Χαρακτηριστικό της ιδιαίτερης σημασίας, που έδινε η ηγεσία του ΔΣΕ στην πολιτική δουλιά - ιδιαίτερα μετά τη σχετική απόφαση του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ - αλλά και των τρόπων και των μεθόδων που χρησιμοποιούσαν, αποτελεί το παρακάτω άρθρο, που δημοσιεύτηκε στο τεύχος 4 (Απρίλης 1948) του περιοδικού"Δημοκρατικός Στρατός":

"Στον λαϊκό - απελευθερωτικό πόλεμο, που κάνουμε πολεμάμε σε πολλά μέτωπα. Εκτός από το πολιτικό, στρατιωτικό, οικονομικό έχουμε και το ιδεολογικό μέτωπο. Με τους ντόπιους και ξένους εχθρούς μας κάνουμε και ιδεολογικό πόλεμο. Ολοι νιώθουμε πόση μεγάλη επίδραση έχει η ιδεολογική δουλιά στη διαμόρφωση του ηθικού των μαχητών μας, μα και στο σμπαράλιασμα του ηθικού των αντιπάλων μας. Ο σ. Ζαχαριάδης στην μπροσούρα του "Ολοι στ' άρματα", γράφει: "Στο ιδεολογικό μέτωπο χρειάζεται πιο έντονος και αποφασιστικός αγώνας μέσα στις γραμμές μας, μέσα στον κόσμο που πιστεύει σε μας και μας ακολουθεί, μέσα στις γραμμές του εχθρού, καθώς επίσης και ενάντια στην προπαγάνδα του, τη δημαγωγία και την απάτη του". Και σ' άλλο σημείο γράφει: "Για βασική αποστολή της η διαφώτιση (μέσα στο ΔΣΕ) έχει να κατατοπίζει το μαχητή απλά και κατανοητά, με συζητήσεις, με ομιλίες, με τα έντυπα, με νέα μας για την κατάσταση, να τον προσανατολίζει σωστά, να λύνει τις απορίες του, να απαντά στα ερωτήματα που του γεννιούνται. Πρέπει να αποφεύγει τις γενικολογίες και τα παχιά και άδεια λόγια. Τονίζει και ανεβάζει το προσωπικό παράδειγμα και την ηρωική πράξη. Οργανώνει την ψυχαγωγία του πολεμιστή, με ομαδικό διάβασμα καλού βιβλίου, με το τραγούδι, το χορό, το θέατρο και το καλό συναγωνιστικό γλέντι.

Παράλληλα, η διαφώτιση φροντίζει για την πολιτική, τη θεωρητική και πραχτική στρατιωτικοπολιτική μόρφωση και εκπαίδευση του στρατού".

... Με βάση αυτά και τη μέχρι τώρα πείρα της διαφωτιστικής δουλιάς, γράφουμε αυτό το άρθρο, σαν βοήθημα στην καλύτερη λύση του προβλήματος αυτού από τα αρχηγεία περιοχών, περιφερειακά, κλπ.

Οπως σ' όλα τα μέτωπα ο ΔΣΕ επιτίθεται, έτσι και στο ιδεολογικό μας μέτωπο, στη διαφωτιστική μας δουλιά, πρέπει να κυριαρχεί το πνεύμα της επίθεσης...

Η στενή μας σύνδεση με το λαό, η πολιτική της λαϊκής ενότητας και συμφιλίωσης στον αγώνα για λευτεριά, ανεξαρτησία, δημοκρατία και ειρήνη πρέπει να αγκαλιάζουν κάθε τομέα της διαφωτιστικής μας δουλιάς. Πώς και με τι πολεμικά διαφωτιστικά μέσα θα τα πραγματοποιήσουμε αυτά;

Τον ιδεολογικό μας πόλεμο, τον διεξάγουμε με ορισμένα όπλα και μέσα, στα Αρχηγεία περιοχής (που γι' αυτά κυρίως γράφεται το άρθρο αυτό). Αυτά είναι:1. Το καθημερινό δελτίο ειδήσεων

2. Η δεκαπενθήμερη εφημερίδα

3. Ο ραδιοσταθμός - ανταποκρίσεις

4. Πεταχτό υλικό (τρικ, προκηρύξεις, κλπ.)

