Αναυδη και παράλυτη η οικουμένη, παρακολούθησε, δέκα μέρες πριν, τις πυραυλικές επιθέσεις των Αμερικανών κατά "τρομοκρατικών άντρων" στο Αφγανιστάν και το Σουδάν και λίγο αργότερα το "ανοιχτό και διαρκή πόλεμο κατά της τρομοκρατίας", που κήρυσσε το "επιούσιον έθνος του πλανήτη". Μία φωτιά που άρχισε να σιγοκαίει και θα έχει άδηλο τέλος.

Η αφορμή που δόθηκε ήταν αρκούντως πειστική όσο και τραγική. Οι βομβιστικές επιθέσεις κατά των αμερικανικών πρεσβειών στο Ναϊρόμπι και το Νταρ ες Σαλάαμ, που στοίχισαν τη ζωή σε 257 αθώους και τον τραυματισμό άλλων 5.500 ανύποπτων. Η εντολή δόθηκε από έναν "τραυματισμένο" Πρόεδρο για την "ασφάλεια" των αμερικανικών συμφερόντων αλλά και πολιτών. Βέβαια, οι τελευταίες αυτές ενέργειες των ΗΠΑ δεν είναι καινοφανείς. Ανάλογες επιχειρησιακές κινήσεις πραγματοποιήθηκαν και στο παρελθόν στηριζόμενες και πάλι στη θεωρία της "αυτοάμυνας". Το 1986 εναντίον της Λιβύης, το 1991 εναντίον του Ιράκ. Ηδη από τα τέλη της δεκαετίας του '80 έχει αρχίσει να διαμορφώνεται - τυχαία τάχα; - στην κοινή γνώμη ο φόβος του "ισλαμικού κινδύνου", αλλά και του επερχόμενου "μουσουλμανικού τόξου". Χαρακτηριστικά, πολλοί "αναλυτές", ειδικά στις ΗΠΑ, έκαναν λόγο για τον "νέο ολοκληρωτικό εχθρό της Δύσης", το Ισλάμ. Δεν ήταν δύσκολο λοιπόν για τις αμερικανικές υπηρεσίες, στηριζόμενες στις πληροφορίες αλλά και στην "προσωπική εμπειρία από τη συνεργασία τους", να σκιτσάρουν τον "ιθύνοντα νου", τον Οσάμα Μπιν Λάντεν.

Ο Μπιν Λάντεν, ο εγκέφαλος της "Ισλαμικής Διεθνούς", μίας οργάνωσης που περιλαμβάνει σκληροτράχηλους "μαχητές", μπόρεσε να χτίσει αυτό το προφίλ στηριζόμενος στα "κατορθώματά" του στο Αφγανιστάν, όπου έπαιξε σημαντικό ρόλο στο να ηττηθεί ο σοβιετικός στρατός, παλεύοντας πλάι πλάι με τους μουτζαχεντίν, που οι "αναλυτές" τον είχαν αποκαλέσει έναν "ρομαντικό πόλεμο"... Βέβαια, τότε βρισκόταν υπό την προστασία των Αμερικανών, που τον τροφοδότησαν με οικονομική και στρατιωτική βοήθεια άνω των 3 δισ. δολαρίων, η οποία ήταν και η μεγαλύτερη μυστική επιχείρηση μετά τον πόλεμο του Βιετνάμ.

Μετά τη νίκη τους, οι "Αραβες - Αφγανοί" που είχαν συγκεντρωθεί από χώρες της Μέσης Ανατολής διασκορπίστηκαν εκ νέου στις γενέθλιες πόλεις και χώρες, δημιουργώντας "εξτρεμιστικές ισλαμιστικές ομάδες" εναντίον πλέον ενός νέου "εχθρού", των ΗΠΑ, και που ευθύνονται για πλήθος τρομοκρατικών ενεργειών, όπως στην Αλγερία - όπου έχουν ματοκυλήσει τη χώρα από το 1992 - στην Αίγυπτο, στη Σομαλία, στη Σαουδική Αραβία και πλείστες άλλες. Ολως περιέργως η πολιτική διπλωματία - όρα αμερικανική διπλωματία - έστρεψε αλλού την προσοχή της (στις νεοσύστατες και αδύναμες χώρες της Κεντρικής Ασίας) και στη Μέση Ανατολή έχει βαλτώσει, με "αποτέλεσμα μία ολόκληρη και σημαντική γεωπολιτισμική περιοχή - ο αραβικός κόσμος - να έχει παραμείνει στο περιθώριο αυτής της κίνησης εκδημοκρατισμού" (1). Ενας εκδημοκρατισμός που "ευαγγελίστηκαν", αν όχι εφηύραν, μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και τη διαμόρφωση της "νέας τάξης πραγμάτων".

