Το 2ο Συνέδριο του Δημοκρατικού Κόμματος της Αριστεράς (PDS), που πραγματοποιήθηκε από τις 20 μέχρι τις 24 του Φλεβάρη, επικύρωσε την οριστική φιλελευθερο-δημοκρατική στροφή του πρώην Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (PCI). Ο ίδιος ο Πίετρο Ινγκράο, ο πρώην ηγέτης της εσωτερικής Αριστεράς του PCI, που σήμερα δεν ανήκει σε κανένα κόμμα, χαρακτήρισε "φιλελευθερο-δημοκρατικό" τον νέο πολιτικο-θεωρητικό χαρακτήρα του PDS και σύγκρινε τον επανεκλεγέντα γραμματέα του PDS, Μάσιμο Ντ' Αλέμα με τον μακαρίτη κεντρο-δεξιό και ρεπουμπλικάνο ηγέτη Ούγκο Λα Μάλφα.

Η μακράς διάρκειας και αλλοιωτική πορεία του Ιταλικού Κομμουνιστικού Κόμματος (που από τον "ευρωκομμουνισμό" της δεκαετίας του '70, στη σοσιαλδημοκρατική μετατροπή της δεκαετίας του '80, στη νέα μετατροπή σε διαφοροποιητικό και "ριζοσπαστικό" κόμμα στα τέλη της δεκαετίας του '80, έφτασε να καταργήσει τον εαυτό του για να μετατραπεί στο PDS) κατέληξε με τη σύσταση μιας δύναμης στην υπηρεσία των συμφερόντων της εθνικής και διεθνούς μεγαλοαστικής τάξης.

Το αλλοιωτικό φαινόμενο που οδηγεί το PCI - σύμφωνα με τις φάσεις που ήδη περιγράψαμε - στο σημερινό PDS είναι τόσο μεγάλου πολιτικού ενδιαφέροντος, που του αξίζει μία επακριβής θεωρητική μελέτη.

Το PDS δημιουργείται το Φλεβάρη του '91, στο 20ό Συνέδριο του PCI, που μετατρέπεται ακριβώς (υπό την ώθηση του Ακίλε Οκέτο, τελευταίου γραμματέα του PCI και πρώτου γραμματέα του PDS) σε Δημοκρατικό Κόμμα της Αριστεράς.

Το Γενάρη του '94, στις πολιτικές εκλογές που κέρδισε ο Μπερλουσκόνι, το PDS, που παρατάχθηκε με τους Προοδευτικούς, λαμβάνει το 20,4% των ψήφων. Οταν έπεσε η κυβέρνηση Μπερλουσκόνι, το PDS στηρίζει από τα έξω τη νέα κυβέρνηση Ντίνι, μία κυβέρνηση υπερμετριοπαθής, που παραμένει στην εξουσία μέχρι τις εκλογές της 21ης του Απρίλη 1996. Σε αυτές τις εκλογές, που θα αναδείξουν στην κυβέρνηση τις δυνάμεις της "Ελιάς" και του PDS, το ίδιο το PDS λαμβάνει το 21% των ψήφων.

Σήμερα, το PDS έχει περίπου 700.000 μέλη (1.500.000 ήταν τα μέλη του PCI) και το όργανό του είναι η καθημερινή εφημερίδα "Λ' Ουνιτά", που είχε ιδρύσει ο Αντόνιο Γκράμσι.

Την έναρξη του 2ου Συνεδρίου του PDS, που πραγματοποιήθηκε στο Μέγαρο Εούρ (μία έδρα που ταιριάζει φανερά με τη δεξιά στροφή, αφού πριν 20 χρόνια στο ίδιο μέγαρο, ο Λουτσιάνο Λάμα μετατόπισε ριζικά προς τα δεξιά τη γραμμή του μεγαλύτερου ιταλικού εργατικού συνδικάτου, του CGIL), έκανε ο Βάλτερ Βελτρόνι, αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, το "νούμερο 2" του PDS (μετά τον Ντ' Αλέμα) και ηγέτης της πιο μετριοπαθούς πτέρυγας του PDS, ο οποίος με την ομιλία είχε στόχο την "υπέρβαση" του ίδιου του PDS και την οριστική ενοποίηση με την "Ελιά".

