Γι' αυτό και η «αξιολόγηση» είναι μια μεγάλη παγίδα. Η παγίδα που στήνουν κυβέρνηση και ΕΕ στα ιδρύματα Ανώτατης Εκπαίδευσης, που όταν πέσουν σ' αυτή, θα αναγκαστούν να υπηρετούν τυφλά τις απαιτήσεις των μεγάλων μονοπωλιακών επιχειρήσεων. Αυτός είναι ο στόχος της «αξιολόγησης», αυτό θα αξιολογείται: το κατά πόσον τα ιδρύματα προσαρμόζονται στις απαιτήσεις του κεφαλαίου.

Με το νομοσχέδιό της, η κυβέρνηση συγκροτεί μια ολόκληρη δομή, ένα πλαίσιο «αξιολόγησης», που σκόπιμα περιγράφει πολύ γενικόλογο περιεχόμενο, ώστε να προσαρμόζεται στις εκάστοτε απαιτήσεις του κεφαλαίου. Για το περιεχόμενο, θα φροντίζουν επίσης, οι ανάλογες ευρωπαϊκές αποφάσεις, με δεδομένη την ευρωενωσιακή διασύνδεση των ανώτατων εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, που συνδιαμορφώνει η ελληνική κυβέρνηση. Δεν είναι τυχαίο, ότι την ίδια στιγμή που η υπουργός Παιδείας έφερνε στην Ελληνική Βουλή το επίμαχο νομοσχέδιο, ήταν δημοσιευμένο το βασικό κείμενο της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη «Διασφάλιση της Ποιότητας» (ENQA) που ορίζει πώς θα ενταχθούν τα εθνικά συστήματα αξιολόγησης κάτω από ένα ενιαίο πλαίσιο, πώς θα συγκλίνουν και θα υπηρετούν από κοινού τους στόχους της Ενωσης, δηλαδή τους στόχους του κεφαλαίου.

Η κυβέρνηση, υπηρετώντας αυτή την πολιτική, σπεύδει λοιπόν, να προσαρμόσει την Ανώτατη Εκπαίδευση σ' αυτούς τους στόχους. Οπως εξάλλου είπε η υπουργός Παιδείας στην ομιλία της στο Μπέργκεν της Νορβηγίας, «συμφωνήσαμε όλοι, στην ανάπτυξη εθνικών και ευρωπαϊκών προτύπων, κριτηρίων, κατευθυντήριων γραμμών και μεθοδολογιών για τα εθνικά μας συστήματα Διασφάλισης της Ποιότητας». Η κυβέρνηση λοιπόν χρησιμοποιεί τα όποια υπαρκτά προβλήματα των ελληνικών πανεπιστημίων, για να τα προσαρμόσει στις κοινές ευρωπαϊκές κατευθυντήριες γραμμές. Δε χρειάζεται φυσικά να προσθέσουμε ότι καμιά από τις παραπάνω κυβερνήσεις που συναποφάσισαν τη διάλυση της Ανώτατης Εκπαίδευσης δεν έχει φιλολαϊκό πρόσωπο.

