «ειρήνη» και «ασφάλεια». Εννοούν την εισβολή σε ανεξάρτητα κράτη, την κατοχή, τη δολοφονία των λαών, τη φυλάκιση και τα βασανιστήρια προκειμένου να κάνουν τους λαούς υποχείριά τους. Εννοούν τον έλεγχο και την εκμετάλλευση των αγορών, το ξαναμοίρασμα της «πίτας». Εννοούν την επιβολή της δικής τους «ειρήνης» μέσα από τον πόλεμο και τις επεμβάσεις. Εννοούν την επιβολή της δικής τους «ασφάλειας», των παγκόσμιων «τρομονόμων», της υποταγής, της βάφτισης όποιων «αφορμών» - πραγματικών ή κατασκευασμένων - εκείνοι επιθυμούν ως casus beli. Και η επιστήμη έρχεται να εξυπηρετήσει ακριβώς αυτούς τους σκοπούς.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ένας από τους τομείς που αποτελούν προτεραιότητα του ΝΑΤΟ είναι ο «πόλεμος ενάντια στην τρομοκρατία». Στον τομέα αυτόν συμβάλλει και το πρόγραμμα «Επιστήμη για την ειρήνη και την ασφάλεια», που όπως αναφέρεται «υποστηρίζει έρευνα σχετική με την ασφάλεια στα ερευνητικά πεδία προτεραιότητας της "άμυνας ενάντια στην τρομοκρατία" που καλύπτει ένα ευρύ φάσμα αντικειμένων, όπως η ταχεία ανίχνευση χημικών, βιολογικών, ραδιενεργών ή πυρηνικών παραγόντων ή όπλων, εξουδετέρωση των παραπάνω παραγόντων, ιατρικών αντιμέτρων και εξουδετέρωση εκρηκτικών».

Αραγε, στο Ιράκ, όπου υποτίθεται ότι είχαν «εντοπιστεί» όπλα μαζικής καταστροφής - σαν αυτά που υπογραμμίζεται στο πρόγραμμα - ο εντοπισμός είχε γίνει από κάποιους επιστήμονες; Αν αύριο μεθαύριο σε κάποια άλλη χώρα, σε κάποιο άλλο μέρος της Γης, όπου η λυκοσυμμαχία θέλει να επέμβει, πού θα αναζητήσει την τεκμηρίωση; Ποιος θα συμβάλει ώστε ο επόμενος πόλεμος να βαφτιστεί «ανθρωπιστική επέμβαση»; Ενα τέτοιο «φυτώριο» επιστημόνων κατασκευάζει το ΝΑΤΟ. Και είναι κρίσιμο οι επιστήμονες να γυρίσουν την πλάτη, να μη συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα, να μη δεχτούν να μπει η δική τους υπογραφή στην επόμενη «έξυπνη» βόμβα.

Κομβικό σημείο του ΝΑΤΟικού προγράμματος είναι και η «περιβαλλοντική ασφάλεια», όπως αποκαλύφτηκε και από πρόσφατο φόρουμ για το συγκεκριμένο θέμα. Το ΝΑΤΟικό πρόγραμμα διαθέτει ένα πάνελ που «ασχολείται με την αυξανόμενη απειλή της οικοτρομοκρατίας, τη διαχείριση των υδάτινων πόρων, τη ρύπανση των υδάτων, την ερημοποίηση και τη διάβρωση του εδάφους». Ολα τα παραπάνω, υπό το πρίσμα της «ασφάλειας». Αλλωστε, στο πλαίσιο αυτό περιλαμβάνεται και η έρευνα για «μείωση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων των στρατιωτικών δραστηριοτήτων»! Σαν να λέμε, «σκοτώστε, αλλά με όπλα φιλικά προς το περιβάλλον»...