Και ο προφορικός λόγος (διαλέξεις, ομιλίες)

Και όπως κάθε όπλο έχει τις δικές του τεχνικές και τακτικές ιδιότητες και χρησιμοποιείται κάθε φορά ανάλογα με τους σκοπούς, το χώρο, με την ποσότητα και ποιότητα εκείνων που απευθύνεται, κλπ. έτσι και τα διαφωτιστικά μέσα - όπλα έχουν τη δική τους τεχνική, ταχτική, χρησιμοποίηση. Στα διαφωτιστικά μας όπλα υπάρχει τούτο το ξεχωριστό: πως μ' αυτά απευθυνόμαστε στους δικούς μας ανθρώπους (μαχητές και λαό) και στους εχθρούς μας. Το καθένα απ' αυτά έχει διαφορετική χρησιμοποίηση. Αλλο σκοπό επιδιώκουμε με το δελτίο ειδήσεων, αλλιώτικο με τη δεκαπενθήμερη εφημερίδα, διαφορετικό με το πεταχτό υλικό, κλπ.

Αυτό πρέπει να το δούμε, να το μελετήσουμε ζωντανά, έτσι που για το καθένα μας όπλο να μπορούμε να ξεχωρίζουμε πότε, πού και για ποιον να το χρησιμοποιήσουμε...

Α. ΔΕΛΤΙΟ ΕΙΔΗΣΕΩΝ

Ενα καθημερινό καλογραμμένο "Δελτίο ειδήσεων" είναι ένα όπλο παραπάνω για την καλύτερη διεξαγωγή του πολέμου. Επιδιώκει να ανεβάζει το ηθικό του μαχητή, να τον ενημερώνει πολιτικά με τρόπο σύντομο. Μέσα απ' τις γραμμές του του "Δελτίου" πρέπει να ξεπηδάει το πνεύμα της επίθεσης, της πίστης στη νίκη, του ενθουσιασμού και της αισιοδοξίας, η δύναμη του δημοκρατικού κινήματος γενικά. Με την απλότητα που πρέπει να γράφεται, με το ρωμαλέο ύφος του, να γίνει ο αχώριστος σύντροφος του κάθε μαχητή, της κάθε ομάδας, ακόμα και λίγα λεπτά πριν την ώρα της μάχης. Από τα διαφωτιστικά μέσα που χρησιμοποιούμε σήμερα είναι το σοβαρότερο και το καλύτερο...

Β. ΕΦΗΜΕΡΙΔΑ

Εφημερίδα δεκαπενθήμερη πρέπει να βγάζουν μόνο τα Αρχηγεία περιοχών. Τα περιφερειακά αρχηγεία δε χρειάζεται να βγάζουν (αυτά κυρίως πρέπει να βγάζουν δελτίο ειδήσεων, εφ' όσον είναι κάπως απομακρυσμένα από το Αρχηγείο περιοχής, πεταχτό υλικό και να στέλνουν ανταποκρίσεις στο ραδιοσταθμό).

Η εφημερίδα, σαν όργανο του Αρχηγείου περιοχής, απευθύνεται στους μαχητές του ΔΣ της περιοχής της και στο σκλαβωμένο λαό της περιοχής της. Εντονα πρέπει μέσα στις στήλες της, να φαίνεται το τοπικό χρώμα απ' όλες τις εκδηλώσεις του πολέμου και της λαϊκής αντίστασης. Ετσι, αν δούμε τις εφημερίδες που βγάζουνε ως τώρα τα Αρχηγεία περιοχών έχουμε να παρατηρήσουμε, πως αν και έχουμε σημαντική βελτίωση, οι εφημερίδες των Αρχηγείων περιοχών, ακόμα μέσα από τις στήλες τους δεν περνάει ο παλμός και η ζωή του πολέμου σ' όλες του τις εκδηλώσεις...

Να προσπαθήσουμε να δώσουμε σε κάθε σελίδα τη δική της μορφή από κάθε άποψη... Στην πρώτη σελίδα να αποφεύγονται τα ολοσέλιδα και μεγάλα άρθρα, που όλες οι εφημερίδες γράφουνε. Αρθρο, παραπάνω από 2.000 γράμματα να μη βάζουν. Το θέμα του να παίρνεται τις πιο πολλές φορές από τη ζωή της περιοχής και όχι από τη γενική πολιτική και πολεμική ζωή, όπως συνήθως γίνεται ως τώρα...