Παρακάτω, η υπουργός Παιδείας ομολογεί επίσης, ότι η κοινά συμφωνημένη διαδικασία «αξιολόγησης» πρέπει να είναι «μια αφετηρία για την πρόοδο και την ανανέωση των εκπαιδευτικών μας συστημάτων, η οποία με τη σειρά της θα προσδώσει προστιθέμενη αξία στον Ευρωπαϊκό Χώρο Ανώτατης Εκπαίδευσης». Αυτό σε απλά ελληνικά σημαίνει ότι με μοχλό την αξιολόγηση θα αλλάξει συνολικά η Ανώτατη Εκπαίδευση στη χώρα μας, έτσι ώστε να υπηρετεί τους στόχους και τις αποφάσεις της διαδικασίας της Μπολόνια, στην οποία η ελληνική κυβέρνηση ανανέωσε την υπογραφή της. Το νομοσχέδιο για την αξιολόγηση θα έρθει να παίξει το ρόλο του νόμου - πλαισίου, για τη συνολική αναδιάρθρωση της λειτουργίας των ιδρυμάτων. Ας μην ξεχνάμε ότι ήδη έχει ξεκινήσει μια ολόκληρη συζήτηση στους κόλπους της ακαδημαϊκής κοινότητας περί αλλαγής του υπάρχοντος νόμου - πλαισίου που είχε ψηφιστεί το 1982, χωρίς να σημαίνει ότι αυτός ο νόμος είναι φιλολαϊκός. Μετά την εφαρμογή της «αξιολόγησης» θα είναι πιο εύκολη και η αλλαγή του νόμου - πλαισίου, σε αντιδραστικότερη κατεύθυνση.

Η «αξιολόγηση» αντικειμενικά θα οδηγήσει σε διαβάθμιση των ιδρυμάτων, σε μια άτυπη «λίστα» καλών και κακών ιδρυμάτων, όπου τα «καλά» θα είναι αυτά που προσαρμόζονται στις ανάγκες της αγοράς και διαπλέκονται αποτελεσματικά με τις μεγάλες επιχειρήσεις. Ηδη, για τα ΤΕΙ, η υπουργός Παιδείας έχει περάσει από τη Βουλή μια τροπολογία, που επιτρέπει να μπαίνει οριστικό «λουκέτο» στα Τμήματα που δεν μπορούν να τα βγάλουν πέρα με τα οικονομικά, την έλλειψη υποδομών και προσωπικού. Το δρόμο αυτό θα ακολουθήσουν σιγά σιγά και τα πανεπιστήμια. Αυτό σημαίνει ότι για τις ανάγκες τους θα είναι υποχρεωμένα να αντλούν πολύμορφα πόρους από την αγορά, προκειμένου να «επιβιώνουν». Και αν θα επιβιώνει όμως ή αν θα κλείνει ένα Τμήμα θα κρίνεται από την «αξιολόγηση», δηλαδή από το αν εξυπηρετεί τους στόχους του κεφαλαίου, αν καταφέρνει να προσελκύει επιχειρήσεις - χρηματοδότες και φοιτητές - πελάτες.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο που βρίσκεται ήδη στην ελληνική Βουλή, η «αξιολόγηση» θα χωρίζεται σε δυο στάδια, όπως επιβάλλει η ENQA, την εσωτερική (αυτοαξιολόγηση από τα ίδια τα πανεπιστήμια) και την εξωτερική από «ανεξάρτητους εμπειρογνώμονες», που θα επιλέγονται από «μητρώο ανεξάρτητων εμπειρογνωμόνων», το οποίο θα ανανεώνεται κάθε οχτώ χρόνια. Για τις διαδικασίες αυτές συγκροτείται σε κάθε πανεπιστήμιο και ΤΕΙ, μια «Μονάδα Διασφάλισης Ποιότητας» και σε κάθε υπό «αξιολόγηση» Τμήμα ή σχολή, μια «Ομάδα Εσωτερικής Αξιολόγησης».

Συνολικά σε εθνικό επίπεδο την ευθύνη για το σύστημα «αξιολόγησης» θα έχει η Αρχή Διασφάλισης της Ποιότητας στην Ανώτατη Εκπαίδευση (ΑΔΙΠ), η οποία πλασάρεται ως «ανεξάρτητη αρχή», λες και μπορούν να υπάρχουν «ανεξάρτητες αρχές» στον καπιταλισμό, λες και όσες «ανεξάρτητες» αρχές υπάρχουν ήδη δεν υπηρετούν την ίδια πολιτική με την κυβέρνηση. Ενα χαρακτηριστικό της «ανεξαρτησίας» είναι το γεγονός ότι στη σύνθεσή της θα συμμετέχει εκπρόσωπος της Κεντρικής Ενωσης Επιμελητηρίων, δηλαδή των εργοδοτών. Οπως είχε απαιτήσει μάλιστα, ο εκπρόσωπός τους στο Εθνικό Συμβούλιο Παιδείας, «εμείς είμαστε η αγορά, εμείς πρέπει να αξιολογούμε»...

