Κυριακή 14 Μάη 2000
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 12
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Η κοινωνική συνείδηση και τα «πρέπει» των δυνάμεων της ρήξης

« Να αποφασίζεις μια φορά σε κάμποσα χρόνια ποιο μέλος της κυρίαρχης τάξης θα τσαλαπατά, θα καταπνίγει το λαό στη βουλή, να ποια είναι η αληθινή ουσία του αστικού κοινοβουλευτισμού, όχι μόνο στις κοινοβουλευτικές συνταγματικές μοναρχίες, αλλά και στις πιο δημοκρατικές δημοκρατίες» (Λένιν, «Κράτος και Επανάσταση» σελ. 46)

Μέσα από τα λόγια του Λένιν είναι πολύ καθαρός όχι μόνον ο χαρακτήρας του αστικού κοινοβουλίου και της αστικής δημοκρατίας, αλλά και ο περιορισμένος ρόλος τους αναφορικά με την επίλυση των λαϊκών προβλημάτων. Δε θα μπορούσε άλλωστε να γίνει αλλιώς, αφού η αστική δημοκρατία, ως ταξική δημοκρατία που είναι πρωτίστως, ενδιαφέρεται να επιλύει τα προβλήματα της τάξης που εκπροσωπεί.

Ωστόσο, είναι γεγονός ότι το εκάστοτε εκλογικό αποτέλεσμα μέσα απ' αυτή τη διαδικασία αντικατοπτρίζει το βαθμό κοινωνικής και πολιτικής ωριμότητας του λαού στη βάση της ενίσχυσης ή όχι του επαναστατικού υποκειμένου αλλαγής του κοινωνικού συστήματος, που είναι το κομμουνιστικό κόμμα και στην περίπτωση της χώρας μας το ΚΚΕ. Ιδιαίτερα αυτό είναι εμφανές, όταν η εκλογική διαδικασία αφορά την επιλογή κυβέρνησης, αφού η ταξική πόλωση οξύνεται και δευτερευόντως σε άλλες πιο «χαλαρές» εκλογικές αναμετρήσεις, όπου η κοινωνική συνείδηση λειτουργεί με την αντίστοιχη «χαλαρότητα».

Δυστυχώς, για άλλη μια φορά επιβεβαιώθηκε ότι ενώ οι αντικειμενικές, οι υλικές συνθήκες, η ίδια η ανάπτυξη του καπιταλισμού στο ιμπεριαλιστικό του στάδιο, με την υπερπληθώρα προβλημάτων και καταστροφών των παραγωγικών δυνάμεων που δημιουργεί, επιτάσσουν και ευνοούν επαναστατικές αλλαγές, προβάλλουν το ιστορικό αίτημα για το πέρασμα από τη βαρβαρότητα στο σοσιαλισμό, αντίθετα φάνηκε ότι ο υποκειμενικός παράγοντας, ο παράγοντας «κοινωνική συνείδηση» των καταπιεσμένων λαϊκών μαζών, βρίσκεται και πάλι σε αναντιστοιχία με τις αντικειμενικές συνθήκες και σε πλήρη ενσωμάτωση με τις δομές του καπιταλιστικού συστήματος.

Θα αποτελούσε μέγιστο λάθος να ισχυριστεί κάποιος ότι διά των εκλογών και μάλιστα των πρόσφατων κρινόταν το πέρασμα στην Ελλάδα από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό. Ακριβώς όμως γι' αυτό το λόγο απαιτείται η όσο το δυνατόν καλύτερη μελέτη της διαμορφούμενης κοινωνικής συνείδησης του λαού, η οποία φάνηκε ανεπαρκής σε ρήξεις τακτικού χαρακτήρα, που η ίδια η ζωή προβάλλει και τη στιγμή που υπήρχαν και ποιοτικά χαρακτηριστικά ως δεδομένα της ταξικής πάλης που άλλη φορά δεν υπήρχαν.