Σύμφωνα με παρουσίαση στο φόρουμ για την περιβαλλοντική ασφάλεια, ανάμεσα στους «περιβαλλοντικούς παράγοντες που έχουν αντίκτυπο στην ασφάλεια και τη σταθερότητα» περιλαμβάνεται και η ποιότητα του αέρα, οι κλιματικές αλλαγές, η «τρύπα του όζοντος», η αύξηση της θερμότητας στον πλανήτη, η χρήση της γης, τα απορρίμματα, οι ενεργειακές πηγές, τα τρόφιμα, η προστασία της υγείας... Μήπως πρόκειται το ΝΑΤΟ να κατηγορήσει τις πολυεθνικές ως «διαταραχτές» της «περιβαλλοντικής ασφάλειας»; Μήπως το ΝΑΤΟ νουθετεί τα μονοπώλια για την πρόκληση μιας σειράς καταστροφών, από τη μόλυνση, τα τοξικά απόβλητα, τις επεμβάσεις για τον έλεγχο των αγωγών, τις «επισιτιστικές κρίσεις» για τον έλεγχο των τιμών κλπ.;

Είναι πολυπλόκαμοι οι μηχανισμοί του κεφαλαίου που έχουν στόχο να εγκλωβίσουν τους επιστήμονες, τους ερευνητές και τους φοιτητές στους σκοπούς της αύξησης της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου. Η έρευνα για το όφελος των λαϊκών συμφερόντων δεν «πουλάει». Ως εκ τούτου δε χρηματοδοτείται, όχι μόνο από τις πολυεθνικές και τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, αλλά ούτε από το αστικό κράτος. Δεν «πουλάει» μια έρευνα χρονοβόρα και πολυέξοδη για την αντισεισμική θωράκιση. Περισσότερο «πουλάνε» οι έρευνες για τις δήθεν προβλέψεις, που ακόμα και αν υπάρχουν δεν αξιοποιούνται, γιατί «πουλάει» περισσότερο η ...ανοικοδόμηση μετά την καταστροφή.

Είναι χαρακτηριστικό ότι το ΝΑΤΟ επικαλείται πως «η ικανότητα πρόβλεψης ή ακόμη και αποτροπής καταστροφών θα οδηγήσει σε έναν ασφαλέστερο κόσμο». Ποιας πρόβλεψης; Της πρόβλεψης των καταστροφών για να μην πληγεί ο λαός της μίας ή της άλλης περιοχής; Ο ιμπεριαλισμός έχει απαντήσει με τις πράξεις του πόσο ενδιαφέρεται. Τρανό παράδειγμα, η περίπτωση της Νέας Ορλεάνης στις ΗΠΑ, που ένας και μόνο τυφώνας ήταν αρκετός για να σκορπίσει εκατοντάδες νεκρούς. Στον αντίποδα βρίσκεται η Κούβα, που παρόλο που πλήττεται συχνά πυκνά από τυφώνες λαμβάνει μέτρα για να μη θρηνεί εκατόμβες θυμάτων...

Επιστήμονες αλυσοδεμένους στους πολεμοκάπηλους σκοπούς της λυκοσυμμαχίας του θέλει το ΝΑΤΟ. Επιστήμονες που να εξετάζουν και να ερευνούν ποια πεδία μπορεί να αποτελέσουν «κίνδυνο» για την ασφάλεια, με ποιο τρόπο, πότε... Επιστήμονες που, «ανακαλύπτοντας» αυτούς τους κινδύνους, θα τεκμηριώνουν «επιστημονικά» την «ανάγκη» να πάρει μέτρα η «διεθνής κοινότητα». Πάντα για τη διατήρηση της «ειρήνης» και της «ασφάλειας»... Επιστήμονες στρατευμένους στους σκοπούς του ιμπεριαλισμού, γρανάζια της πολεμικής μηχανής του ΝΑΤΟ.