Η ομιλία του Βελτρόνι έθεσε στο επίκεντρο των πολιτικών ζητημάτων δύο πραγματικά νεοφιλελεύθερες επιλογές: Την εισαγωγή σε πλατιά κλίμακα της "ελαστικότητας" στις εργασιακές σχέσεις και δραστική μείωση του παλαιού κράτους πρόνοιας. Δεν είναι τυχαίο που ο Βελτρόνι, όταν ήταν διευθυντής της "Ουνιτά", χαιρέτισε με μεγάλη χαρά την πρώτη νίκη του Μπιλ Κλίντον και έγινε πολύ φίλος του Τόνι Μπλερ.

Η συζήτηση που ακολούθησε την εναρκτήρια ομιλία του Βελτρόνι δεν παρουσίασε καμία αξιόλογη αντίσταση από πλευράς της αριστερής πτέρυγας του PDS, ίσως επειδή είχαν πέσει στην πολιτική παγίδα του Ντ' Αλέμα, ο οποίος, πριν την έναρξη του συνεδρίου, είχε "συμπεριλάβει" τα έγγραφα της εσωτερικής Αριστεράς στο ίδιο έγγραφο της πλειοψηφίας.

Η πιο αποκαλυπτική παρέμβαση στο Συνέδριο ήταν σίγουρα αυτή του Σέρτσιο Κοφεράτι, γραμματέα του CGIL (Ιταλική Γενική Συνομοσπονδία Εργασίας), που - αν και από φανερά μετριοπαθείς θέσεις - απέρριψε το υπερ-νεοφιλελεύθερο "σχέδιο" που πρότεινε με την ομιλία του ο Βελτρόνι. Σχετικά με το θέμα των συντάξεων, το ζήτημα της "ελαστικότητας" του κοινωνικού κράτους, ο Κοφεράτι τόνισε ότι το CGIL - παρότι "κατανοεί τα αναγκαία μέτρα για την οικονομική εξυγίανση, που στόχο έχουν το σεβασμό των κριτηρίων του Μάαστριχτ" - δε θα μπορέσει να συμφωνήσει με τη γραμμή του PDS. Ο ίδιος ο Κοφεράτι, στην ομιλία του, χαρακτήρισε τη θέση που εξέφρασε ο Βελτρόνι σχετικά με τα εργατικά ζητήματα "μία γραμμή κορεάτικη, ιρλανδική", κατακρίνοντας έντονα την πολιτική της κυβέρνησης Πρόντι ("αυτή η κυβέρνηση δεν έχει ακόμα δημιουργήσει ούτε μία θέση εργασίας").

Την Κυριακή 23 του Φλεβάρη ο απερχόμενος γραμματέας του PDS, Μάσιμο Ντ' Αλέμα, δημοσιοποιεί τα συμπεράσματά του από το συνέδριο. Η νεοφιλελεύθερη στροφή που βγήκε από την ομιλία του Ντ' Αλέμα εξέπληξε ακόμα και τον αστικό Τύπο. Η "Ρεπούμπλικα" βγαίνει στις 24 του Φλεβάρη με τον τίτλο: "Ντ' Αλέμα, η στροφή στην Ευρώπη", ενώ σε άρθρο του στην ίδια εφημερίδα ο Τσεμινέλο Αλβι, ένας αντικομμουνιστής διανοούμενος, προειδοποιεί τον Ντ' Αλέμα με έναν τίτλο που λέει: "Μα, η αγορά δεν είναι το παν".

Ο Ντ' Αλέμα, στα συμπεράσματά του, επιτίθεται σκληρά στον ηγέτη του CGIL Σέρτσιο Κοφεράτι, που τόλμησε να υπερασπιστεί κάπως τους μισθούς και το υπόλοιπο κοινωνικό κράτος. Ο απερχόμενος γραμματέας του PDS επαναπροτείνει, έχοντας υπόψη τη μαζική ανεργία, την "ελαστικότητα" στην εργασία. Και συμπληρώνει ότι μπροστά στη μαζική "μαύρη εργασία" στον ιταλικό Νότο "δεν είναι δυνατόν να προταθεί η νομιμότητα των εθνικών συμβάσεων εργασίας", καθώς σύμφωνα με τον Ντ' Αλέμα η εφαρμογή των συμβάσεων εργασίας δε θα οδηγούσε παρά μόνο στο κλείσιμο των μικρών εργοστασίων και των βιοτεχνικών επιχειρήσεων και συνεπώς στη διεύρυνση της ανεργίας! Καμία καθαρή θέση, εκ μέρους του Ντ' Αλέμα, όσον αφορά τη μείωση του ωραρίου.

