Αστραπιαίες ιδιωτικοποιήσεις και

ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου

Δραματικές διαγράφονται οι μελλοντικές οικονομικές και κοινωνικές εξελίξεις στην πρώην σοσιαλιστική Ρουμανία, όπου, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, έχουν ήδη εγκαινιαστεί ιδιωτικοποιήσεις με ρυθμό - αστραπή... Προκειμένου, λοιπόν, ο νέος πρωθυπουργός της χώρας, Βίκτορ Τσιόρμπεα, να δημιουργήσει κάποιο "κλίμα αισιοδοξίας" για την εφαρμογή του μεταρρυθμιστικού του προγράμματος, κάθε φορά που αναφέρεται στη θητεία των προηγούμενων κυβερνήσεων, δεν παραλείπει να μιλά για "μαύρο χρονικό" και για "εφτά χαμένα χρόνια". Τι, όμως, στην πραγματικότητα ετοιμάζεται να προσφέρει στη συντριπτική πλειοψηφία των Ρουμάνων εργαζομένων η νέα κυβέρνηση;

Πριν ακόμα τις εκλογές του περασμένου Νοέμβρη, τα κόμματα του σημερινού κεντροδεξιού κυβερνητικού συνασπισμού, με την προπαγάνδα τους, είχαν δημιουργήσει στο ρουμανικό λαό την εντύπωση ότι κρατούσαν στα χέρια τους "μια καθαρή συνταγή μεταρρυθμίσεων... ". Οι προγραμματικές δηλώσεις, όμως, που έγιναν αμέσως μετά την ανάληψη της εξουσίας, στις 11 του Δεκέμβρη, υπήρξαν γενικόλογες... Πριν δυο βδομάδες, σε σχετική τηλεοπτική ομιλία του, ο πρωθυπουργός ήταν ολοφάνερα κατηγορηματικός: "Ο ρουμανικός λαός θα κληθεί να σφίξει περισσότερο τα λουριά του... ". Ετσι, λοιπόν, στα πλαίσια μιας θεραπείας - σοκ, την οποία επιβάλλει η Παγκόσμια Τράπεζα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, η Ρουμανία θα είναι υποχρεωμένη να φτάσει σ' εκείνο το σημείο των μεταρρυθμίσεων προς καπιταλιστική κατεύθυνση, στο οποίο ήδη βρίσκονται τα άλλα πρώην σοσιαλιστικά κράτη της Ανατολικής Ευρώπης.

Ηδη, μια πρώτη γεύση από το επικείμενο μεταρρυθμιστικό πρόγραμμα της κυβέρνησης έχουν πάρει οι Ρουμάνοι εργαζόμενοι με την απελευθέρωση των τιμών "από τον χρυσό μέχρι και τα βασικά μέσα διατροφής", οι οποίες σύμφωνα με δηλώσεις του Τσιόρμπεα, θα αυξηθούν κατά 72%. Το εθνικό νόμισμα έχει δραστικά υποτιμηθεί: Αν τον περασμένο Νοέμβρη θα έπρεπε κανείς να πληρώσει 3.000 λέι για ένα δολάριο, τώρα καταβάλλει 8.000.

Το πρόγραμμα λοιπόν της νέας κυβέρνησης στηρίζεται πάνω στη φιλελεύθερη θέση: "Οσο το δυνατό λιγότερο κράτος", το οποίο κατά τα άλλα, θα είναι ο εγγυητής του Δικαίου και της Τάξης, χωρίς να έχει καμιά άλλη ανάμειξη. Στο μεταξύ, όμως, η πείρα των άλλων χωρών της Ανατολικής Ευρώπης, δείχνει ότι εκεί, όπου αρνείται κανείς να ελέγξει τις δυνάμεις της αγοράς, το οικονομικό και πολιτικό χάος δε βρίσκεται πολύ μακριά. Αυτή τη στιγμή, όμως, όπως χαρακτηριστικά υπογραμμίζουν οικονομικοί ειδικοί, η σημερινή κατάσταση της ρουμανικής οικονομίας έχει "απόλυτη ανάγκη από κρατική ρυθμιστική παρέμβαση...". Ετσι, λοιπόν, δε χωράει καμιά αμφιβολία ότι η απόλυτη φιλελευθεροποίηση των τιμών στα βασικά μέσα διατροφής, στην ενέργεια, στις μεταφορές, στις τηλεπικοινωνίες και στις άλλες υπηρεσίες, στο επίπεδο της παγκόσμιας αγοράς, θα οδηγήσει σε πολύ υψηλό πληθωρισμό. Η απελευθέρωση των τιμών του ξένου συναλλάγματος αναγκαστικά προκαλεί υποτίμηση του εθνικού κεφαλαίου και υψηλή φορολόγηση των εισαγόμενων προϊόντων συμπεριλαμβανόμενων των πρώτων υλών και των ημικατεργασμένων προϊόντων, τα οποία είναι πολύ ζωτικής σημασίας για την ανάκαμψη της βιομηχανίας.