Ολη αυτή η διαδικασία, θα ελέγχεται σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα πιστοποιείται από «αρμόδια» επιτροπή της ENQA, όπου και πάλι φυσικά, τον πρώτο λόγο έχουν οι κυβερνήσεις και οι επιχειρηματίες που θα συμμετέχουν στην επιτροπή.

Χαρακτηριστικό, χωρίς να είναι το άπαν, για τη λειτουργία του συστήματος είναι ότι πουθενά στο νομοσχέδιο δεν προβλέπεται ρόλος και λόγος στα δημοκρατικά συλλογικά όργανα των πανεπιστημίων (Συγκλήτους, Συνελεύσεις Τμημάτων κλπ.), που μέχρι τώρα είχαν το σχεδιασμό ανάπτυξης και λειτουργίας των ιδρυμάτων. Οι ειδικές επιτροπές αξιολόγησης που θα λειτουργούν όπως έχουμε προαναφέρει μέσα στα ιδρύματα, θα δίνουν λόγο στην ΑΔΙΠ και η ΑΔΙΠ αντίστοιχα θα δίνει λόγο στην ENQA. Δημιουργείται δηλαδή ένα νέο διοικητικό σύστημα, που θα καθορίζει τους στόχους και τη λειτουργία των ιδρυμάτων, με σκοπό, η «αξιολόγηση» να αποτελέσει μοχλό για τη συνολική αναμόρφωση της λειτουργίας τους.

Συμμετοχή στην «αξιολόγηση» προβλέπεται να έχουν και οι φοιτητές, που «εθελοντικά» θα συμπληρώνουν ερωτηματολόγια για να «χαφιεδίζουν» τους καθηγητές τους και κυρίως μέσω της συμμετοχής τους στη διαδικασία, να υποταχθούν, να μην αντιδρούν στην υποβάθμιση που θα επέρχεται στις σπουδές και τα πτυχία τους. Μάλιστα, η υπουργός δήλωσε επανειλημμένα, παρουσιάζοντας το νομοσχέδιο, ότι θα ήθελε τη συμμετοχή και φυσικά τη συναίνεση των φοιτητών και στη συνάντηση του Μπέργκεν και γενικότερα σ' όσα αντιδραστικά αποφασίζονται για την Ανώτατη Εκπαίδευση. Γι' αυτό τους δίνει «ρόλο», για να τους δελεάσει, προκειμένου να ανεχτούν ή να υποταχτούν συνειδητά.

Σημειώνουμε επίσης, ότι τα αποτελέσματα της «αξιολόγησης» θα δημοσιοποιούνται, ώστε να έχει πρόσβαση σε αυτά «κάθε ενδιαφερόμενος». Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι η «αξιολόγηση» θα δίνει πολύτιμες πληροφορίες στην «αγορά» για τις δραστηριότητες των ιδρυμάτων, τέτοιες, που να μπορούν να τις αξιοποιήσουν οι επιχειρήσεις για να επιλέξουν τους... συνεργάτες τους. Για παράδειγμα, αν αξιολογηθεί θετικά ένα ίδρυμα για τις έρευνές του στον τομέα των τηλεπικοινωνιών, θα το επιλέξουν π.χ. οι μεγάλες ιδιωτικές εταιρίες κινητής τηλεφωνίας για να... του δώσουν δουλιά. Αντίστοιχα, τα ιδρύματα που αξιολογούνται αρνητικά, θα έχουν πολύ λιγότερες συνεργασίες με επιχειρήσεις - χρηματοδότες και λιγότερους πόρους από την «αγορά».