Οσον αφορά το κοινωνικό κράτος, ο Ντ' Αλέμα επανέλαβε τις θέσεις του Βελτρόνι, τονίζοντας ότι το κράτος θα πρέπει να ξοδεύει λιγότερο για τους "εξασφαλισμένους" (συνεπώς λιγότερη ιατρική περίθαλψη, περικοπές στις συντάξεις και στις δαπάνες για τα σχολεία) και να δίνει περισσότερα χρήματα στους "μη εξασφαλισμένους" (για παράδειγμα με την εισαγωγή ενός κατώτατου μισθού για τους ανέργους). Ούτε λέξη δεν είπε ο Ντ' Αλέμα για τον τρόπο αποφυγής της τεράστιας φοροδιαφυγής που κάνουν στην Ιταλία η μεσοαστική και μεγαλοαστική τάξη (250 δισ. λιρέτες που φοροδιαφεύγουν, με τα οποία θα ήταν δυνατόν να πληρωθεί ολόκληρο το ιταλικό κοινωνικό κράτος).

Και στο θέμα των συνταγματικών και εκλογικών μεταρρυθμίσεων, ο Ντ' Αλέμα πήρε, στο Συνέδριο, μία καθαρά δεξιά θέση, επαναπροτείνοντας για τις εκλογές το δεύτερο πλειοψηφικό και μονοεδρικό γύρο.

Σχετικά με το Μάαστριχτ και το Ενιαίο Νόμισμα, ο Ντ' Αλέμα (που περίπου μία βδομάδα πριν το συνέδριο είχε μυστική συνάντηση με τον καγκελάριο Κολ στο Βερολίνο, πιθανώς για να τον διαβεβαιώσει ότι η Ιταλία πληροί τα κριτήρια της Συνθήκης) τόνισε την ανάγκη θυσιών για να "οδηγήσουμε την Ιταλία στην Ευρώπη".

Τελικά, ο Ντ' Αλέμα επανεκλέχτηκε γραμματέας του PDS με 88% των ψήφων (οι πολιτικές θέσεις της πλειοψηφίας είχαν συγκεντρώσει, στις προσυνεδριακές συζητήσεις, το 98% των ψήφων).

Η νέα εθνική διεύθυνση του PDS αποτελείται κατά 70% από "νταλεμικούς", κατά 12% από "Ουλιβίστι" (την πτέρυγα της οποίας ηγείται ο Ακίλε Οκέτο) που σκοπεύει στη μετατροπή του PDS στην "Ελιά". Η Αριστερά του PDS, της οποίας ηγείται ο Αλντο Τορτορέλα, έχει στην εθνική διεύθυνση το 18%. Η ίδια αριστερή πτέρυγα αποφάσισε, μετά την απογοήτευση του Συνεδρίου, να οργανωθεί σε εσωτερικό ρεύμα.

Ενώ η γνώμη της ιταλικής Δεξιάς ήταν σαφώς θετική όσον αφορά το Συνέδριο του PDS (ιδιαίτερα ο Μπερλουσκόνι συνεχάρη τον Ντ' Αλέμα), τόσο η Κομμουνιστική Επανίδρυση όσο και η ανεξάρτητη εφημερίδα "Ιλ Μανιφέστο" με σκληρά λόγια κατέκριναν τη δεξιά στροφή του PDS.

H εφημερίδα "Μανιφέστο" ξεκίνησε μία πολύ σκληρή εκστρατεία ενάντια στη γραμμή Ντ' Αλέμα, ενώ ο γραμματέας της Κομμουνιστικής Επανίδρυσης, Φάουστο Μπερτινότι, είπε ξεκάθαρα ότι αν η πολιτική του Συνεδρίου του PDS γίνει και πολιτική της κυβέρνησης, οι κομμουνιστές θα αποσύρουν τη στήριξή τους στην κυβέρνηση Πρόντι.

Φόσκο ΤΖΙΑΝΙΝΙ