Πότε με τον όρο «εκσυγχρονισμός» που χρησιμοποιούσε, κύρια, η προηγούμενη κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ και τώρα κύρια με τον όρο «μεταρρυθμίσεις», ή με όποιον άλλο όρο χρησιμοποιηθεί στο μέλλον, προωθούνται όλα τα τελευταία χρόνια οι καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις, που δεν είναι τίποτα άλλο από τη στρατηγική του μεγάλου κεφαλαίου, προκειμένου να εξασφαλίσει στις σημερινές συνθήκες την κερδοφορία του. Πρόκειται, δηλαδή, για υποχρεωτική επιλογή του κεφαλαίου, για να εξασφαλίσει τη συντήρηση και την ανάπτυξή του. Ταυτόχρονα, ανεξάρτητα πώς εμφανίζονται για λόγους τακτικής στην άσκηση της πολιτικής, πρόκειται για ενιαία συνολική κατεύθυνση του συστήματος της εκμετάλλευσης και όχι για επιμέρους επιλογές.

Ετσι, όταν, για παράδειγμα, προωθούνται κάποια μέτρα για την Παιδεία δεν είναι καθόλου ανεξάρτητα από το πώς βλέπει το κεφάλαιο συνολικά να εξελίσσονται ζητήματα όπως η έρευνα σαν εμπόρευμα, χαρακτηριστικά του μελλοντικού εργαζόμενου, εργασιακές σχέσεις κ.ά.

Αρα, για τα κόμματα - εκπροσώπους του μεγάλου κεφαλαίου, που στη χώρα μας εκφράζεται από το δικομματικό σύστημα, το πρόβλημα δεν είναι, αν θα προωθήσουν τη στρατηγική αυτών που εκπροσωπούν αλλά πώς θα την προωθήσουν. Πώς θα κατορθώσουν, από τη μια να κερδίζουν όλο και περισσότερες από τις στρατηγικές διεκδικήσεις του μεγάλου κεφαλαίου και ταυτόχρονα αυτή τους η προσπάθεια, να καμουφλάρεται έτσι, ώστε να εξασφαλίζουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο τη λαϊκή αποδοχή. Αυτό είναι και το μοναδικό τους δίλημμα, που, για λόγους τακτικής, ιστορικά διαμορφώνει ανισομέρεια στην προώθηση ξεχωριστών ζητημάτων της ενιαίας κατεύθυνσης των συμφερόντων του κεφαλαίου.

Για παράδειγμα, στη Γερμανία που προωθήθηκαν πιο έγκαιρα απ' ό,τι στη χώρα μας οι ανάλογες κατευθύνσεις της Λισαβόνας για την Παιδεία, σήμερα η δυσαρέσκεια εντοπίζεται ήδη στο ύψος των διδάκτρων, που έχουν επιβληθεί στα πανεπιστήμια και στον τρόπο χρήσης τους από εκείνους που χειρίζονται το ταμείο.

Μάλιστα, αφού η γενική στρατηγική του κεφαλαίου είναι ίδια, ο ανταγωνισμός μεταξύ των εκπροσώπων του στο σύστημα του δικομματισμού γίνεται ακριβώς στον τρόπο που θα πλασαριστούν και θα προωθηθούν οι επιθυμίες του κεφαλαίου, έτσι που από τη μια να εξασφαλίζονται και από την άλλη να εγκλωβίζουν λαϊκές μάζες σε στόχους -σκοπούς, που πάντα, σε τελευταία ανάλυση, λειτουργούν ενάντιά τους. Λέμε σε τελευταία ανάλυση, αφού δεν αποκλείεται κάποιο μέτρο, να μην έχει ευδιάκριτα από την αρχή τα αντιλαϊκά χαρακτηριστικά. 'Η, να είναι τέτοιο, που να δίνει στην αρχή την εντύπωση πως ικανοποιεί ακόμα και κάποιο επιμέρους αίτημα του λαϊκού κινήματος, αλλά, από την άλλη, να εξασφαλίζει τον κύριο στόχο του κεφαλαίου.

Για παράδειγμα, η διεκδίκηση του μητρώου αγροτών μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τα κόμματα που χειρίζονται την κυβερνητική εξουσία σαν «εργαλείο» αποκλεισμού της φτωχής μικρομεσαίας αγροτιάς.

Αυτού του είδους ο εσωτερικός ανταγωνισμός μεταξύ των κομμάτων του δικομματισμού, προκειμένου να εξασφαλίζουν τη θέση τους στην κυβερνητική εξουσία, αντανακλούν διαφορετικές τακτικές που σε περιπτώσεις δίνουν την εντύπωση της διαφορετικότητας, ενώ διατηρούν ακέραια την κοινή στρατηγική.

