Φλάμπουρα ράσα ολόφλογα

στον άμβωνα ανεμίζουν

ξεσπάθωσαν οι αρχάγγελοι

κι οι τρούλοι αντιβουίζουν.

Μπρος στ' άγιο βήμα

κι ο Χριστός άφησε το Βαγγέλιο

και μαχητής κατέβηκε

κρατώντας το φραγγέλιο...

Κώστας Καλατζής (Θεσσαλός)

Μεγάλη και δραστήρια, γεμάτη σθένος αίμα και ηρωισμό ήταν η συμμετοχή της πλειοψηφίας του κατώτερου κλήρου στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα του ελληνικού λαού. Αντίθετα, το μεγαλύτερο μέρος του ανώτερου κλήρου, όχι μόνο έμεινε αμέτοχο κι ασυγκίνητο στο δράμα, αλλά έσπειρε και το διχασμό και σε πολλές περιπτώσεις στάθηκε δίπλα στον εχθρό και τον βοήθησε.

Υπήρξαν όμως και ιεράρχες σαν τους μητροπολίτες Ιωακείμ Κοζάνης, Αντώνιο Ηλείας, Ειρηναίο Σάμου, το μητροπολίτη Χίου τον πατέρα Γερμανό (Ανυπόμονο) που συμμετείχαν ενεργά στην Αντίσταση και μάλιστα οι δύο πρώτοι, παρά την ηλικία τους, ανέβηκαν στο βουνό και μοιράστηκαν με τους αντάρτες τις κακουχίες και τις στερήσεις τους.

Ακόμα και σήμερα, μετά την επίσημη αναγνώριση της Εθνικής μας Αντίστασης, εάν και πέρασαν πάνω από 60 χρόνια, δεν απέτισε η πολιτεία φόρο τιμής και αναγνώρισης στο πλήθος των άξιων εκπροσώπων του κατώτερου κλήρου και των ιεραρχών Ιωακείμ και Αντωνίου, εκλεγμένων εθνοσυμβούλων της ΠΕΕΑ, που στάθηκαν στο πλευρό και τους αγώνες του πάσχοντος ελληνικού λαού.

Αμάρτημα υψηλόν, το έμπρακτο παράδειγμα πατριωτισμού και αυτοθυσίας των παραπάνω ιεραρχών πλάι στους αγώνες του λαού για τη λευτεριά και την ανεξαρτησία του. Εμείς οι πτωχοί τω πνεύματι ας αποδώσουμε δικαιοσύνη!..