Η χρηματοδότηση της κατά παραγγελία έρευνας που αξιοποιείται για συγκεκριμένους σκοπούς είναι ένα δόλωμα για τους ερευνητές που αν μη τι άλλο πασχίζουν να προχωρήσουν ακόμα παραπέρα την επιστήμη. Και είναι δόλωμα, γιατί επιλέγοντας να συμμετέχουν σε τέτοια προγράμματα, με προκαθορισμένους στόχους, εγκαταλείπουν το δρόμο του αγώνα και της διεκδίκησης της επιστήμης στην υπηρεσία των λαϊκών συμφερόντων. Από τα «ευρωπαϊκά πακέτα», μέχρι τις έρευνες που χρηματοδοτούν πολυεθνικές με προκαθορισμένα, δεσμευμένα και κατευθυνόμενα αποτελέσματα από τις ίδιες τις πολυεθνικές - χρηματοδότες, μέχρι τα ερευνητικά προγράμματα του ΝΑΤΟ, ρέει πολύ νερό στο αυλάκι. Και, ιδιαίτερα για τα προγράμματα του ΝΑΤΟ, περισσεύει κάθε δικαιολογία περί αξιοποίησης της επιστήμης για την ανθρωπότητα, έστω και με τους όρους εκείνους που «επιτρέπονται» σήμερα.

Είναι κρίσιμο οι επιστήμονες να αντισταθούν, να μη δεχτούν να υποταχθούν σε αντιδραστικούς σκοπούς. Κρίσιμο, για τον ίδιο το ρόλο τους. Και είναι ακόμα πιο κρίσιμο για τους φοιτητές, προπτυχιακούς και μεταπτυχιακούς, είτε δουλεύουν σε ερευνητικά προγράμματα είτε όχι, να πάρουν ξεκάθαρη θέση από νωρίς, από τα πρώτα χρόνια στο πανεπιστήμιο. Η απάντηση στο ερώτημα ποιόν εξυπηρετεί η επιστήμη, είναι καθοριστική στην ανάπτυξη ενός μαζικού διεκδικητικού κινήματος που παλεύει για το πανεπιστήμιο των λαϊκών αναγκών, για πτυχία με αξία, για ενιαία ανώτατη εκπαίδευση αποκλειστικά δημόσια και πραγματικά δωρεάν.

Είναι αποκαλυπτικός ο μονόλογος στο θεατρικό έργο «Ζωή του Γαλιλαίου» του Μπ. Μπρεχτ: «Θεωρώ πως ο μοναδικός σκοπός της επιστήμης έγκειται στο ξαλάφρωμα της ανθρώπινης ύπαρξης από το μόχθο. Οταν επιστήμονες τρομοκρατημένοι από ιδιοτελείς δυνάμεις αρκούνται να συγκεντρώνουν γνώσεις χάριν της γνώσεως, μπορεί η επιστήμη να καταντήσει σακάτης και οι καινούριες σας μηχανές να σημάνουν μονάχα καινούριες δυστυχίες. (...) Είχα σαν επιστήμονας μια μοναδική δυνατότητα. (...) Αν είχα αντισταθεί θα μπορούσαν οι φυσικοί επιστήμονες να φτάσουν σε κάτι ανάλογο με τον όρκο του Ιπποκράτη, των γιατρών, στην πανηγυρική υπόσχεση να χρησιμοποιούν τη γνώση τους μονάχα για το καλό της ανθρωπότητας! Οπως είναι τώρα, το πιο πολύ που μπορεί κανείς να ελπίζει, είναι ένα γένος εφευρετικών νάνων, πρόθυμων να εκμισθώνονται για τα πάντα. Εφτασα ακόμα στην πεποίθηση πως ποτέ δε βρέθηκα σε πραγματικό κίνδυνο. Για μερικά χρόνια ήμουνα το ίδιο ισχυρός όσο και η εξουσία. Και παράδωσα τη γνώση μου στους δυνάστες, να τη χρησιμοποιήσουν, να της κάνουν κακή χρήση εντελώς σύμφωνα με το πώς υπηρετούσε τους σκοπούς τους».