Το Κόμμα ζητούσε έντονα την ολόπλευρη ενίσχυσή του και την ταυτόχρονη κάμψη των δυνάμεων του δικομματισμού ως μίνιμουμ προϋπόθεση ικανή για να παλέψει από καλύτερες θέσεις, για να ανοίξει ο δρόμος για την οικοδόμηση του δημοκρατικού αντιμονοπωλιακού μετώπου πάλης του λαού, που προοπτικά θα συμβάλει στο άνοιγμα του δρόμου για την εξουσία των λαϊκών δυνάμεων. Από την άλλη μεριά είχε γίνει δυνατή η εκλογική συσπείρωση ζωντανών δυνάμεων που αντιπαλεύουν την πολιτική της ΟΝΕ και της «νέας τάξης» (Κομμουνιστική Ανανέωση), προσωπικοτήτων της Τέχνης και του πολιτισμού, διανοουμένων, πανεπιστημιακών, θυμίζοντας τηρουμένων φυσικά των αναλογιών παλιές καλές μέρες του κινήματος, που το κύρος του Κόμματος σ' αυτούς τους χώρους ήταν το υπ' αριθμόν ένα θέμα μελέτης των αστών.

Σωστά επομένως η ΚΕ σημειώνει αυτή την αναντιστοιχία ανάμεσα στα λαϊκά προβλήματα, στη λαϊκή δυσαρέσκεια και στην τελική επιλογή ψήφου που ενίσχυσε περιφανώς το δικομματισμό. Σωστά γίνεται η προσπάθεια εντοπισμού των αντικειμενικών λόγων και αιτίων που διαμορφώνουν πολιτικές συνειδήσεις συμβιβασμένες στο σύστημα. Αλλωστε, γενικά, η συνείδηση αντιπροσωπεύει την ανώτερη μορφή αντανάκλασης της πραγματικότητας. Πέρα όμως απ' αυτό, η συνείδηση έχει ως συστατικό της ρόλο τη δημιουργικότητα και την αλληλεπίδραση στο περιβάλλον που εκδηλώνεται, στην πορεία της παραγωγικής του δραστηριότητας, με τη μεταμόρφωση από τον άνθρωπο όχι μόνο της φύσης, αλλά και της κοινωνίας («Βασικές Αρχές Υλιστικής Φιλοσοφίας», σελ. 87-88). Απ' εδώ προκύπτουν και τα καθήκοντα των κομμουνιστών, που είναι οι φορείς της κοινωνικά μεταμορφωτικής και δραστήριας συνείδησης.

Ζητούμενο επομένως πρέπει να είναι για το Κόμμα μας όχι μόνο η περιγραφή όλων αυτών των παραγόντων διαμόρφωσης της συνείδησης, πράγμα που είναι απαραίτητο να γίνεται, αλλά και η στροφή στο αιτιατό, στο αποτέλεσμα. Και το αποτέλεσμα είναι παγιωμένες στάσεις ζωής, προσδεδεμένες στις κυρίαρχες επιλογές του καπιταλισμού από την πλειοψηφία του λαού, που αναγκάζεται ακούσια ή και εκούσια να ζει την πολιτική παθογένεια, να διαφωνεί με τα μέτρα και το κοστούμι που του ράβουν οι δυνάστες του, αλλά τελικά να τους ψηφίζει.

Αυτό δείχνει ότι οι φορείς χειραγώγησης συνειδήσεων, το ίδιο το καπιταλιστικό κράτος με τους θεσμούς προσαρμογής και υποτέλειας, την Παιδεία, τον αστικό πολιτισμό, το κυρίαρχο αξιακό σύστημα, τις πελατειακές σχέσεις, τις συμβιβασμένες συνδικαλιστικές ηγεσίες, την κρατική και ιδιωτική τρομοκρατία στους χώρους δουλιάς, τη θρησκεία, της οποίας οι ταγοί ανέλαβαν αυξημένα καθήκοντα στη νέα ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων, τα Media των διαπλεκόμενων επιχειρηματιών κάνουν καλά τη δουλιά τους στη δημιουργία ανθρώπου με έντονα καλλιεργημένα πολιτικά φετίχ και ταμπού, από τα οποία είναι πολύ δύσκολο να ξεφύγει κανείς.