Να μπάσουμε τον εύθυμο, ελαφρό και σατιρικό - καυστικό τόνο, στις δεύτερες σελίδες των εφημερίδων μας. Πιο ζωντανά, να γράφονται όσα μπαίνουν με τίτλο"αμερικανοκρατία" και όχι σαν δελτίο ωμοτήτων...

Να πλουτίσουμε τις εφημερίδες μας με άφθονο υλικό ανταποκρίσεων. Αυτό είναι εκείνο, που θα δώσει ζωντάνια και πολεμικό παλμό στις εφημερίδες... Περισσότερη προσοχή και τέχνη στη σελιδοποίηση και αισθητική εμφάνιση της εφημερίδας με τα λίγα μέσα που διαθέτουμε. Οχι συνέχειες από τη μια σελίδα σε άλλη.

Γ. ΡΑΔΙΟΣΤΑΘΜΟΣ - ΑΝΤΑΠΟΚΡΙΣΕΙΣ

Ο ραδιοσταθμός είναι ένα καινούριο διαφωτιστικό όπλο, που για πρώτη φορά χρησιμοποιείται στο λαϊκό - δημοκρατικό κίνημα στη χώρα μας. Είναι η καθημερινή εφημερίδα για το λαό της σκλαβωμένης Ελλάδας. Ποια πρέπει να είναι η συμβολή κάθε Αρχηγείου περιοχής, περιφερειακού, κλπ, προς το ραδιοσταθμό; Με τη βοήθεια που θα κάνει να φαίνεται και να εκλαϊκεύεται όλο το πολεμικό έργο που γίνεται σήμερα. Και αυτό θα το πετύχουμε με τις ανταποκρίσεις που θα στέλνουν οι ανταποκριτές του πρακτορείου "Ελεύθερη Ελλάδα" στο ραδιοσταθμό.

Ο Λένιν έγραφε στο "Τι να κάνουμε" πως ό,τι μπορούμε να δώσουμε σ' έναν εργάτη με μια πολιτική ανταπόκριση, παρμένη από τη ζωή δεν μπορούμε να το κάνουμε με ένα σωρό θεωρίες, κλπ. Και πολιτική ανταπόκριση σήμερα πάει να πει, κυρίως πολεμική ανταπόκριση. Πρέπει πολύ να καλλιεργήσουμε και να αναπτύξουμε το κίνημα των πολεμικών ανταποκριτών, που γράφουνε μέσα από τη μάχη, από τον καταυλισμό, το λημέρι, το έμπεδο, κλπ. Και όταν αυτοί δεν τα αποδίδουν καλά, δουλιά του γραφείου διαφώτισης είναι να τα δουλεύει καλύτερα, χωρίς να τους αφαιρεί το πηγαίο, το φυσικό, ζωντανό χρώμα που κλείνουν μέσα τους...

Δ. ΠΕΤΑΧΤΟ ΥΛΙΚΟ, ΤΗΛΕΒΟΕΣ, ΣΥΝΘΗΜΑΤΑ

Μ' αυτά κυρίως τα διαφωτιστικά μέσα θα απευθυνθούμε στις ένοπλες μοναρχοφασιστικές δυνάμεις, μα και στα σκλαβωμένα χωριά σε συνδυασμό με τις επιχειρήσεις που γίνονται. Εδώ χρειάζεται να τονιστεί πως πρέπει να είναι απλά και σύντομα και γραμμένα με πειστικότητα... Η καλή επιλογή του τι θα γράφεται σε πεταχτό υλικό, πρέπει να συνδυάζεται με το τι θα περιέχουν η εφημερίδα, το δελτίο ειδήσεων...

Ε. ΕΙΔΙΚΕΣ ΕΚΔΟΣΕΙΣ

Εδώ πρώτα πρώτα χρειάζεται να αξιοποιηθεί το υλικό που στέλνεται από το Γενικό Αρχηγείο (μπροσούρες, ορισμένα άρθρα, βιβλία) είτε με ατομικό είτε με ομαδικό διάβασμα. Για το υλικό αυτό χρειάζεται να παρθούν ειδικά μέτρα από τα Αρχηγεία περιοχών και να αξιοποιείται...

