Η ηγεσία της χούντας, οι αρχηγοί των Ενόπλων Δυνάμεων και οι πάτρωνές τους κατά το πραξικόπημα εναντίον του Μακαρίου και την εισβολή των Τούρκων που ακολούθησε, φέρουν την ευθύνη για ό,τι έγινε το καλοκαίρι του '74. Να θυμόμαστε πως οι Αμερικανοί, οι Αγγλοι και οι Τούρκοι, εγκλημάτησαν κατά της Κύπρου, ευθύνονται ως εκ τούτου σε σχέση με το Διεθνές Δίκαιο έναντι των λαών τους, όμως ενήργησαν για τα συμφέροντα των δικών τους κυρίαρχων τάξεων. Με τη βοήθεια των εδώ ανθρώπων τους. Ας δούμε τους τελευταίους.

Η δικαστική έρευνα και δίωξη των υπευθύνων, αποκλείστηκε με Πράξη Υπουργικού Συμβουλίου (αριθ. ΠΥΣ 45/7-3-75) από το πρώτο διάστημα της μεταπολίτευσης. Πριν ακόμα παρθεί η απόφαση αυτή, μέσα στις ΕΔ είχαν αρχίσει τα μέτρα για συγκέντρωση όλου του υλικού που αφορούσε «το δημιουργηθέν αρχείον εις τας αιθούσας Επιχειρήσεων κατά τη διάρκειαν της Ελληνοτουρκικής - Κυπριακής κρίσεως τους έτους 1974 ...». Επιτροπές αξιωματικών συγκέντρωσαν όλο το αρχείο από όλες τις υπηρεσίες που είχαν σχέση με το Κυπριακό, το σφράγισαν με ειδική σφραγίδα που γράφει «Αρχείον Ελληνοτουρκικής Κρίσεως 1974» και το παρέδωσαν μέχρι 15 Μαρτίου 1975. Η διαταγή ήταν του υπουργού Εθνικής Αμυνας Αβέρωφ. Μαζί με όλο το αρχείο που συγκέντρωσε αργότερα η Επιτροπή της Βουλής για την Κυπριακή υπόθεση, σφραγίστηκε σε κιβώτια και φυλάσσεται σε αποθήκη της Βουλής. Αυτό είναι και το υλικό που συνθέτει τον αποκαλούμενο ΦΑΚΕΛΟ ΚΥΠΡΟΥ. Εκφράζονται επιφυλάξεις για το εάν κάποτε, που θα ανοιχτούν τα κιβώτια, θα περιέχουν και το αυθεντικό υλικό. Το πιθανότερο είναι πως οι άμεσα ενδιαφερόμενοι θα έχουν φροντίσει για την «απαλλοτρίωσή του».

Πέρασαν δεκατέσσερα χρόνια από τη μεταπολίτευση και η εξεταστική επιτροπή συμπληρώνοντας το έργο της και βγάζοντας τα συμπεράσματά της το 1988, κατέθεσε το πόρισμά της. Κανονικά θα έπρεπε, να αρθεί η πράξη του Υπουργικού Συμβουλίου και οι εξ αυτής αποφάσεις του ΥΕΘΑ για αναστολή διώξεων. Δεν έγινε και διαιωνίζεται το πρόβλημα και η ατιμωρησία τριάντα δύο χρόνια από την εισβολή. Ας ρίξουμε μια ματιά στις καταθέσεις στην επιτροπή της Βουλής της τότε ηγεσίας των Ενόπλων Δυνάμεων και της χούντας και σε βιβλία που εξέδωσαν οι ίδιοι (Μπονάνος και Αραπάκης). Είναι ενδεικτικά των χαρακτήρων, της παιδείας και του τρόπου σκέψης.