Από την άλλη πλευρά, η δραστική περικοπή των επιδοτήσεων είναι σίγουρο ότι θα πλήξει βαριά, πριν απ' όλα, τη γεωργία: Με τον τρόπο αυτό, η Ρουμανία, η οποία διαθέτει πολύ ευνοϊκές φυσικές συνθήκες για υψηλής αποδοτικότητας αγροτική οικονομία, κινδυνεύει να μετατραπεί σε αγορά τοποθέτησης προϊόντων από χώρες με αναπτυγμένη αγροτική οικονομία.

Σχετικά με τη βιομηχανία, η οποία κατά 90% περίπου βρίσκεται σε κρατικά χέρια, προβαίνει σε ιδιωτικοποιήσεις με πραγματικά αστραπιαίους ρυθμούς, αφού κάθε βδομάδα ιδιωτικοποιούνται 50 δημόσιες επιχειρήσεις. Ετσι, μέχρι τέλος του Μάη θα έχουν ήδη περιέλθει σε ιδιωτικά χέρια 2.700 επιχειρήσεις και κλείνοντας το 1997 ο αριθμός αυτός θα έχει εκτιναχτεί στις 3,600. Κι όλα αυτά θα συμβούν, τη στιγμή που υπάρχει συσσωρευμένη πείρα σχετικά με το κοινωνικό κόστος, το οποίο θα είναι πολύ υψηλό. Ταυτόχρονα, υπάρχει και ένα σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο, ένα τμήμα των κρατικών επιχειρήσεων θα οδηγηθεί στη χρεοκοπία και στη συνέχεια να κλείσουν, χωρίς βέβαια να εμφανιστούν στη θέση τους νέες.

Η σημερινή κυβέρνηση της Ρουμανίας, ισχυρίζεται ότι οι επώδυνες συνέπειες που θα προκύψουν από τις μεταρρυθμίσεις αυτές προς καπιταλιστική κατεύθυνση, "θα είναι παροδικής φύσεως... ". Το ποσοστό των ανέργων στη χώρα, σύμφωνα με τα επίσημα στατιστικά στοιχεία, στα τέλη του περασμένου Απρίλη έφτανε στο 6,3% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ενώ ως το τέλος αυτού χρόνου αναμένεται να εκτιναχτεί στο 14-17%. Ειδικοί, όμως, διαπιστώνουν ότι, στο τέλος του 1996 ο αριθμός των ανέργων είχε ήδη φθάσει στα δυο εκατομμύρια άτομα, κάτι που αντιστοιχούσε στο 18% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ενώ στη διάρκεια αυτού του χρόνου θα προστεθούν στην τεράστια στρατιά των ανέργων κι άλλο ένα εκατομμύριο άνθρωποι και το ποσοστό της ανεργίας θα εκτιναχτεί στο 27%.

Σύμφωνα με τις σχετικές εκτιμήσεις, ο μέσος μισθός στη Ρουμανία κατά τη διάρκεια του 1996 εξασφάλιζε μόνο το 72% των μέσων που χρειαζόταν κανείς για την ικανοποίηση βασικών αναγκών σε τρόφιμα και ένα μίνιμουμ σε ρουχισμό. Ταυτόχρονα, ο κατώτατος μισθός ανταποκρινόταν μόλις στο 45% των μέσων διαβίωσης του Ρουμάνου εργαζόμενου. Και οι άνεργοι εκείνοι, που έχουν μείνει για μεγάλο χρονικό διάστημα, χωρίς απασχόληση παίρνουν ένα επίδομα, που φτάνει μόνο στο 30% του κανονικού τους μισθού.

Τα νέα αυτά σκληρά αντιλαϊκά κοινωνικά μέτρα, όπως υπογραμμίζουν οι οικονομικοί ειδικοί, θα έχουν ως αποτέλεσμα τη ραγδαία πτώση του βιοτικού επιπέδου των Ρουμάνων εργαζομένων, αφού αυτό πρόκειται να μειωθεί κατά 5Ο% μέχρι και 70%.

Νίκος ΗΛΙΑΔΗΣ - ΗΛΙΟΥΔΗΣ