Κατά τον ίδιο τρόπο με τους μαχητές του, η "δράση" του Μπιν Λάντεν έχει εξαπλωθεί από τις αρχές της δεκαετίας του '90, ενώ η πρώτη κρούση κατά των "φίλων" έρχεται το '91 όταν χαρακτηρίζει το στρατό των ΗΠΑ στον Περσικό Κόλπο "σταυροφόρους". Από τη στιγμή εκείνη οι Αμερικανοί αξιωματούχοι τον θεωρούν "υπεύθυνο" για τη βομβιστική επίθεση κατά του ξενοδοχείου "Γιεμενίτ", στην Υεμένη, το Δεκέμβρη του 1992, όπου βρίσκονταν αμερικανικά στρατεύματα πριν μεταφερθούν στη Σομαλία, τις απόπειρες δολοφονίας κατά του Ιορδανού διαδόχου, πρίγκιπα Αμπντουλάχ (6/93), και του Αιγύπτιου Προέδρου, Χόσνι Μουμπάρακ (6/95), τη δίδυμη βομβιστική επίθεση στο Ριάντ (11/95) και το Νταχράν (6/96) της Σαουδικής Αραβίας κατά Αμερικανών στρατιωτικών βάσεων, τη βομβιστική επίθεση στην αιγυπτιακή πρεσβεία στο Πακιστάν (11/95), την απόπειρα κατά του Πάπα κατά την επίσκεψή του στις Φιλιππίνες (1/95), αλλά ακόμα και για τη βομβιστική επίθεση σε αμερικανικό έδαφος, στο World Trade Center, στη Νέα Υόρκη (2/93).

Ο "εχθρός" έχει βρεθεί. Τι άλλαξε όμως αυτή τη φορά και οι Αμερικανοί είχαν αποδείξεις "πέρα από κάθε αμφιβολία", παρά το γεγονός ότι ο διευθυντής του FBI, Λουίς Φρι,δήλωνε πως το πόρισμα των ερευνών για τις επιθέσεις στην Κένυα θα έπαιρνε ίσως μήνες; "Κατ' αρχάς το modus operati των βομβιστικών επιθέσεων, που ήταν πανομοιότυπο με τις προηγούμενες επιθέσεις στη Σαουδική Αραβία" (2). Αλλά - σύμφωνα με αξιωματούχο του Πενταγώνου - αυτό που πραγματικά άλλαξε είναι ότι ευοδώθηκε η ηλεκτρονική κατασκοπία από τους αμερικανικούς κατασκοπευτικούς δορυφόρους, με βάση τα στοιχεία που έδωσε ο Μοχάμεντ Σαντίκ Οντέχ,που συνελήφθη στο αεροδρόμιο του Καράτσι στις 15 Αυγούστου και έδωσε πληροφορίες για το διεθνές δίκτυο του Μπιν Λάντεν. Ετσι βρέθηκαν εύκολα οι βάσεις στο Αφγανιστάν αλλά και μπόρεσαν να σπάσουν τους κωδικούς επικοινωνίας του αρχηγείου του Λάντεν και να είναι σε θέση να γνωρίζουν όλες τις κινήσεις του" (3). Κατά τον ίδιο τρόπο θα στηρίξουν την επίθεση κατά της φαρμακοβιομηχανίας - που υποστηρίζουν ότι παράγει τη χημική ουσία VX - στο Χαρτούμ, αφού πια θεωρούσαν δεδομένο ότι πέρασμα του Λάντεν από το Σουδάν έχει εδραιώσει και την παρουσία του εκεί. Εξάλλου, το Σουδάν βρίσκεται πολύ υψηλά στη λίστα των Αμερικανών για τις χώρες που στηρίζουν την τρομοκρατία.