Ο στρατηγός Μπονάνος ήταν Αρχηγός Ενόπλων Δυνάμεων και αναγνωρίζεται το 1974 ως αγωνιστής της Εθνικής Αντίστασης. Ερωτώμενος απαντά πως αυτό έγινε εξαιτίας του τραυματισμού του στον πόλεμο ενάντια στον καταχτητή. «...υπηρέτησα στη "Χ", αυτό είναι φανερό δεν είναι ντροπή...». Παρουσιάζει εικόνα που δείχνει ποιος ασκούσε την πραγματική εξουσία «...ο Ιωαννίδης ήθελε πόλεμο...το είπε στις 18 Ιουλίου το πρωί στο Σίσκο... μέσα στο γραφείο του Πρωθυπουργού ...είπε "αν θέλουν πόλεμο οι Τούρκοι θα τον έχουν" και σηκώνεται και φεύγει...». Ο Μπονάνος εξευτελίζεται περισσότερο από όλους, γιατί μιλάει πολύ και στην επιτροπή και στο βιβλίο του, όπως και ο Αραπάκης, αλλά απρόσεκτα. Καταθέτει πως στις 22 Ιουλίου το πρωί τον κάλεσε ο Γκιζίκης στο γραφείο του, και από εκεί πήγαν μαζί στο γραφείο του Ανδρουτσόπουλου, όπου τελικά πάρθηκε η απόφαση για πόλεμο με την Τουρκία. Στην επιτροπή προσπαθεί να πείσει, πως αυτός και όχι οι άλλοι είναι ο μαιευτήρας της μεταπολίτευσης. «...φωνάζω τους (αρχηγούς)... και τους λέω, "πάω στον Γκιζίκη να απαιτήσω αλλαγή της κυβερνήσεως. Θα μείνετε στα γραφεία σας και θα περιμένετε διαταγές μου". Πήγα και έγινε η μεταπολίτευση...». Ο Μπονάνος αργότερα στο βιβλίο του κάνει μια απεγνωσμένη προσπάθεια, να παρουσιαστεί ως ο ηγέτης των ΕΔ στην Ελλάδα, που την προστάτευσε από πόλεμο με την Τουρκία, εκτός ότι έφερε τη μεταπολίτευση. Μνημονεύει αναφορά του αρχηγού ΓΕΕΦ ταξιάρχου Γεωργίτση «...με δύο ενυπογράφους ονομαστικάς καταστάσεις αξιωματικών οίτινες επέδειξαν ανικανότητα και δειλίαν ενώπιον του εχθρού (28 ονόματα) ως και αξιωματικών που έπρεπε να επαναπατρισθούν λόγω ...κοπώσεως (27 ονόματα, μεταξύ των οποίων και το ιδικόν του!)...». Γράφει ωμά πως μοίρα καταδρομών δεν έφυγε από το Ηράκλειο Κρήτης για Κύπρο λόγω «...απροθυμίας των αξιωματικών της μοίρας να μεταφερθούν εις Κύπρον...» και όχι σε βλάβη των τεσσάρων «Μπόινγκ» της Ολυμπιακής, όπως έχει αναφερθεί. Αυτά το πρωί της 21ης Ιουλίου 1974.

