Ως διά (αμερικανικής) μαγείας διαλύθηκαν οι ψευδαισθήσεις που καλλιεργήθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση για την «επιτυχία» της Ευρωπαϊκής Προεδρίας να συνθέσει την κοινή ευρωπαϊκή θέση για το ζήτημα του Ιράκ. Κάποια (οκτώ) από τα ευρωπαϊκά εξαπτέρυγα των ΗΠΑ κινήθηκαν απροκάλυπτα προς τις θέσεις της Ουάσιγκτον, επισφραγίζοντας το ευρωατλαντικό χάσμα και φέρνοντας σε δύσκολη θέση την Ελληνική Προεδρία, η οποία αναζητά μια αδύνατη στάση ισορροπίας ανάμεσα στο ρόλο της ως προεδρεύουσας της ΕΕ, στους «δεσμούς» της με τους ισχυρούς της εταίρους (Γερμανία-Γαλλία) και στις εξαρτήσεις της από την Ουάσιγκτον.

Το «παιχνίδι» της Προεδρίας, από το οποίο η κυβέρνηση ευελπιστούσε σε κάποια εσωτερικά κέρδη, αποδεικνύεται εξαιρετικά επικίνδυνο για τις δυνατότητές της, σε μια στιγμή μάλιστα που διακυβεύονται τεράστια συμφέροντα των ισχυρών στη Μέση Ανατολή.

Η κίνηση των «8» προκάλεσε αμηχανία στην Αθήνα και η ελληνική κυβέρνηση μέχρι αργά χτες το βράδυ προσπαθούσε να διευκρινίσει αν, πότε και από ποιον πληροφορήθηκε για τις προθέσεις τους. Αξίζει να σημειωθεί ότι την Τετάρτη ο πρωθυπουργός είχε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βρετανό πρωθυπουργό, ενώ το ίδιο βράδυ συνάντησε στο Μέγαρο Μαξίμου τον πρωθυπουργό της Ουγγαρίας. Παρ' όλα αυτά η κυβέρνηση εμφανίστηκε χτες εμβρόντητη, να πληροφορείται από τις εφημερίδες για τη φιλοαμερικανική τοποθέτηση των 8 Ευρωπαίων.

Χτες ο πρωθυπουργός στις δηλώσεις του μετά το Υπουργικό Συμβούλιο διαπίστωσε ασάφεια για το μέλλον, σε ό,τι αφορά στο θέμα του Ιράκ. Παράλληλα, τόνισε τον πρωταγωνιστικό ρόλο που πρέπει να συνεχίσει να διαδραματίζει το Συμβούλιο Ασφαλείας και τη σημασία των αμερικανικών αποδείξεων, που αναμένεται να κατατεθούν στις 5 του Φλεβάρη.

Ο πρωθυπουργός παρατήρησε ότι γίνεται καθημερινά όλο και πιο έντονη συνείδηση στον κόσμο πως δεν είναι αποδεκτή οποιαδήποτε μονομερής ή πολυεθνής ενέργεια εναντίον του Ιράκ, χωρίς να συνοδεύεται από πειστική αξιολόγηση επί τη βάσει στοιχείων και αποδείξεων.

Αυτό, είπε ο Κ. Σημίτης, τόνισαν επίσης η Γαλλία και η Γερμανία, όσο και ο Ιταλός και ο Βρετανός ομόλογός του, κ. κ. Μπερλουσκόνι και Μπλερ, κατά τη διάρκεια της τηλεφωνικής επικοινωνίας που είχε μαζί τους. Η 5η του Φλεβάρη θα δείξει τη συνέχεια των εξελίξεων, τόνισε ο πρωθυπουργός.

Παράλληλα, η Ελληνική Προεδρία πήρε αποστάσεις από την πρωτοβουλία των οκτώ ευρωπαϊκών χωρών να συνυπογράψουν κοινή διακήρυξη, με την οποία τίθενται στο πλευρό της Ουάσιγκτον ως προς τους χειρισμούς της στο Ιράκ.

«Ο τρόπος με τον οποίο εκδηλώθηκε η πρωτοβουλία των πέντε μελών της ΕΕ και των τριών υποψήφιων χωρών στο θέμα του Ιράκ δε συμβάλλει στην κοινή αντιμετώπιση του θέματος. Η ΕΕ επιδιώκει να έχει κοινή εξωτερική πολιτική. Χρειάζεται, ως εκ τούτου, και στο θέμα του Ιράκ να υπάρχει συνεννόηση, όπως ακριβώς έγινε στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων», τόνισε ο πρωθυπουργός.

