Η Πρωτομαγιά - παραδοσιακά μέρα ενότητας και αγώνα της εργατικής τάξης - γιορτάστηκε φέτος, σε ολόκληρη την Ισπανία, σε πολύ τεταμένο κλίμα. Η πρόσφατη υπογραφή συμφωνίας για τη νέα μεταρρύθμιση στην αγορά εργασίας, στις 28 Απριλίου του τρέχοντος, από τις ηγεσίες των μεγαλυτέρων εργατικών συνομοσπονδιών, των CC ΟΟ - Εργατικές Επιτροπές (συνδικαλιστική παράταξη στην οποία εκπροσωπείται και η Ενωμένη Αριστερά, IU) και της UGT, Γενικής Ενωσης Εργασίας (συνδικαλιστική παράταξη του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος, PSOE) και της Ισπανικής Συνομοσπονδίας Εργοδοτικών Οργανώσεων (CEOE - CEPYME), βρέθηκε στο επίκεντρο του φετινού γιορτασμού.

Η θερμοκρασία στο, ήδη, θερμό κλίμα αυξήθηκε ακόμα περισσότερο, όταν μεγάλη μερίδα του ισπανικού Τύπου, για ευνόητους λόγους, έδωσε ιδιαίτερη έμφαση σε κάποια - με ιδιαίτερη φροντίδα επιλεγμένα - σημεία διάλεξης του Χούλιο Αγκίτα, Γενικού Συντονιστή της Ενωμένης Αριστεράς και Γενικού Γραμματέα του Κομμουνιστικού Κόμματος της Ισπανίας, στο πανεπιστήμιο της Μαδρίτης, Universidad Complutense. Εκείνο που δεν αναφέρεται στον Τύπο είναι ότι η διάλεξη του Αγκίτα, που συνέπεσε με την υπογραφή της παραπάνω συμφωνίας, είχε θέμα, ακριβώς, τη νέα μεταρρύθμιση στην αγορά εργασίας και την αντίθεση της Ενωμένης Αριστεράς με αυτήν. Με τις γνωστές λαθροχειρίες και χωρίς αναφορά γενικά στην ομιλία του, τα μέσα ενημέρωσης χρησιμοποίησαν σημεία όπως, για παράδειγμα, την πρόταση της ΕΑ, που ας σημειωθεί υπάρχει εδώ και πολύ καιρό στο πρόγραμμά της, για καθιέρωση νόμου για τη χρηματοδότηση των εργατικών συνομοσπονδιών από το κράτος, όπως υπάρχει για τα πολιτικά κόμματα. Αυτό πυροδότησε, στο ήδη τεταμένο κλίμα, έντονες αντιδράσεις από πλευράς των ηγεσιών των συνδικάτων και ιδιαίτερα από πλευράς του Γενικού Γραμματέα των Εργατικών Επιτροπών Αντόνιο Γκουτιέρες, ο οποίος κατηγόρησε τον Αγκίτα ότι σπείρει τη διχόνοια και εκτοξεύει υπόνοιες για κακοδιαχείριση των κονδυλίων από πλευράς των συνδικάτων. Ωστόσο, η επίθεση του Τύπου ήρθε "γάντι" στις ηγεσίες των δύο συνδικάτων, τη στιγμή που η δυσφορία για την υπογραφή της συμφωνίας για την αγορά εργασίας συνεχώς φουντώνει.

Αυτό, άλλωστε, φάνηκε ξεκάθαρα και στις διάφορες πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις σε ολόκληρη την Ισπανία, που στιγματίστηκαν από τη διάσταση απόψεων της κριτικής πτέρυγας των CC OO και της επίσημης. Ετσι, στη Μαδρίτη, όπου είχαν συγκεντρωθεί γύρω στις 15.000 εργαζόμενοι, στις ομιλίες τους οι δύο Γενικοί Γραμματείς των Εργατικών Επιτροπών (CC OO) και της UGT, Αντόνιο Γκουτιέρες και Κάνδιδο Μέντες αντίστοιχα, υπεραμύνθηκαν της πρόσφατης συμφωνίας για την αγορά εργασίας, καθώς και της συμφωνίας για τις συντάξεις που είχε υπογραφεί τον Οκτώβρη, λέγοντας ότι "με την εν λόγω συμφωνία κατακτήθηκε ένα προληπτικό μέτρο, ώστε καμία κυβέρνηση στο μέλλον να μην μπορεί να βάζει χέρι στα εργασιακά δικαιώματα, χρησιμοποιώντας την εφημερίδα της κυβέρνησης". Η απάντηση μεγάλου μέρους των συγκεντρωμένων ήταν άμεση και δυναμική, με συνθήματα όπως: "Οι περικοπές των συντάξεων και η εργασιακή μεταρρύθμιση για αυτούς που την υπογράφουν και την υπερασπίζονται", "Οχι στη συμφωνία - σκουπίδι. Οχι στις φθηνές απολύσεις", "Φτάνουν πια οι διαπραγματεύσεις, είναι ώρα για αγώνες". Τα όργανα της τάξης, που είχαν πάρει θέση μάχης από νωρίς, στην προσπάθειά τους να εμποδίσουν τους παραπάνω συνδικαλιστές να εκφράσουν την αντίθεσή τους, προκάλεσαν μικροεπεισόδια, στα οποία, βέβαια, δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση από τα ΜΜΕ. Το ίδιο σενάριο παίχτηκε σε όλες, σχεδόν, τις υπόλοιπες πόλεις: Οπως στην εντυπωσιακή, σε όγκο, συγκέντρωση της Βαρκελώνης, όπου συμμετείχαν 60.000 εργαζόμενοι, στη Σαραγόσα, όπου τα επεισόδια πήραν κάπως μεγαλύτερες διαστάσεις, στη Βαλένθια, στο Αλικάντε, στη Γαλικία, όπου οι διαστάσεις των απόψεων οδήγησε, μάλιστα, σε διαφορετικές συγκεντρώσεις, στην Αστούριας, στη Μουρσία και στην Ανδαλουσία. Να πούμε εδώ ότι ο Χούλιο Αγκίτα παραβρέθηκε στην πρωτομαγιάτικη συγκέντρωση στην πόλη Χαέν της Ανδαλουσίας, σε ένδειξη αλληλεγγύης με τους ελαιοπαραγωγούς που πλήττονται από μία προγραμματισμένη μεταρρύθμιση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που εάν εφαρμοστεί θα οδηγήσει στην ανεργία τα 2/3 των σημερινών 120.000 εργαζομένων στον κλάδο.