Ο Μπονάνος εμφανίζεται από τους πιο αποτυχημένους ακόμα και στην εσωτερική σχέση των αρχηγών. Ο Αραπάκης ελίσσεται με γλυκόπικρες επισημάνσεις και βάζοντας τον εαυτό του σε επίπεδο ηγήτορος με πολιτική σκέψη. Συνδαιτυμόνας του Καραμανλή, από πολύ παλιά γνωστός του Κανελλόπουλου, για τον οποίο τρέφει θερμά αισθήματα, συγκαταβατικός με τον Αβέρωφ, τον οποίο λέει πως χρησιμοποίησε για να φέρει (ο Αραπάκης) τον Καραμανλή. Αργότερα, ο δικηγόρος Αλφαντάκης, συνήγορος του Ιωαννίδη προέβη στη γνωστή ανακοίνωση - καταγγελία μη εκτέλεσης των διαταγών «της ηγεσίας του έθνους». Επικαλείται σ' αυτήν τη μαρτυρία και τον «... έντιμο στρατιώτη Πρόεδρο της Δημοκρατίας Στρατηγό Φαίδων Γκιζίκη...». Τι να πιστέψει κανείς από όλα αυτά; Είναι δηλώσεις, καταθέσεις, εκθέσεις από στρατηγούς, ναυάρχους και πτεράρχους, που ήλεγχαν τη χώρα για πολλά χρόνια. Ο Ιωαννίδης μάλλον λέει διά του Αλφαντάκη την αλήθεια. Αλλο εάν μιλάει μεγαλόστομα για «Συμβούλιο του Εθνους», όπου προφανώς αυτός, ένας από τους εκατοντάδες ταξιάρχους των ΕΔ είχε την απόλυτη εξουσία. Αυτό που δε γνώριζε ήταν, πως όσοι ασκούν εξουσία με δοτές διαδικασίες, όπως οι πολιτικοί και στρατιωτικοί της χούντας, δεν την ελέγχουν στην πραγματικότητα, δεν αισθάνονται υπεύθυνοι, δεν πιστεύουν στην αποστολή τους, εύκολα προδίδουν αυτόν, απ' όπου εκπορεύεται η δύναμή τους. Αυτό έγινε και με τους αρχηγούς των ΕΔ τις ημέρες εκείνες. Δεν ήταν ηγέτες αυτοί.

Δεν εντοπίσθηκε απόσπασμα κατάθεσης του αρχηγού του στρατού Γαλατσάνου. Δημοσιεύθηκε στις εφημερίδες, πως ο τότε Α/ΓΕΣ δήλωσε (και ήταν ο μόνος που το έκανε) ότι «...αναλαμβάνω πλήρως τις ευθύνες μου τόσο για τις πράξεις μου όσο και για τις παραλείψεις μου...». Τουλάχιστον φέρθηκε με ευθύτητα και χωρίς παλινωδίες και απαίτηση για επιδαψίλευση τιμών και από πάνω. Το «επίτιμος» του το παρέχει η νομοθεσία. Ο ίδιος έπρεπε να μην το δεχτεί.

Ο αρχηγός της αεροπορίας πτέραρχος Παπανικολάου έκανε το κλασικό λάθος εκείνων, που μετά τη συμμετοχή τους σε δικτατορίες δηλώνουν πως το έκαναν για να την πολεμήσουν από μέσα. Δεν ξεκαθάρισε με ποιον τρόπο. Δε στάθηκε στο ύψος του πιστού συνεργάτη της χούντας, είπε όμως το ίδιο με τον Γαλατσάνο του στρατού για την ανάληψη των ευθυνών του.