Ακολουθώντας τις ανάλογες δηλώσεις του εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, Πάνου Μπεγλίτη, ο οποίος νωρίτερα επισήμανε ότι η πρωτοβουλία των «οκτώ» είναι «αυτόνομη και εκτός πλαισίου της ΕΕ», ο κυβερνητικός εκπρόσωπος, Χρ. Πρωτόπαππας, πρόσθεσε ότι η Ελληνική Προεδρία είναι αποφασισμένη να συνεχίσει την προσπάθεια κοινής στάσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης απέναντι στο πρόβλημα του Ιράκ.

«Η θέση της ΕΕ εκφράστηκε από την ομόφωνη απόφαση των "15" και η Ενωση έχει ανάγκη όσο ποτέ μία κοινή στάση απέναντι στο Ιράκ», υπογράμμισε ο Χρ. Πρωτόπαππας, παρατηρώντας παράλληλα ότι «η ΕΕ δεν μπορεί να είναι ουρά κανενός».

Παρ' όλα αυτά, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος είπε ότι «υπό γενική έννοια» (την ανάγκη εφαρμογής της απόφασης 1441) η παραπάνω πρωτοβουλία των Βρετανίας, Ισπανίας, Ιταλίας, Πορτογαλίας, Ουγγαρίας, Δανίας, Πολωνίας και Τσεχίας δεν αντιστρατεύεται την απόφαση των «15», κάτι στο οποίο είχε συμφωνήσει νωρίτερα και ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Εντούτοις, όταν ο εκπρόσωπος της Κομισιόν ρωτήθηκε εάν η πρωτοβουλία δημιουργεί διχασμό στην ΕΕ, απάντησε με το χαρακτηριστικό: «Ουδέν σχόλιον».

«Η δύναμη της ΕΕ έγκειται στην κοινή της θέση. Για το συγκεκριμένο λόγο, η γερμανική κυβέρνηση είναι σύμφωνη με την Ελληνική Προεδρία, όσον αφορά στη σημασία του να εκπονηθεί μία κοινή ευρωπαϊκή θέση για ειρηνική επίλυση», σχολίασε λίγο αργότερα το Βερολίνο, τονίζοντας ότι η Γαλλία και η Γερμανία δεν είναι απομονωμένες στην προσπάθειά τους για αποτροπή της στρατιωτικής επιχείρησης εναντίον της Βαγδάτης.

Η επίσημη ευρωπαϊκή θέση είναι ότι η κρίση μπορεί να λυθεί ειρηνικά. Σε αυτό συμφωνεί τόσο η Επιτροπή, όσο και το Ευρωκοινοβούλιο, το οποίο χαρακτήρισε ένα ενδεχόμενο προληπτικό χτύπημα αντίθετο στο διεθνές δίκαιο. «Η προσφυγή στη βία έναντι του Ιράκ δεν είναι υπό τις παρούσες συνθήκες δικαιολογημένη», διαμήνυσε και η Κοινοβουλευτική Συνέλευση του Συμβουλίου της Ευρώπης.

Φραστική επίθεση στην κυβέρνηση εξαπέλυσε η ΝΔ, επιχειρώντας να κρύψει την αμηχανία της γύρω από την άγρια κόντρα ΗΠΑ-ΕΕ και αποφεύγοντας επιμελώς να τοποθετηθεί γύρω από αυτή. Η ηγεσία της ΝΔ επικεντρώνει το βάρος της κριτικής στην ανικανότητα της κυβέρνησης, ως προεδρεύουσας της ΕΕ, να ενημερωθεί εγκαίρως για την πρωτοβουλία των 8 Ευρωπαίων ηγετών και να παρέμβει. «Είναι προφανές ότι οι "8" αγνόησαν την Ελληνική Προεδρία. Αυτό, βεβαίως, δε συμβάλλει στη διαμόρφωση κοινής ευρωπαϊκής εξωτερικής πολιτικής, δεν τιμά όμως ιδιαιτέρως και το κύρος της Ελληνικής Προεδρίας», αναφέρεται σε χτεσινή δήλωση του Θ. Ρουσόπουλου. Καλεί επίσης την κυβέρνηση να πάψει να εμφανίζεται με δύο όψεις στην κρίση του Ιράκ, γιατί «μας πηγαίνει πίσω, στην εποχή κατά την οποία, ενώ η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ υπέγραφε τη συμφωνία για την παραμονή των βάσεων, το κόμμα και τα στελέχη του πρωτοστατούσαν στις διαδηλώσεις για να φύγουν».