Στην περίπτωση της Παιδείας, για παράδειγμα, ο στόχος του κεφαλαίου - που προωθείται συγκυριακά από τη ΝΔ, αφού αυτό το κόμμα είναι σήμερα στην κυβέρνηση - είναι να προωθηθεί το σύνολο των σχεδίων που έχουν αποφασιστεί στη Λισαβόνα, τα έχουν ψηφίσει έτσι και αλλιώς τόσο η ΝΔ όσο και το ΠΑΣΟΚ. Η λαϊκή αντίδραση έχει υποχρεώσει την κυβέρνηση σε προσαρμογές και τακτικούς ελιγμούς, που όμως δεν αναιρούν καθόλου το σύνολο των στρατηγικών στόχων, που θα τους προωθεί ανάλογα με τη συγκυρία και τους συσχετισμούς.

Ταυτόχρονα, και το ΠΑΣΟΚ τα βρήκε ιδιαίτερα σκούρα. Πολλές από τις βελονιές στο κοστούμι της Λισαβόνας ήταν και από το χέρι του ΠΑΣΟΚ. Τι να κάνει; Αν συμφωνούσε ανοιχτά σε όλα θα αποκαλυπτόταν μπροστά στο λαό. Αν έλεγε πως διαφωνούσε (πράγμα απίθανο) τότε τι σόι εκπρόσωπος του κεφαλαίου θα ήταν; Και τότε, άρχισαν οι «τούμπες», για να τραβήξουν τη λαϊκή προσοχή και να ικανοποιήσουν τις επιθυμίες του κεφαλαίου: Εστησαν μια άγονη (σε περιπτώσεις χωρίς νόημα) φραστική αντιπαράθεση που όμως εξασφαλίζει την ψήφιση των άρθρων προς αναθεώρηση και την προώθηση των αντιδραστικών νόμων. Εννοείται πως, επειδή οι εξετάσεις στο κεφάλαιο είναι αυτές που έχουν σημασία και «οι τούμπες» είναι για να τραβούν την προσοχή του λαού, αν κρινόταν η τύχη των άρθρων και των νομοσχεδίων από την ψήφο του ΠΑΣΟΚ, θα έμενε και θα τα ψήφιζε. Αλλωστε, αυτό φάνηκε και από τη στάση του στο νόμο - πλαίσιο όπου ο αρχηγός του ΠΑΣΟΚ, ούτε λίγο ούτε πολύ, ζητούσε τα ρέστα (ανοιχτά από την πλευρά του κεφαλαίου αυτή τη φορά) από την υπουργό Παιδείας για ...ατολμία και ...μη ακρίβεια.

Τέτοιες και ανάλογες τακτικές είναι που χρησιμοποιούνται από τα κόμματα του δικομματικού συστήματος, τόσο για τον εσωτερικό τους ανταγωνισμό στους κύριους εξεταστές τους, που είναι το μεγάλο κεφάλαιο, όσο και για να εγκλωβίζουν τις λαϊκές μάζες. Φυσικά, επειδή η πραγματικότητα είναι αυτή που πάντα μετράει και αυτή βιώνουν οι λαϊκές μάζες, η άσκηση ταξικής πολιτικής για το χατίρι του κεφαλαίου αργά ή γρήγορα αποκαλύπτεται στην εφαρμογή της και γεννά δυσαρέσκεια, που αντικειμενικά οδηγεί σε λαϊκές κινητοποιήσεις.

Μάλιστα, τον τελευταίο καιρό έχουμε πολλούς διεκδικητικούς αγώνες σε εξέλιξη (π.χ. Παιδεία, αγρότες, Υγεία) και πρόκειται να ακολουθήσουν και άλλοι. Ηδη, προγραμματίζονται μεγάλες εργατικές κινητοποιήσεις για τις κλαδικές Συμβάσεις.

Αυτές οι λαϊκές κινητοποιήσεις είναι που αναγκάζουν την κυβέρνηση να ελίσσεται (π.χ. Παιδεία), να καθυστερεί (π.χ. Ασφαλιστικό), κατά περίπτωση, ακόμα και να υποχωρεί προσωρινά. Υποχρεώνουν, επίσης, την αντιπολίτευση στο εσωτερικό του δικομματικού συστήματος να αποκαλύπτει τον αληθινό χαρακτήρα της. Ταυτόχρονα, οι μαζικοί αγώνες ενεργοποιούν τις συνειδήσεις, συσσωρεύουν γνώσεις και εμπειρίες στο λαϊκό παράγοντα που αγωνίζεται για την καλυτέρευση της ζωής του.