Ο Αραπάκης υπηρετεί το καθεστώς της 21ης Απριλίου από 1-6-1973 και αποστρατεύεται στις 8-1-1975. Μιλάει πολύ για τον εαυτό του παραβιάζοντας τον κανόνα, που θέλει τον έξυπνο να προωθεί αυτά που επιθυμεί με τη μικρότερη αυτοπροβολή. Εκθέτει τους άλλους αρχηγούς της αεροπορίας και του στρατού, διότι ισχυρίζεται πως στο πραξικόπημα του Ιωαννίδη «... ήμουνα ο μόνος από τους αρχηγούς και τότε και μετά που ήλεγχα το όπλο μου...». Επαίρεται γιατί ο έλεγχος του ναυτικού ήταν ο λόγος που μόνον αυτός «... διατηρήθηκα μετά την επικράτηση της 25 Νοεμβρίου 1973 στο ΓΕΝ χωρίς να έχω καμία γνώση ενημέρωσης και κατόρθωσα και με τη συνοχή, το ναυτικό να παίξει αποφασιστικό ρόλο στις μετέπειτα εξελίξεις...». Τον Αραπάκη τον διατήρησε ο Καραμανλής αρχηγό μετά τη μεταπολίτευση, για όσο χρόνο ακριβώς τον χρειαζόταν. Δηλαδή, μέχρι το Γενάρη του 1975. Και αυτό σήμαινε πως επιβραβεύτηκε για το ρόλο του τις ώρες, που όλοι οι άλλοι πανικόβλητοι κρύφτηκαν. Ενώ αυτός γνώριζε καλά Αγγλικά και άδραξε και την ευκαιρία, που του δόθηκε. Επιμένει πως ο ίδιος δε γνώριζε τίποτε για το πραξικόπημα του Ιωαννίδη, παρότι ο Μπονάνος λέγει το αντίθετο. Δε χρειαζόταν πάντως να μυηθεί και αυτός. Ηταν σίγουρος ο Ιωαννίδης πως θα υπάκουε, όπως και όλοι οι μέχρι την 23η Νοεμβρίου 1973 χειροκροτητές του Παπαδόπουλου. Οσο για το ρόλο του «διαπραγματευτή» κατά την εισβολή των Τούρκων καταθέτει πως αγωνίζεται αυτός μόνος του από τη μια μεριά και ο Νίξον, ο Κίσινγκερ, ο Ετσεβίτ από την άλλη με τα πολυπληθή επιτελεία τους!!. «...εγώ ολομόναχος στο γραφείο ...με ένα δεύτερο άνθρωπο, έπαιρνα μοναχά τον Κυπραίο στο τηλέφωνο στο σπίτι του, ο οποίος μου έλεγε "Μπράβο κύριε αρχηγέ, πολύ ωραία για τους ελιγμούς σου..."». Αυτός πιστεύει, και το λέει μάλιστα, πως τους κατάφερε όλους μόνος του! Και κατάφερε να επιτύχει κατάπαυση του πυρός. Ακριβώς εκείνο που ήθελαν δηλαδή και οι Ετσεβίτ - Σίσκο. Διότι την επέκταση του προγεφυρώματος και την αποβίβαση του κυρίου όγκου στρατευμάτων και υλικού τα επέτυχαν οι Τούρκοι τις ώρες που καθυστέρησε η έναρξη κατάπαυσης του πυρός και οι μέρες που την ακολούθησαν. Με τις ελληνικές δυνάμεις να τηρούν «σιγή» πυροβόλων. Αυτά επέτυχε με «σκληρές» διαπραγματεύσεις ο αρχηγός του ΓΕΝ. Ο Αραπάκης (όπως και άλλοι) θα απαντήσει πως αυτός είχε πρώτος την ιδέα της παράδοσης της εξουσίας από τη χούντα των στρατιωτικών στους πολιτικούς «...καλά κάνετε και με ρωτάτε. Το είχα στο μυαλό μου και με βασάνιζε. Είχα την πρωτοβουλία και έριξα την ιδέα...».