Ολες οι πρόσφατες εξελίξεις όμως έφεραν στο προσκήνιο και μία άλλη πτυχή στα παιχνίδια που παίζονται στη "μεγάλη σκακιέρα" του πλανήτη. Η Αφρική πια ανάγεται ως το νέο "θέατρο" της διεθνούς τρομοκρατικής δράσης (4). Μόνο κατά το περασμένο έτος 11 τρομοκρατικές ενέργειες έλαβαν χώρα στη μαύρη ήπειρο, ενώ η βομβιστική επίθεση της Δευτέρας κατά του αμερικανικών συμφερόντων εστιατορίου στο Κέιπ Τάουν, έρχεται να επιβεβαιώσει την περιρρέουσα θεωρία. Στις νέες οικονομικές συνθήκες που διαμορφώνονται η δύσμοιρη ήπειρος φαίνεται ότι δεν μπορεί να παίξει κανένα ρόλο, ενώ φαίνεται παντελώς καταβαραθρωμένη, αφού τα κύρια εξαγωγικά προϊόντα της - τα φυσικά προϊόντα - έχουν χάσει παντελώς την αξία τους στην "οικονομία της αγοράς". Η σύντομη περίοδος ανάτασης και ανάκαμψης που υπήρξε μετά την αποικιοποίηση, τη δεκαετία '60, έχει λήξει οριστικά και τη θέση της έχει πάρει η άκρατη βία. Ομως, η Αφρική και ειδικά το πλούσιο "υλικό" που κρύβει στα σπλάχνα της μπορεί να παίξουν έναν σημαντικό ρόλο στα μελλοντικά γεωστρατηγικά παιχνίδια και στην εγκαθίδρυση μίας και μόνης "ηγεμονίας" στον πλανήτη.

Και τίθενται τα εξής ερωτήματα: Αραγε είναι συμπτωματικό αυτό το ξεκαθάρισμα που γίνεται σε όλα τα επίπεδα της τρομοκρατικής δράσης, από το Μπιν Λάντεν, στον Αμπού Νιντάλ και στην υπόθεση της ανατίναξης του σκάφους της "Παναμέρικαν", το 1988, από Λίβυους; Μήπως είναι σύμπτωση ότι οι Ταλιμπάν έχουν καταλάβει πια σχεδόν όλο το Αφγανιστάν - ιδιαίτερης στρατηγικής σημασίας χώρα της Κεντρικής Ασίας - και μετά τις πυραυλικές επιθέσεις εμφανίζονται πρόθυμοι να "υπάρξει ανοιχτός δίαυλος επικοινωνίας" με την Ουάσιγκτον; Αραγε είναι σύμπτωση η μετατόπιση του "τρομοκρατικού θεάτρου" στην Αφρική και οι παράλληλες διπλωματικές πρωτοβουλίες των Αμερικανών σε όλα τα σημεία σύγκρουσης; Αραγε είναι τυχαίο ότι η προσοχή τους στρέφεται και στην περιοχή μας - Βοσνία, Αλβανία, Κοσσυφοπέδιο, Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειος - που τη θεωρούν την πιο επικίνδυνη περιοχή της δράσης, αφ' ενός των "ισλαμιστών τρομοκρατών" και αφ' ετέρου μίας πιθανής σύγκρουσης ακόμα και γενικευμένου πολέμου μεταξύ του "Ισλάμ ή βάρβαρης ανατολής" και της "χριστιανικής Δύσης"; Είναι πολλές συμπτώσεις, τόσο χρονικά και τόσο τοπικά, για να συμβαίνουν τυχαία...

...Και μάλλον ο Ζμπίγκνιου Μπρεζίνσκι έχει μία απάντηση, εξόχως αποκαλυπτική, σε σχέση με τους μελλοντικούς στόχους που έχουν ή πρέπει να θέσουν οι ΗΠΑ. "Μάλλον η Αμερική στέκεται στο κέντρο ενός διαπλεκόμενου σύμπαντος, στο οποίο η εξουσία ασκείται μέσα από συνεχείς διαπραγματεύσεις, διάλογο, διάχυση και αναζήτηση τυπικής συναίνεσης, ακόμα και αν αυτή η εξουσία απορρέει τελικά από μία μόνο πηγή, συγκεκριμένα από την Ουάσιγκτον. Και εκεί πρέπει να παιχτεί το παιχνίδι εξουσίας και μάλιστα να παιχτεί με τους εσωτερικούς κανόνες της Αμερικής".

* Χόρχε Λουί Μπόρχες: "Το Αλεφ".

Σημειώσεις

(1). Ιγνάσιο Ραμονέ: "Γεωπολιτική του Χάους". Εκδόσεις "Πόλις", Αθήνα 1998.

(2). Steve Macko: "Why the U. S doesn't have years to find the bombers". Erri Daily Intelligence Report - August 11, 1998. Vol..4, No.223.

(3). Yael Skakai: "Marketing terrorism". The Interdisciplinary Center (ICT). Herzhiya, Israel.

(4). Paul Beaver: "Africa: The new Arena for International Terrorism" - Jane's, in the news, 21/8/98.

(5) Zbigniew Brzezinksi: "Η Μεγάλη Σκακιέρα - Η αμερικανική υπεροχή και οι γεωστρατηγικές της επιταγές". Εκδόσεις "Νέα Σύνορα" - Α. Α. Λιβάνη, Αθήνα 1998.

Χριστίνα ΜΑΥΡΟΠΟΥΛΟΥ