ΣΤ. ΟΜΙΛΙΕΣ

Θέματα για τέτοιες ομιλίες πρέπει να παίρνονται από τα στρατιωτικά και πολιτικά ζητήματα του αγώνα μας...

Κύρια επιδίωξη στην οργανωτική μας δουλιά πρέπει να είναι να κάνουμε το γραφείο διαφώτισης κολεχτίβα δουλιάς και ζωής. Αυτό θα το πετύχουμε με ένα καλό καταμερισμό ανάμεσα στα μέλη του γραφείου, με τη σκοπιμότερη διάθεση του εργάσιμου χρόνου, με την καλή οργάνωση της εσωτερικής του ζωής, με τη δημιουργία γύρω από το γραφείο ενός κύκλου συνεργατών της διαφώτισης και ειδικών επιτροπών κατά τομέα δουλιάς (συνταχτική επιτροπή εφημερίδας, δελτίου ειδήσεων, ραδιοσταθμού, κλπ.).

Ακόμα απαραίτητη προϋπόθεση για να ανταποκριθεί στη δουλιά του ένα γραφείο διαφώτισης είναι να δουλεύει με προοπτική και σχέδιο δουλιάς. Στο σχέδιο αυτό πρέπει να παίρνεται υπόψη η πολιτική μας γραμμή, η πολιτική μας δράση, τα πολιτικά γεγονότα, τι ζητήματα προωθούνται από τον περασμένο μήνα σε συνέχεια, σε τι σημεία χτυπάει η προπαγάνδα της αντίδρασης, οι τυχόν επέτειοι και καμπάνιες, που πρέπει να γίνονται...

Χρειάζεται να διώξουμε τον εμπειρισμό απ' την οργάνωση της έκδοσης και διανομής, να δουλεύουμε ορθολογιστικά, αποβλέποντας κάθε φορά σε μεγαλύτερη έκδοση και καλύτερη διανομή...

Στην τεχνική μας δουλιά, όπως συνηθίσαμε να τη λέμε, πρέπει να φύγει μια αντίληψη, όχι σωστή: να μην υποτιμούμε και να τη βάζουμε σε δεύτερη μοίρα και έργο ενός "ειδικού τεχνικού". Η όλη διαφωτιστική δουλιά είναι ενότητα πολιτικής σύλληψης, σύνταξης, έκδοσης και διανομής. Επομένως, εκτός από τον τεχνικό, όλα τα διαφωτιστικά στελέχη πρέπει να γίνουν "τεχνικοί", ιδίως σήμερα στον πόλεμο που κάνουμε.

Στα γραφτά μας πρέπει να χρησιμοποιήσουμε όλα τα είδη του λόγου. Εκείνο το είδος που προσαρμόζεται περισσότερο στην ψυχολογία του πολεμιστή είναι η διηγηματική περιγραφή με τις ζωντανές εικόνες, το πολεμικό ρεπορτάζ.

Κάνουμε λαϊκόεπαναστατικό πόλεμο, το κριτήριο των μαχητών μας είναι πολύ οξυμένο και η ατμόσφαιρα τόσο πολύ ηλεκτρισμένη και ένας μικρός σπινθήρας χρειάζεται για να πάρει κανένας φωτιά. Αρκεί να μιλάμε στην ψυχή του. Λίγα λόγια ζουμερά, σύντομα και σταράτα μα και γεμάτα παλμό. Να εξοστρακίσουμε από τα γραφτά μας τις γενικότητες, αρθρογραφίες και φλυαρίες, τις δημοσιογραφικές προχειρότητες, τις εισαγωγές, προλόγους και επιλόγους. Να επιδιώκουμε να βάλουμε στο χαρτί όλο το μεγάλο έργο που γίνεται σήμερα, όσο το δυνατό πιο φυσικά, πιο ανθρώπινα, πιο πολεμικά, μα και να βοηθάμε ακόμα και στην παραπέρα προώθησή του.

Να δουλεύουμε γλωσσικά, αισθητικά τα κείμενά μας. Μας χρειάζεται ακόμα και λογοτεχνική επεξεργασία των γραφτών μας...

ΤΟ ΓΡΑΦΕΙΟ ΔΙΑΦΩΤΙΣΗΣ ΤΟΥ ΓΑ ΤΟΥ ΔΣΕ"