Ο Γκιζίκης, που ασκούσε καθήκοντα Προέδρου της Δημοκρατίας, στην κατάθεσή του εκθέτει όλους τους αρχηγούς των ΕΔ, που ο καθένας διεκδικούσε για τον εαυτό του τη δόξα της ιδέας για αλλαγή εξουσίας, λέγοντας πως του το είπε «... ο Συνταγματάρχης Μπραβάκος. Ητο ο διευθυντής του στρατιωτικού μου γραφείου...». Ξεκίνησε η μεταπολίτευση με απλή ολίσθηση από τη δικτατορία την επόμενη μέρα. Ούτε συγκρούσεις, ούτε πυροβολισμοί, ούτε κινητοποιήσεις στρατευμάτων πιστών ή αντίπαλων της χούντας. Το καθεστώς της 21ης Απριλίου 1967 είχε επιτελέσει την αποστολή του. Ο Κίσινγκερ το είχε προαναγγείλει ένα εικοσιτετράωρο πριν. Στο ερώτημα ποιος τον επέλεξε για Πρόεδρο της Δημοκρατίας στις 25 Νοεμβρίου 1973, ο Γκιζίκης απαντά με τρόπο που ξαφνιάζει για το επίπεδο. «... Είχα αγαπητέ κύριε Βουλευτά κάποια ακτινοβολία στο στρατό... είχα αδυναμία στον Ιωαννίδη και ο Ιωαννίδης σε μένα. ...για αυτό και επελέγην εγώ, γιατί δεν είχα κανένα ψεγάδι...όταν ο Παπαδόπουλος άκουσε ή είδε από την τηλεόραση ότι ορκιζόμουν, πετάγεται και λέει στον Ντουζέπη: "ευτυχώς, γιατί ο Φαίδων είναι καλό παιδί και δε θα έχουμε εκτραχύνσεις"...». Η συζήτηση θα ήταν απολαυστική, εάν δεν αφορούσε τη θέση και τα καθήκοντα του Προέδρου Δημοκρατίας. Ο Γκιζίκης δείχνει να μην αντιλαμβάνεται το κωμικοτραγικό στοιχείο και την αυτο-γελοιοποίησή του. Το όνομα του Ιωαννίδη το επαναλαμβάνει οκτώ φορές στην απάντησή του. Δεν κρύβει τίποτε. Είναι καθαρό από τα λεγόμενά του πως δεν αντιλαμβάνεται το χαμηλό επίπεδο του λόγου του.

Ας δούμε, όμως, και το ρόλο του Αβέρωφ που είναι μέσα σε όλα. Και γεφυροποιός, και στο «Κίνημα του Ναυτικού». Και διπλωμάτης στη Ρώμη με άδεια του «καθεστώτος» και με τον Καραμανλή, και με τον Παπαδόπουλο, αλλά και με τον Ιωαννίδη. Και με τους Αμερικανούς, με τους Βρετανούς. Με όλους. Οι δραστηριότητες του Αβέρωφ παράγουν πολιτική εκείνα τα χρόνια. Στην πραγματικότητα είναι σύμβουλος της χούντας, αφανής και ενίοτε εμφανής, πολιτικός προστάτης του καθεστώτος, δεν τους περιφρονεί, συζητά μαζί τους, είναι ακριβώς αυτό που αποκαλείται: «Γεφυροποιός». Είναι η γέφυρα της χούντας με τον έξω κόσμο, αλλά και με τον πολιτικό κόσμο της Ελλάδας. Είναι και πρωταγωνιστής, ειδικά στις κρίσιμες ώρες της μεταπολίτευσης και μετά. Επομένως, με την κατάθεσή του ερμηνεύει πολλά. Εκεί όμως που είναι συνειδητά εκτός πραγματικότητας είναι, όταν λέει πως η 21η Απριλίου δεν είχε σύνδεση με το Κυπριακό ζήτημα «...