Ας δούμε, τώρα, πώς οδηγήθηκαν τα πράγματα στη σημερινή κατάσταση. Στις 14 του Απρίλη εκπρόσωποι της κριτικής πτέρυγας των Εργατικών Επιτροπών παρουσίασαν, σε μία συνέντευξη Τύπου, τις αντίθετες απόψεις τους σχετικά με την, τότε ακόμα προς υπογραφή, συμφωνία για τη νέα εργασιακή μεταρρύθμιση που προωθούσαν οι ηγεσίες των Εργατικών Επιτροπών (CC OO) και της UGT με την Ισπανική Συνομοσπονδία των Εργοδοτικών Οργανώσεων (CEOE).

Αυτή η πτέρυγα των Εργατικών Επιτροπών - που στο τελευταίο συνέδριο των CC OO πέτυχε σε πανισπανικό επίπεδο το 35%, στην Καταλωνία, μάλιστα, το 46% - κατέκρινε κατ' αρχήν τον τρόπο με τον οποίο οι ηγεσίες των εργατικών συνδικάτων οδήγησαν τις διαπραγματεύσεις και χαρακτήρισαν ως αντιδημοκρατική ενέργεια το γεγονός ότι οι ίδιες ηγεσίες δεν ενημέρωσαν και, μάλλον, αγνόησαν τα απλά μέλη τους και τα μεσαία στελέχη. "Γιατί", αναρωτήθηκαν, "φοβούνται να συμβουλευτούν τα μέλη τους εκείνοι που είναι πεπεισμένοι για τα θαύματα της συμφωνίας;". Είναι απαράδεκτο, τόνισαν, ένα τόσο σημαντικό ζήτημα, όπως είναι αυτή η μεταρρύθμιση, που αλλάζει ουσιαστικά τις υπάρχουσες εργασιακές σχέσεις υπέρ μιας ακόμα μεγαλύτερης προσωρινότητας που θα πλήξει τους εργαζομένους, να γίνεται προσπάθεια να εγκριθεί με καθαρά λογιστικούς μηχανισμούς. Απαίτησαν, τότε, μία ευρεία και σε βάθος συζήτηση από τη βάση μέχρι την ηγεσία. Παρ' όλα αυτά, φωνή βοώντος εν τη ερήμω. Οι ηγεσίες των δύο συνδικάτων προχώρησαν στις 28 του Απρίλη στην υπογραφή της συμφωνίας με την εργοδοσία, συνεχίζοντας να αγνοούν τις αντίθετες φωνές.