Ομως, ακόμα και όταν το λαϊκό κίνημα βγαίνει από έναν τέτοιο αγώνα προσωρινά κερδισμένο, σε κάποιο επιμέρους ζήτημα, έχει κερδίσει πραγματικά σε βάθος χρόνου; Μήπως, για παράδειγμα, ο χρόνος που ίσως κερδίζει με την καθυστέρηση εφαρμογής κάποιου επιμέρους μέτρου, δε δουλεύει ταυτόχρονα και για το κεφάλαιο, που εφ' όσον έχει τους εκπροσώπους του στην κυβερνητική εξουσία θα φέρουν το ίδιο ή και χειρότερο μέτρο σε μια άλλη πιο ευνοϊκή γι' αυτούς συγκυρία; 'Η, άλλο παράδειγμα. Μια κάπως πιο ευνοϊκή εξέλιξη σε μια κλαδική σύμβαση λύνει οριστικά και το οικονομικό του πρόβλημα; Λύνει και το πρόβλημα του τι Παιδεία θέλει για τα παιδιά του; Λύνει το πρόβλημα της Υγείας; Του περιβάλλοντος; Του συνολικού τρόπου ζωής;

Ολα αυτά και άλλα τόσα είναι προβλήματα για το λαό, γιατί ουσιαστικά χρησιμοποιούνται για να φουσκώνουν την κερδοφορία του κεφαλαίου. Επίσης, όλα αυτά είναι κομμάτια του ενιαίου εκμεταλλευτικού συστήματος, που το δικομματικό σύστημα με την πολιτική που ασκεί προστατεύει, διαιωνίζει και αναπτύσσει.

Αρα, καθένα απ' αυτά που ίσως κατά περίπτωση και χρονική στιγμή γεννάει και λαϊκό κίνημα αντίστασης, ή μετατρέπεται μαζί με τα υπόλοιπα επιμέρους κινήματα σε ποτάμι συνολικής ρήξης και ανατροπής με την πολιτική που το δημιουργεί και το θρέφει ή αναγκαστικά προετοιμάζει τον επόμενο ελιγμό από τους εκπροσώπους του κεφαλαίου.

Δηλαδή, ή αποκτά σταθερά πολιτικά χαρακτηριστικά διαρκείας έτσι που από τη μια να αντιστέκεται συνολικά στην αντιλαϊκή πολιτική που πάντα θα επιχειρούν να προωθήσουν τα κόμματα του δικομματικού συστήματος και ταυτόχρονα θα βάζει προωθημένα αιτήματα που θα έρχονται σε ρήξη με τη συνολική στρατηγική του κεφαλαίου ή αν δεν πάρει τέτοια χαρακτηριστικά το πολύ - πολύ να προετοιμάζει μόνο την εναλλαγή στην κυβερνητική εξουσία των εκπροσώπων του δικομματισμού. Για παράδειγμα, αν το αγροτικό κίνημα, αντί να έρχεται σε σύγκρουση με το σύνολο των πολιτικών που πηγάζουν από την ΚΑΠ, διεκδικεί «πιο αποτελεσματική διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες», παγιδεύεται στο να του τάζει αυτή τη «διαπραγμάτευση» εκείνος ο εκπρόσωπος του δικομματικού συστήματος, που κατά περίπτωση, είναι αντιπολίτευση και περιμένει τη σειρά του να γίνει κυβέρνηση. Και μετά πάλι από την αρχή...

Το κίνημα που έρχεται σε σύγκρουση με το σύνολο της αντιδραστικής πολιτικής και ταυτόχρονα προβάλλει την πραγματική στρατηγική των εργαζομένων δεν είναι «ψεκάστε... και τελειώσατε» ούτε στα επιμέρους ούτε στο συνολικό πολιτικό στόχο. Χρειάζεται διάρκεια, επιμονή και όραμα για να είναι πραγματικά ισχυρή τόσο η αντίσταση όσο και η προώθηση αιτημάτων, που να ικανοποιούν τα πραγματικά λαϊκά συμφέροντα. Απαιτεί εναλλαγές των μορφών πάλης και διαρκείς προσαρμογές, έτσι που να αποκαλύπτεται η τακτική των αστικών κομμάτων και ταυτόχρονα να προωθείται η στρατηγική των εργαζομένων.

Μόνο ένα τέτοιο κίνημα μπορεί να διατηρεί τις συνειδήσεις «ζεστές» και να αλλάζει βήμα το βήμα τους συσχετισμούς, που δε θα βολεύονται στο «μικρότερο ουρανό», αλλά θα τα θέλουν όλα. Δε θα βελτιώνουν τους νόμους αλλά θα τους ανατρέπουν και θα επιβάλλουν τους δικούς τους. Θα προετοιμάζουν το οριστικό ξεκούμπισμα των εκπροσώπων του κεφαλαίου από το πολιτικό σκηνικό και την αληθινή λαϊκή εξουσία.