Δε νομίζω ότι είχαν με την εξέλιξη που πήραν αυτά. Η 21η Απριλίου έγινε καθαρώς για να καλύψει τις εγωιστικές προθέσεις ενός μικρού γκρουπ αξιωματικών και δεν απέβλεψε καθόλου στο Κυπριακό...». Απαλλάσσει έτσι τη CIA και τους προϊσταμένους της για τη δικτατορία. Και στο επιχείρημα βουλευτή, πως μόνο μια δικτατορία μπορούσε να κάνει το πραξικόπημα κατά του Μακαρίου, άρα γι' αυτό και επιβλήθηκε στις 21-4-67, η απάντηση ήταν αντάξια ενός Αβέρωφ. «...Τι θέλετε να πείτε κύριε συνάδελφε, ότι έκαναν κάτι με το οποίο προετοίμαζαν την πτώση τους;...». Οσο για το πραξικόπημα στην Κύπρο, για το οποίο ο Αβέρωφ ενημερώθηκε από τον Τάσκα αρκετές μέρες πριν γίνει, είναι αποκαλυπτικό του ρόλου, που έπαιζε και ο αμερικανικός παράγων, και ο Αβέρωφ. Ηταν στην πρακτική των Αμερικανών, να ειδοποιούν πριν τα γεγονότα. Και ο Βανς είχε πει ένα χρόνο πριν, πως θα επέμβουν οι Τούρκοι στην Κύπρο. Το είπε έτσι, που κανένας δεν το έλαβε υπόψη του. Και ο Κίσινγκερ έστειλε μήνυμα μέσω Τάσκα στον Ιωαννίδη, να μην κάνει πραξικόπημα. Ετσι, ώστε κανείς να μην το λάβει υπόψη του. Με τον τρόπο αυτό όλοι έχουν άλλοθι και το χρησιμοποιούν όταν χρειάζεται. Ο Αβέρωφ με την ειδοποίηση του Μακάριου τα μπερδεύει στην επιτροπή. Επικαλείται ότι «...ήταν ένα απόρρητο τηλεγράφημα της αμερικανικής υπηρεσίας...», επομένως ως απόρρητο δεν μπορούσε να το πει!!! Ολοι αναστατώθηκαν στην επιτροπή. Πολύ σωστά λέει ο Κάππος, «... εδώ μπαίνει μεγάλο ζήτημα. Είναι δυνατόν να μάθω εγώ ότι πρόκειται να γίνει κάτι μεγάλο στην Ελλάδα ή στην Κύπρο από αμερικανική υπηρεσία και να προτιμήσω το μυστικό το απόρρητο της αμερικανικής υπηρεσίας;... Μυστική διπλωματία εις βάρος των εθνικών συμφερόντων; ΑΒΕΡΩΦ: Πιθανώς να έπρεπε, δεν το αρνούμαι...». Ακολούθησε η προσπάθεια των μεν βουλευτών της ΝΔ να συμβουλεύουν τον Αβέρωφ, να πει πως είδε το τηλεγράφημα μετά το πραξικόπημα, ο δε Αβέρωφ να τα διορθώνει. Το λάθος όμως το είχε κάνει, παραδεχόμενος μάλιστα πως ίσως θα 'πρεπε, να είχε ξεσηκώσει τον κόσμο για το τηλεγράφημα Κίσινγκερ.

Προσθέτουμε εδώ στοιχεία των καταθέσεων, αποκαλυπτικά του τρόπου που λειτούργησε η αντιπροσωπεία στη Γενεύη. Ο αντισυνταγματάρχης Τσουμής καταθέτει στην επιτροπή, αλλά και στην έκθεσή του τα περί γραμμής Γκιουνές και των παρασκηνίων στη Γενεύη για κατάληψή της από τους Τούρκους: «... Είμαι αυτήκοος μάρτυς. Προφανώς απεφασίσθη από την αντιπροσωπεία την κυπριακή και ελληνική, η οποία ήξερε ότι δεν είχαμε δυνατότητες αμύνης, αλλά και (δεν) δεχόντουσαν να υπογράψουν και παραχώρηση του ελληνικού εδάφους...». Η επισήμανση γίνεται σύμφωνα με αποκάλυψη του Κληρίδη στην οποία ήταν ο Τσουμής ήταν παρών. Στα πρακτικά περιλαμβάνονται και επιπλέον λεπτομέρειες, που αναφέρονται σε συζήτηση του Κληρίδη με Ελληνες αξιωματικούς στη διαχωριστική γραμμή μετά τον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ, και