Τα δυο τελευταία κεφάλαια του νομοσχεδίου αναφέρονται στις «πιστωτικές μονάδες» και το «παράρτημα διπλώματος», που δεν είναι τίποτε άλλο από εργαλεία κατακερματισμού και υποβάθμισης των σπουδών. Τόσο οι μονάδες, όσο και το συμπλήρωμα ή παράρτημα διπλώματος, είναι στοιχεία που προοπτικά θα συμπληρώνουν τον ατομικό φάκελο δεξιοτήτων κάθε υποψήφιου εργαζόμενου. Η έννοια του πτυχίου, όπως το γνωρίζαμε μέχρι σήμερα τείνει να καταργηθεί εντελώς. Στη θέση του πτυχίου ή του οποιουδήποτε «χαρτιού» που παίρνει κάποιος και πιστοποιεί το επίπεδο της εκπαίδευσής του, θα βρεθεί ο ατομικός φάκελος. Αυτό θα έχει ως συνέπεια και την ατομική διαπραγμάτευση του καθενός με τον εργοδότη για τους όρους εργασίας, την κατάργηση εργασιακών δικαιωμάτων.

Με τις πιστωτικές μονάδες, 60 κάθε χρόνο για φοιτητές «πλήρους φοίτησης», το πτυχίο θα αντιστοιχεί με 240 μονάδες. Ωστόσο, όταν εφαρμοστεί το σύστημα, θα μπορεί κανείς να μαζεύει λίγες μονάδες από το πανεπιστήμιο, λίγες από ένα κέντρο κατάρτισης και άλλες λίγες από ένα σεμινάριο και το σύνολο των μονάδων του να φτάνουν τις 240, αλλά το σύνολο των γνώσεών του είναι άγνωστο ως πού θα φτάνει! Παράλληλα, θα οδηγηθούν και τα ίδια τα ιδρύματα να «σπάσουν» την ενιαία δομή των σπουδών τους σε περιόδους και υποπεριόδους. Αυτό βέβαια, κάθε άλλο παρά «νοικοκύρεμα» είναι, αντιθέτως οδηγεί στην κατάφωρη υποβάθμιση του επιπέδου τους.

Είναι εμφανής η προσπάθεια της κυβέρνησης να μετατρέψει τις ολοκληρωμένες σπουδές σε αποσπασματικές, ληξιπρόθεσμες καταρτίσεις. Οδεύουμε προς ένα σύστημα όπου η φθηνή (για αυτόν που την παρέχει) κατάρτιση σημαίνει συνολική υποβάθμιση του μορφωτικού επιπέδου των παιδιών του λαού. Ετσι λοιπόν οι ταξικές διακρίσεις εντείνονται και στα Ανώτατα Εκπαιδευτικά ιδρύματα μέσω της αξιολόγησης.

Τέλος, στο «παράρτημα διπλώματος» θα περιγράφονται αναλυτικά όλα τα μαθήματα που έχει παρακολουθήσει ένας απόφοιτος, για να γνωρίζει ο μελλοντικός του εργοδότης αναλυτικά τις «δεξιότητές» του. Είναι ως φαίνεται τα απαραίτητα στοιχεία για να δίνει την «πιστοποίηση» ο μεγαλοεπιχειρηματίας, ότι είναι ικανός για δουλιά και όχι οι επιστημονικές γνώσεις, όπως θα έπρεπε οι οποίες πιστοποιούνται με το πτυχίο. Το πτυχίο έτσι υποβαθμίζεται κατάφωρα, γιατί δε θα αρκεί αυτό για να πιάσεις δουλιά κάπου, αλλά ο εργοδότης θα έχει τη δυνατότητα να εξετάζει αν έχεις τις ικανότητες να ανταποκρίνεσαι στις δικές του απαιτήσεις.