Tο περασμένο Σάββατο άνοιξε στο Συμβούλιο Υπουργών Οικονομίας της Ευρωπαϊκής Ενωσης η συζήτηση για την εναρμόνιση των φορολογικών πολιτικών στα κράτη - μέλη. Ουσιαστικά πρόκειται για την προσπάθεια δημιουργίας ενός ενιαίου φορολογικού συστήματος, το οποίο θα ισχύει σε όλα τα κράτη και θα συμπληρώνει την κοινή νομισματική και πιστωτική πολιτική. Οπως και οι άλλες παράμετροι της οικονομικής ενοποίησης, έτσι και η φορολογική εναρμόνιση θα έχει σημαντικές επιπτώσεις στις οικονομίες των φτωχότερων κρατών και ειδικότερα των λαϊκών στρωμάτων.

Η συζήτηση για τη φορολογική εναρμόνιση άρχισε με το θέμα της φορολόγησης των ομολόγων και την ανάγκη μιας ενιαίας φορολογικής αντιμετώπισης των επιχειρήσεων. Το θέμα ανέκυψε όταν η Γερμανία και η Γαλλία διαμαρτυρήθηκαν έντονα γιατί η Βρετανία συνέχιζε να παρέχει ένα ιδιαίτερα ευνοϊκό φορολογικό καθεστώς στις πολυεθνικές επιχειρήσεις, με αποτέλεσμα αυτές να μεταφέρουν εκεί συνεχώς νέα κεφάλαια και νέες παραγωγικές δραστηριότητες. Στη Σύνοδο του περασμένου Σαββάτου δεν υπήρξε κάποιο ουσιαστικό αποτέλεσμα, αφού η βρετανική κυβέρνηση με επιστολή της κατέστησε σαφές ότι δεν επιθυμεί, προς το παρόν, την εναρμόνιση της φορολογικής πολιτικής. Ομως το γεγονός ότι αυτή η συζήτηση άρχισε, σημαίνει πως οι αρχιτέκτονες της Οικονομικής και Νομισματικής Ενωσης "έβαλαν μπροστά τις μηχανές". Εξάλλου, αν αντιμετωπίσει κανείς τις εξελίξεις απ' τη σκοπιά των ιθυνόντων της οικονομικής ενοποίησης, αντιλαμβάνεται ότι αυτή δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς την αποκατάσταση ενιαίων κανόνων και όρων στη φορολογία.

Με την εναρμόνιση της φορολογικής πολιτικής επιχειρείται ουσιαστικά να τεθούν υπό τον έλεγχο του οικονομικού διευθυντηρίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης τα έσοδα των κρατών - μελών, αφού η φορολογία είναι η βασική πηγή εσόδων. Η επιβολή κοινών φόρων παραγνωρίζει το γεγονός ότι η κάθε χώρα έχει τις δικές της ξεχωριστές ανάγκες, τις δικές της ιδιομορφίες, το δικό της επίπεδο ανάπτυξης και αναλόγως προσαρμόζει τη φορολογική της πολιτική.

Αν λοιπόν αφαιρεθεί από τις αρμοδιότητες των κρατών - μελών η φορολογική πολιτική και αν συνυπολογίσουμε ότι ήδη αφαιρέθηκε η δυνατότητα άσκησης νομισματικής πολιτικής, τότε στις κυβερνήσεις δε μένει άλλο εργαλείο οικονομικής πολιτικής πέραν της εισοδηματικής πολιτικής. Είναι λοιπόν φυσικό επακόλουθο μιας τέτοιας πολιτικής να πέσουν όλα τα βάρη για την αντιμετώπιση του άλφα ή βήτα προβλήματος στις πλάτες των εργαζόμενων και μόνο σ' αυτές.

Μια άλλη σημαντική παράμετρος της φορολογικής εναρμόνισης αφορά στον Φόρο Προστιθέμενης Αξίας, το γνωστό ΦΠΑ. Το αρχικό σχέδιο λοιπόν προβλέπει την είσπραξη του ΦΠΑ στη χώρα παραγωγής των προϊόντων και όχι στη χώρα όπου καταναλώνονται. Μια τέτοια αλλαγή θα πλήξει ιδιαίτερα τις χώρες που παράγουν λιγότερα και εισάγουν περισσότερα, όπως είναι η Ελλάδα, η οποία έχει ένα ιδιαίτερα ελλειμματικό εμπορικό ισοζύγιο με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Είναι πολύ εύκολο να υπολογίσει κανείς ότι μια τέτοια εξέλιξη, όπως αυτή που συνιστά η φορολογική εναρμόνιση, είναι ιδιαίτερα ευνοϊκή για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις και το μεγάλο κεφάλαιο γενικότερα, αφού εδώ και χρόνια ζητούν την αποκατάσταση κοινών φορολογικών κανόνων γιατί έτσι διευκολύνονται οι κινήσεις τους στα πλαίσια της "παγκοσμιοποίησης".