την επιστροφή Κληρίδη στο νησί. Γνώριζαν οι της δικής μας αντιπροσωπείας για τα εδάφη που θα καταλάβουν στον ΑΤΤΙΛΑ ΙΙ οι Τούρκοι. Οι εισβολείς προχώρησαν παρά τη συμφωνία/ διαβεβαίωση προς τον Ιωαννίδη, μέσω CIA, πριν το πραξικόπημα και την απόβαση, πως δε θα καταπατούσαν παραπάνω από μικρό τμήμα εδάφους. Αλλά και με τον ΑΤΤΙΛΑ Ι προχώρησαν πολύ παραπάνω και υποχρέωσαν τον Ιωαννίδη να κραυγάζει στον Σίσκο: «μας εξαπατήσατε». Ο Τσουμής εκθέτει τον Κληρίδη και την ελληνική αντιπροσωπεία ανεπανόρθωτα, αλλά δεν κρύβονται αυτά «...ζητά ο Κληρίδης να ενημερωθεί ποιο έδαφος κατέλαβαν οι Τούρκοι. ...ήταν εκεί στις 16-8-74 - διεπιστώθη ότι οι Τούρκοι βρίσκονται πολύ πιο πίσω απ' ό,τι ανέφεραν οι δικές μας μονάδες. Και εδώ έγκειται η ικανότης του Κληρίδη και του Καραγιάννη να μην αναφέρω τον υποφαινόμενο, οι οποίοι σπεύδουμε να προωθήσουμε, να επαναπροωθήσουμε μονάδες διαλυμένες...., εξασφαλίσαμε το ζωτικό δρόμο Λευκωσίας - Μόρφου που πάει στο Τρόοδος επάνω, ο οποίος είχε εγκαταλειφθεί. Ανεφέρετο ότι τον πήραν οι Τούρκοι, ενώ δεν τον είχαν πάρει, διεσώθησαν τα Κοκκινοχώρια, διότι είχαν φτάσει οι Τούρκοι μόνον μέχρι τον Αγιο Μέμνονα και ένα σωρό άλλες περιοχές...» Αντιλαμβάνεται κανείς, πως οι ελληνικές μονάδες είχαν απομακρυνθεί περισσότερο απ' όσο χρειαζόταν. Αυτό καλείται «απαγκίστρωση» και τέτοια διαταγή είχαν και αυτό πρόβλεπε και το εσπευσμένο σχέδιο που συντάχθηκε μετά τον ΑΤΤΙΛΑ Ι με προσωπική διαταγή του ΥΕΘΑ Αβέρωφ να αποφευχθούν συγκρούσεις, ώστε να μην έχουμε θύματα!!!. Οι Τούρκοι σταμάτησαν εκεί που είχαν σχεδιάσει. Οι άλλοι σταμάτησαν, όταν κατάλαβαν πως πίσω τους δεν υπήρχε κανείς. Μερικοί αντιστάθηκαν και μάλιστα με ανδρεία και δεν υποχώρησαν. Κάποιοι πολέμησαν και σκοτώθηκαν για να καλύψουν την οπισθοχώρηση των υπολοίπων.

Η λογική να μην ανοίξει ο «Φάκελος της Κύπρου» με το φόβο της αποκάλυψης του ρόλου του ξένου παράγοντα, διατρέχει όλο το φάσμα των πολιτικών ηγετών που άσκησαν εξουσία μέχρι σήμερα στη χώρα μας, αφού δε θέλησαν να προχωρήσουν σε δικαστική διερεύνηση. Η μη δίωξη βόλεψε πολύ κόσμο και κύρια όλους εκείνους, που βλέπουν το Κυπριακό σαν μια υπόθεση, που αφορά το Δυτικό κόσμο, τους συμμάχους, το ΝΑΤΟ. Περισσότερο απ' όλους ενδιαφέρει τους άμεσα υπεύθυνους, που υλοποίησαν τις αποφάσεις των παρασκηνίων.

Να μην ξεχνάμε, πως κάποιοι πολέμησαν στην Κύπρο. Και πολέμησαν γενναία και κράτησαν τις γραμμές, που τους είχαν εμπιστευθεί. Η πολιτεία δε λέει επίσημα ποιοι ήταν αυτοί. Ο «Φάκελος της Κύπρου» δεν ανοίγει, γιατί θα αποκαλυφθεί ο ρόλος των Αμερικανών, των Αγγλων και οι ευθύνες Ελλήνων και Κυπρίων πολιτικών της εποχής εκείνης.