Η κριτική πτέρυγα των CC ΟΟ, εν συνεχεία, σε δηλώσεις της, τόνισε ότι "βρισκόμαστε μπροστά σε έναν συνδικαλισμό αφοπλισμένο από οποιαδήποτε εναλλακτική λύση, με την αποστολή να διαπραγματεύεται στη βάση της συνύπαρξης με τη σημερινή οικονομική πολιτική και, συνεπώς, χωρίς πραγματική αυτονομία. Συγκεκριμένα, για τη συμφωνία επισήμανε ότι δεν επιτεύχθηκε ούτε ένας από τους σημαντικότερους αρχικούς στόχους των Εργατικών Επιτροπών: Μείωση της προσωρινής εργασίας με ταυτόχρονη αύξηση των σταθερών συμβάσεων, διεύρυνση των δικαιωμάτων συνδικαλιστικής παρέμβασης και συμμετοχής στην επιχείρηση και μείωση του ωραρίου. Συμπλήρωσαν ότι, αντίθετα, οι εργοδότες πέτυχαν μεγαλύτερη ευκολία για τις απολύσεις και μείωση των αποζημιώσεων. Δε δημιουργείται κανένας μηχανισμός που να υποχρεώνει τη μετατροπή των εποχιακών συμβάσεων σε σταθερές, δεν ποινικοποιείται ούτε εμποδίζεται η εποχιακή σύμβαση, η υποστήριξη που προγραμματίζει η κυβέρνηση στη σταθερή απασχόληση υπήρχε και τα προηγούμενα χρόνια, χωρίς, όμως, κανένα αποτέλεσμα. Καμία από τις τέσσερις εργασιακές μεταρρυθμίσεις, που έγιναν μέχρι σήμερα, δεν οδήγησαν σε δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και τα στοιχεία είναι ακράδαντα: Από το 1975 μέχρι το 1996 όπου υπάρχουν 6.175.000 επιπλέον οικονομικά ενεργά άτομα (εκ των οποίων πολλές γυναίκες που δεν έχουν ποτέ εργαστεί και παιδιά άνω των 16 που επίσης δεν έχει εργαστεί ποτέ), οι θέσεις εργασίας έχουν μειωθεί κατά 288.000. Ετσι, λοιπόν, όπως επισημάνθηκε σε εκδήλωση που έγινε στη Βαρκελώνη, με αφορμή την υπογραφή της συμφωνίας "τέσσερις μεταρρυθμίσεις δεν κατάφεραν παρά μόνο να μειώσουν την απασχόληση στη χώρα μας".

Ο Χούλιο Αγκίτα, Γενικός Γραμματέας του ΚΚ Ισπανίας και Γενικός Συντονιστής της Ενωμένης Αριστεράς, αναφερόμενος στη νέα εργασιακή μεταρρύθμιση επισήμανε ότι "δεν προωθεί την απασχόληση, αλλά τροφοδοτεί τις απολύσεις".

Με λίγα λόγια, δεν πρόκειται για μία συμφωνία για την απασχόληση, αλλά για μία συνθήκη για τις απολύσεις, μία κοινωνική συνθήκη που διευκολύνει και κάνει ακόμα πιο φτηνή την απόλυση των εργαζομένων. Να σημειώσουμε ακόμα ότι, συνεχώς, γίνεται λόγος για ατομικές απολύσεις και όχι μαζικές και ας επιτρέπει η, εν λόγω, συμφωνία να φτάνουν οι απολύσεις, ετησίως, μέχρι και το 40% του προσωπικού δυναμικού μιας επιχείρησης.

Με την υπογραφή της συμφωνίας, οι ηγέτες της κριτικής πτέρυγας κάλεσαν τους εργαζόμενους σε επαγρύπνηση και αγώνα, ώστε να εφαρμοστεί ότι μπορεί να είναι κάπως πιο ευνοϊκό και να αγωνιστούν ενάντια σε όλα τα αρνητικά της συμφωνίας. Οσο για κορόνες, όπως "Ας προσέξει ο Αγκίτα γιατί μία σύγκρουση με τα συνδικάτα θα είχε σοβαρότατες συνέπειες" που εκτόξευσε ο Γενικός Γραμματέας της UGT Κάνδιδο Μέντες, έρχεται να επιβεβαιώσει την ορθότητα του ρητού: Η επίθεση είναι η καλύτερη άμυνα. Δεν είναι δυνατόν εκείνοι που, με τις πολιτικές προοδευτικές τους προτάσεις, υπερασπίζονται τα συμφέροντα των εργαζομένων να κατηγορούνται ως διασπαστές του συνδικαλιστικού κινήματος, ενώ εκείνοι που παραδίδουν στα χέρια των εργοδοτών τη μοίρα των εργαζομένων να εμφανίζονται ως σωτήρες της εργατικής τάξης.

Να πούμε ακόμα ότι την αντίθεσή τους με την εν λόγω συμφωνία εξέφρασανεπίσημα η Ενωμένη Αριστερά (αν και το Δημοκρατικό Κόμμα της Νέας Αριστεράς που συμμετέχει ως κόμμα στην ΕΑ εξέφρασε την υποστήριξή της στη συμφωνία) το Κομμουνιστικό Κόμμα της Ισπανίας, το Κόμμα των Καταλανών Κομμουνιστών, καθώς και άλλα κόμματα και συνδικάτα του δημοσίου τομέα και διαφόρων αυτόνομων επαρχιών.

Η σημερινή πραγματικότητα, όσο και αν αυτή επιμένει, δεν αφήνει χώρο για αμφιλεγόμενες τοποθετήσεις, ούτε ενδιάμεσες απόψεις, όπως άλλωστε φάνηκε με τη συγκρότηση της αντι-Μάαστριχτ πλατφόρμας στην Καταλωνία και τη συμμετοχή στις ευρωπαϊκές πορείες.

Γιάννα ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