Ακούγαμε συζητήσεις στις πρόσφατες εκλογές από μεσοστρώματα της εργατικής τάξης ή και επαγγελματίες, οι οποίοι έχουν καταργήσει το ωράριο εργασίας τους, οι μεν γιατί δε φτάνει ο μισθός για τις τρέχουσες ανάγκες, οι δε γιατί βιώνουν το θάνατο του εμποράκου, να έχουν φετιχοποιήσει σε δείγμα ευμάρειας το δεύτερο αυτοκίνητο, το κινητό τηλέφωνο, τη σαββατιάτικη ταβέρνα, «ενοχοποιώντας» οι ίδιοι την πληρωμένη με τον ιδρώτα τους και με το αίμα τους φυσιολογική εξέλιξη της ζωής, η οποία είναι λογικό ακόμα και με την πιο μέτρια καπιταλιστική διαχείριση να μην πηγαίνει με ταχύτητες της δεκαετίας του '60, τουλάχιστον για τα μέτρα και σταθμά του ελληνικού καπιταλισμού.

Ετσι για άλλη μια φορά επιβεβαιώνεται ο Μαρξ, ο οποίος δε θεωρούσε το φετιχισμό ως γενικό και μόνιμο στοιχείο της θρησκείας, αλλά και στοιχείο μιας ολόκληρης σειράς μορφών συνείδησης, που δε σχετίζονται ούτε ταυτίζονται με το θρησκευτικό φαινόμενο. «... Τα προϊόντα του ανθρώπινου εγκεφάλου παρουσιάζονται ως αυτοτελή όντα, προικισμένα με τη δική τους ζωή, και με ορισμένες σχέσεις με τους ανθρώπους και μεταξύ τους. Το ίδιο συμβαίνει και στον κόσμο των εμπορευμάτων με τα προϊόντα των ανθρώπινων χεριών. Αυτό το ονομάζω φετιχισμό...» (Φιλοσοφικό Λεξικό Ιλίτσεφ - Φεντοσέγιεφ σελ. 304).

Σε πρόσφατη περιοδεία συνδικαλιστών του ΠΑΜΕ στη Χίο σε δημοσιοϋπαλληλικούς χώρους για το γιορτασμό στο νησί της Πρωτομαγιάς στις 7 Μάη, πολύς χρόνος αναλώθηκε όχι για το πού πάμε ως κίνημα, αλλά γιατί η αντίστοιχη μέρα δε μεταφέρθηκε ως αργία, πράγμα που θα έπρεπε οι συνδικαλιστές να μεριμνήσουν να γίνει για να προϋπαντηθεί πιθανόν ο Μάιος στην εξοχή. Κι εδώ όσο σεχταριστικό είναι να λες «ο βλάκας Λαός που δεν καταλαβαίνει», άλλο τόσο σεχταριστικό είναι να μη θέτεις το πρόβλημα στις πραγματικές του διαστάσεις και να μη ζητάς ευθύνες και από τα υποκείμενα σε τελική ανάλυση της εκμετάλλευσης, που αυτοχειρούν σε σχέση με το μέλλον τους το δικό τους και των παιδιών τους.

Γιατί έχει δηλαδή γίνει κατορθωτό από την άρχουσα τάξη και τις δομές του συστήματος η διαμόρφωση προσωπικοτήτων και αντίστοιχα πολιτικών συμπεριφορών με έντονα τα στοιχεία της ακρισίας, του μικροαστισμού, της ανασφάλειας και της αβεβαιότητας, που οδηγεί στην υποτέλεια στον ισχυρό, που στις μέρες μας είναι το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ η Ευρωπαϊκή Ενωση κλπ., προσωπικότητες σε τελική ανάλυση που αντιδρούν αρνητικά «ενστικτωδώς», όπως ο γνωστός πρωταγωνιστής της ταινίας «Το κουρδιστό πορτοκάλι», μόλις βρεθούν μπροστά στο δίλημμα της επιλογής της ελευθερίας τους, συμπαρατασσόμενοι σε τελική ανάλυση με τα ταξικά τους συμφέροντα και τη δύναμη που αντικειμενικά τα εκφράζει, το ΚΚΕ.

