Αν συνεχιστεί το αδιέξοδο στο Κυπριακό και δεν προχωρήσει πραγματικά ο τρίτος γύρος των συνομιλιών, στις 23 Μάη στη Νέα Υόρκη, είναι σίγουρο ότι μία παρόμοια εξέλιξη θα επηρεάσει αρνητικά τη θετική πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Την άποψη αυτή, που εξέφρασε με περισσή επιμονή η ελληνική πλευρά, συμμερίζονται πλήρως οι ΗΠΑ, τόνισαν διπλωματικοί κύκλοι, που παρακολούθησαν τα διαμειφθέντα χθες στη συνάντηση Παπανδρέου - Τζεμ και την τριμερή συνάντηση Ολμπράιτ - Παπανδρέου - Τζεμ.

Πρόσθεσαν ότι η Μ. Ολμπράιτ υπογράμμισε την ανάγκη, κατά τις διαπραγματεύσεις του Κυπριακού, τα εμπλεκόμενα μέρη να μπουν επιτέλους στην ουσία του προβλήματος, ενώ ο Ι. Τζεμ δήλωσε, χωρίς να μπει σε λεπτομέρειες, ότι η Τουρκία προετοιμάζεται σοβαρά για τον τρίτο γύρο των συνομιλιών.

Εξάλλου, σύμφωνα με τις εν λόγω πηγές, που πάντως είναι ελληνικές, κατά τη συνάντησή του με την Μ. Ολμπράιτ, ο Ελληνας υπουργός επισήμανε την επιθυμία της Ελλάδας, η δυναμική που έχει δημιουργηθεί μεταξύ Ελλάδος - Τουρκίας να συνεχιστεί για να μειωθεί περαιτέρω η ένταση στις σχέσεις των δύο χωρών και να μετατραπεί, μάλιστα, σε μία δυναμική κοινών συμφερόντων.

Ο Γ. Παπανδρέου υπογράμμισε ότι η Ελλάδα επιθυμεί την προώθηση των Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης, μολονότι υφίστανται διαφορετικές προσεγγίσεις στο διαδικαστικό από την Ελλάδα και την Τουρκία, επισημαίνοντας τη βούληση αμφοτέρων των χωρών για σχετική πρόοδο, βάσει του μνημονίου Παπούλια -Γιλμάζ. Χωρίς να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες, η Μ. Ολμπράιτ προσφέρθηκε να βοηθήσει προς αυτήν την κατεύθυνση.

Στην Αμερικανίδα ομόλογό του, ο Ελληνας υπουργός έθεσε επίσης το θέμα της έκθεσης του Στέιτ Ντιπάρτμεντ για την τρομοκρατία, αναφέροντας ότι η ελληνική κυβέρνηση δυσαρεστήθηκε από την εσφαλμένη και υπερβολική εντύπωση που δίνει η έκθεση. Ο Γ. Παπανδρέου δεν παρέλειψε να υπενθυμίσει στην Αμερικανίδα ΥΠΕΞ την πρόσφατη αγαστή συνεργασία ΗΠΑ - Ελλάδος για το πρόβλημα.

Ο Γ. Παπανδρέου επανέλαβε, όπως και στην τριμερή, τις ελληνικές ανησυχίες για το Κόσσοβο, την πάγια θέση της χώρας μας για τη μη αλλαγή των συνόρων και την ανάγκη να ακούγεται η φωνή των χωρών της περιοχής για τα εκεί τεκταινόμενα.

Εθεσε, τέλος, επί τάπητος ορισμένες σκέψεις της Ελλάδας για τα Βαλκάνια και για την απομόνωση της Σερβίας. Η Μ. Ολμπράιτ συμφώνησε ότι οι εν λόγω σκέψεις θα πρέπει να συζητηθούν στις επόμενες Συναντήσεις Κορυφής, με πρώτη τη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Φλωρεντία, τον ερχόμενο μήνα.

Ο Τούρκος υπουργός Ισμαήλ Τζεμ θα έχει την Παρασκευή, στην έδρα του ΟΗΕ, συνάντηση με τον ΓΓ, Κόφι Ανάν.

Σε δηλώσεις του, αργά την Τρίτη το απόγευμα, ο υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Παπανδρέου, ανάμεσα στ' άλλα, σημείωσε:

«Θεωρώ ότι ήταν μία πολύ σημαντική ευκαιρία να αναδείξει η χώρα μας το θέμα της Κύπρου, το κυπριακό πρόβλημα, ενόψει των εξελίξεων, όχι μόνο των δύο γύρων των συνομιλιών που έχουν προηγηθεί, αλλά και του τρίτου γύρου, που έπεται σε λίγες εβδομάδες, δηλ. αυτού που θα ξεκινήσει στις 23 Μάη, κάτω από την αιγίδα του ΟΗΕ. Είναι ένα σημαντικό ζήτημα για μας, του οποίου η θετική εξέλιξη θα συμβάλει οπωσδήποτε και στην περαιτέρω ελληνοτουρκική προσέγγιση».

