Στην εποχή μας όλο και σπανίζουν οι δάσκαλοι, οι οποίοι έχοντας οράματα για το λειτούργημά τους αρνούνται να καταντήσουν ά-λογα «γρανάζια» του εκπαιδευτικού συστήματος που επιβάλλει, μέσω των κυβερνώντων του, το ξένο και ντόπιο μεγάλο κεφάλαιο, ώστε να «αλέθει» στις «μηχανές» του όχι μόνο τη σάρκα αλλά και την κοινωνική συνείδηση και σκέψη των εργαζομένων. Σ' αυτή τη σπανίζουσα κατηγορία είναι ο δάσκαλος του 1ου Δημοτικού Σχολείου Βροντάδων Χίου και συνεργάτης του Κέντρου Μαρξιστικών Ερευνών, Μάρκος Σκούφαλος. Απόδειξη η μελέτη του «Η γλώσσα και η ανάπτυξη του ανθρώπινου ψυχισμού στο σύγχρονο σχολείο» (εκδόσεις «άλφα πι», Ροδοκανάκη 18, Χίος, 22710-41287), η οποία ξεκίνησε ως σεμιναριακό μάθημα στο ΚΜΕ, με τη συμβολή του αξέχαστου αγωνιστή, εκπαιδευτικού και συγγραφέα Γιώργου Κ. Μωραΐτη. Πρόκειται για μια μαρξιστικής αντίληψης μελέτη. Μελέτη αντιπαράθεσης με τις - από αρχαιοτάτων χρόνων - ιδεαλιστικές απόψεις, που θεωρούν την ψυχή γενεσιουργό της νόησης και της γλώσσας και όχι την υλική πραγματικότητα. Ο μελετητής παραθέτει ρήσεις φιλοσόφων, παιδαγωγών, γλωσσολόγων, ψυχολόγων διαφόρων εποχών (λ.χ. του Πλάτωνα, ο οποίος θεωρούσε μόνο τους φιλοσόφους ικανούς να κυβερνούν, ενώ τον «όχλο» μόνο να παράγει), και βέβαια των Μαρξ, Ενγκελς, Λένιν και άλλων μαρξιστών.

Με μικρά, συμπυκνωτικά κεφάλαια ο συγγραφέας εκλαϊκεύει τη θεωρία του ιστορικού υλισμού, ότι ο υλικός κόσμος προϋπήρξε του ιδεατού, ότι ο ψυχισμός, η νόηση και η γλώσσα έχουν υλικό υπόβαθρο και είναι διαλεκτικά συνδεδεμένες με τη λειτουργία του εγκεφάλου, όπως υπογράμμιζε ο Λένιν. Οτι αντανακλούν την αντικειμενική πραγματικότητα και τις υλικές δυνατότητες του ανθρώπου. Οτι η αντανάκλαση της πραγματικότητας στον εγκέφαλο είναι «η δρώσα δύναμη» κάθε υλικού σώματος (Μαρξ). Οτι η αλληλεπίδραση της πραγματικότητας, του κοινωνικού περιβάλλοντος, των βιολογικών λειτουργιών του ανθρώπου διαμορφώνουν τη γλώσσα, «η οποία είναι το ίδιο παλιά όσο και η συνείδηση του ανθρώπου» και εμφανίζεται «από την επιτακτική ανάγκη επικοινωνίας με τους άλλους ανθρώπους» (Μαρξ). Τα τελευταία κεφάλαια της μελέτης αποκαλύπτουν την αντιδιαλεκτική μεταχείριση της γλώσσας και της σκέψης από τη σχετική διδακτέα ύλη στα σχολεία. Σχολεία κατάρτισης και όχι γνώσης επιβάλλει η εξουσία του ακόρεστου «παγκοσμιοποιούμενου» κεφαλαίου, το στόχο και τα μέσα (μεταξύ άλλων και τα ΜΜΕ) αποκαλύπτει ο συγγραφέας, παραθέτοντας και σχετικές κυνικές δηλώσεις - ξένων και ντόπιων - εκπροσώπων του, που θεωρούν «ευτυχισμένο λαό» τον αμόρφωτο λαό.