Ο Αλντους Χάξλεϊ έλεγε: «Εμπειρία δεν είναι το τι συμβαίνει, είναι το πώς αξιοποιείς εσύ αυτό που σου συμβαίνει» (Καρλ Λεβίτιν «Η διαμόρφωση της προσωπικότητας» σελ. 111)

Εδώ λοιπόν το Κόμμα μας και όλες του οι οργανώσεις πρέπει να δουν έναν τέτοιο προσανατολισμό αξιοποίησης αυτού που συμβαίνει με τρόπο μόνιμο, προγραμματισμένο και ενταγμένο σε μια λογική κινήματος. Πρέπει η ιδεολογική πάλη, η ιδεολογική ενδυνάμωση να μην έχει μόνο εσωτερικά χαρακτηριστικά, αλλά κυρίως εξωτερικά. Να απλώνεται στην κοινωνία, να εξηγεί, να αναλύει, να καλεί σε αγώνα και γιατί όχι να ζητά και ευθύνες από τους φίλους μας, τους συναδέλφους μας, τους συντρόφους μας γενικά στο κολαστήριο του καπιταλισμού.

Πρέπει με όρους πάλης και αγώνα να αντιμετωπιστεί η λαίλαπα της παραπληροφόρησης των μεγαλοκαναλαρχών και των άνομων συμφερόντων τους, η ασυδοσία των κρατικών μέσων. Πρέπει οι άνθρωποι της τέχνης και του πολιτισμού, που βρέθηκαν μαζί μας, να υψώσουν σ' όλη την Ελλάδα τα δικά τους μπλόκα της τέχνης τους και της φωνής τους μέσα από εκδηλώσεις και πρωτοβουλίες, ώστε η πολιτιστική και πολιτισμική άνοιξη του γνήσιου λαϊκού πολιτισμού, που μπορεί να εκφράσει το λαϊκό μέτωπο, να επισκιάσει το έρεβος της Ευρω-λαγνείας με τους αντίστοιχους πολιτιστικούς πιθηκισμούς. Πρέπει οι διανοούμενοι της ρήξης που συμβάδισαν με το ΚΚΕ να επωμιστούν το βάρος του σύγχρονου νεοελληνικού διαφωτισμού, που θα οδηγεί στην ελευθερία από τα ιμπεριαλιστικά δεσμά.

Πρέπει τελικά όλοι μας να συνειδητοποιήσουμε ότι όσο σωστές και επεξεργασμένες να είναι οι θέσεις του Κόμματός μας, όσο και αν η πραγματικότητα και η ζωή είναι με το μέρος μας, δεν είναι τελικά ικανές να αντιμετωπίσουν έναν ή δύο μήνες πριν τις εκλογές την ιδεολογική προπαγάνδα, τη συνειδησιακή στρέβλωση, τον γενικότερο αποπροσανατολισμό με τα μέσα που αναφέραμε από την αστική τάξη, η οποία δουλεύει εις μάκρος χρόνου από τα γεννοφάσκια μας.

Επομένως το Κόμμα, όλοι εμείς, πρέπει να σηκώσουμε αυτό το βαρύ φορτίο, που δε μας είναι άγνωστο, πρέπει όμως το περιεχόμενό του να πάρει πλέον συγκεκριμένα και μόνιμα χαρακτηριστικά δράσης και παρέμβασης στην κοινωνία. Τότε θα έχουμε «αξιοποιήσει» σωστά αυτό που μας συμβαίνει, ώστε η παρατηρούμενη αναντιστοιχία να μετατραπεί σε συστοιχία των ταξικών συμφερόντων του λαού, που θα ανοίξει το δρόμο για το μέλλον και την ιστορία του ανθρώπου.


Μάρκος ΣΚΟΥΦΑΛΟΣ


Κορυφή σελίδας
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