«Είχα επίσης την ευκαιρία να αξιολογήσω την ελληνική θέση στην προσέγγισή μας με την Τουρκία και τις ευρωτουρκικές σχέσεις».

«Και βεβαίως εγώ κι ο κ. Τζεμ είχαμε την ευκαιρία να μιλήσουμε για την πολιτική στα Βαλκάνια, τις ανησυχίες μας, ή, αν θέλετε, τις θέσεις μας γύρω από το Κοσσυφοπέδιο και την ανάγκη να ακουστεί και η φωνή των κρατών της περιοχής, στις όποιες αποφάσεις παίρνονται».

Στην ερώτηση δημοσιογράφου για κάποια ένδειξη τυχόν αλλαγής στάσης της τουρκικής πλευράς στο Κυπριακό, κι αν η αμερικανική πλευρά προσφέρθηκε να βοηθήσει σ' ένα από τα θέματα που απασχολούν την Ελλάδα και την Τουρκία στο Κυπριακό, ο υπουργός απάντησε:

«Πράγματι, υπάρχει από την αμερικανική πλευρά ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την επίλυση του Κυπριακού. Η κ. Ολμπράιτ μου τόνισε το προσωπικό ενδιαφέρον του Προέδρου Κλίντον να παρακολουθήσει και να συμβάλει με όποιον τρόπο μπορεί στη θετική εξέλιξη του ζητήματος. Δεν μπορώ να αξιολογήσω τη στάση της Τουρκίας, σε λίγες μέρες όμως θα έχουμε τον τρίτο γύρο, θα δούμε ποια είναι η θέση του κ. Ντενκτάς και θα βγάλουμε τα συμπεράσματά μας».

Παρ' όλα αυτά, κανείς στην ελληνική διπλωματική αποστολή δεν τρέφει ψευδαισθήσεις και δεν περιμένει καμία αλλαγή της τουρκικής στάσης στο Κυπριακό. Μάλιστα, τείνει να παγιωθεί η εκτίμηση, μεταξύ των Ελλήνων διπλωματών, πως η κινητικότητα και το αμερικανικό ενδιαφέρον για το Κυπριακό θα εξαντληθούν με το τέλος της προεκλογικής περιόδου, όταν οι ψήφοι των Ελληνοαμερικανών δε θα έχουν καμία αξία. Αναφορικά με τα Ελληνοτουρκικά, η Μ. Ολμπράιτ, φωτογραφιζόμενη ανάμεσα στους Παπανδρέου και Τζεμ και συζητώντας μαζί τους για είκοσι λεπτά της ώρας, δεν έκανε τίποτε περισσότερο από το να επιβεβαιώσει τον επιδιαιτητικό ρόλο που έχουν οι ΗΠΑ στις ελληνοτουρκικές υποθέσεις. Αυτή την περίοδο, η Ουάσιγκτον έχει κάθε λόγο να είναι ικανοποιημένη, αφού οι Γ. Παπανδρέου και Ι. Τζεμ φέρνουν σε πέρας το μεγάλο μέρος της δουλιάς μόνοι τους, καθώς φαίνεται πως έχουν κατανοήσει απόλυτα τις οδηγίες.

Ετσι, λοιπόν, αν υπάρχει κάποιο συμπέρασμα από τις επαφές του υπουργού Εξωτερικών στη Ν. Υόρκη, αυτό είναι πως Ελλάδα και Τουρκία συμφώνησαν να αναζητήσουν μια διαδικασία για τη συζήτηση περί εγκατάστασης Μέτρων Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο. Μάλιστα, σύμφωνα με τις υπάρχουσες πληροφορίες, τα υπουργεία Αμυνας των δύο χωρών έχουν ήδη ετοιμάσει προτάσεις με ΜΟΕ και έχει γίνει ανταλλαγή των σχετικών καταλόγων. Οπως υποστηρίζουν διπλωματικοί κύκλοι, η διαδικασία που τελικά θα επιλεγεί για τη συζήτηση σχετικά με την εγκατάσταση των ΜΟΕ θα περιγράψει και το πλαίσιο μέσα στο οποίο θα εξελιχθεί, τελικά, ο εφ' όλης της ύλης ελληνοτουρκικός διάλογος.