Ο στόχος της Γερμανίας να γίνει η κυρίαρχη στρατιωτική δύναμη της Ευρώπης, και να πρωτοστατήσει στους πολεμικούς σχεδιασμούς και στις αντίστοιχες προετοιμασίες των ιμπεριαλιστών, μετατοπίζει τις γεωπολιτικές «ισορροπίες» στην ΕΕ και ευρύτερα, φέροντας στην επιφάνεια τον λυσσαλέο ανταγωνισμό των κρατών και των μονοπωλιακών ομίλων στο εσωτερικό της λυκοσυμμαχίας, που θέλει να παρουσιάζεται σαν ένα «κοινό σπίτι» με «κοινές αξίες».

Ενώ επί δεκαετίες η Γερμανία ήταν η ισχυρότερη καπιταλιστική οικονομία της ΕΕ, η στρατιωτική της ισχύς ήταν σχετικά αμελητέα και βασιζόταν στις ΗΠΑ και στο ΝΑΤΟ για την «ασφάλειά» της.

Στη σημερινή συγκυρία, με την αναδιάταξη των δυνάμεων και των προτεραιοτήτων των ΗΠΑ στο πλαίσιο του ανταγωνισμού τους με την Κίνα για τη διεθνή πρωτοκαθεδρία, με όλα τα κράτη να προετοιμάζονται για μια μεγάλη ιμπεριαλιστική σύγκρουση με τη Ρωσία σε ευρωπαϊκό έδαφος και να επενδύονται τεράστια ποσά στην πολεμική βιομηχανία για να βρουν διέξοδο λιμνάζοντα κεφάλαια, η Γερμανία φιλοδοξεί να αναβαθμιστεί γεωπολιτικά και να ηγηθεί αυτής της πολεμικής προσπάθειας, για τα συμφέροντα του γερμανικού κεφαλαίου.

Εντός της ΕΕ πρώτος και βασικός αντίπαλος τον οποίο θα πρέπει να υποσκελίσει είναι η Γαλλία, η οποία κυριαρχεί παραδοσιακά στον τομέα της «άμυνας» και της πολεμικής βιομηχανίας, ενώ διαθέτει και πυρηνικό οπλοστάσιο, όντας μάλιστα μετά το Brexit η μόνη πυρηνική δύναμη της ΕΕ.

Και παρά τα μεγάλα λόγια για τον λεγόμενο «γαλλο-γερμανικό άξονα» που αν «επανεκκινήσει» θα «σπρώξει μπροστά» όλη την ΕΕ, οι αντιθέσεις είναι μεγάλες και οξύνονται από την ανισόμετρη καπιταλιστική ανάπτυξη, ενώ τα εθνικά συμφέροντα των μονοπωλιακών ομίλων είναι συχνά ασυμβίβαστα.

«Οπουδήποτε κι αν πάω στον κόσμο, από τις χώρες της Βαλτικής μέχρι την Ασία, ζητούν από τη Γερμανία να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη», δήλωσε στο «Politico» ο Κρίστοφ Σμιτ, σοσιαλδημοκράτης βουλευτής στην Επιτροπή Αμυνας της γερμανικής Βουλής. «Η προσδοκία είναι η Γερμανία να επιταχύνει και να αντιστοιχίσει επιτέλους το οικονομικό της βάρος με την αμυντική της ισχύ».

Τα μεγέθη μιλούν από μόνα τους και οι αριθμοί «ζαλίζουν»: Μέχρι το 2029 η Γερμανία αναμένεται να δαπανά 153 δισ. ευρώ ετησίως για στρατιωτικούς σκοπούς, δηλαδή το 3,5% του ΑΕΠ της.

Την Πέμπτη η γερμανική Επιτροπή Προϋπολογισμού ενέκρινε τον «αμυντικό» προϋπολογισμό και το οικονομικό σχέδιο για το ειδικό ταμείο της Bundeswehr για το 2026, συνολικού ύψους άνω των 108 δισ. ευρώ. Σε αυτόν περιλαμβάνονται πέντε προγράμματα προμηθειών, αξίας περίπου 3,85 δισ. ευρώ.

Η Γαλλία, συγκριτικά, σχεδιάζει να φτάσει περίπου τα 80 δισ. ευρώ έως το 2030.

Η Πολωνία στοχεύει να δαπανήσει 44 δισ. ευρώ για στρατιωτικούς σκοπούς φέτος, το 4,7% του ΑΕΠ της (το υψηλότερο επίπεδο στο ΝΑΤΟ), και σχεδιάζει να αποκτήσει έναν από τους μεγαλύτερους και καλύτερα εξοπλισμένους στρατούς της Ευρώπης.

Ταυτόχρονα, τα δημοσιονομικά δεδομένα και συνολικότερα το προβάδισμα της γερμανικής καπιταλιστικής οικονομίας - παρά τη συνεχιζόμενη στασιμότητα - έναντι των άλλων ισχυρών κρατών της ΕΕ παίζουν καθοριστικό ρόλο.

Με το Παρίσι να παλεύει με χρέος άνω του 110% του ΑΕΠ και έλλειμμα άνω του 5%, τα περιθώρια του Βερολίνου για δανεισμό το καθιστούν παντοδύναμο. Επί δεκαετίες με το «φρένο χρέους» η γερμανική καπιταλιστική οικονομία κρατούσε χαμηλά τον δανεισμό και το έλλειμμα, ενώ με την πρόσφατη κατάργηση του «φρένου» εκτοξεύτηκε η δανειακή της ικανότητα. Ετσι χρηματοδοτούνται σε μεγάλο βαθμό τα Ειδικά Ταμεία για την «Αμυνα», τις υποδομές κ.λπ.

Η καπιταλιστική οικονομία της Πολωνίας πασχίζει επίσης να διατηρήσει υπό έλεγχο τις δημόσιες δαπάνες, κάτι που επιδεινώνεται από την έκρηξη των στρατιωτικών δαπανών, ενώ στην περίπτωση της Γερμανίας οι στρατιωτικές δαπάνες και η πολεμική οικονομία είναι μοχλός «ανάπτυξης» και διέξοδος από την «αποβιομηχάνιση».

Αξιωματούχος της ΕΕ μιλώντας στο «Politico» χαρακτήρισε την αλλαγή στη στρατιωτική δυναμική της Γερμανίας «τεκτονική»: «Είναι το πιο σημαντικό πράγμα που συμβαίνει αυτήν τη στιγμή σε επίπεδο ΕΕ».

Αλλάζει το αφήγημα της ΕΕ σχετικά με την «ασφάλειά» της, και ταυτόχρονα οι αξιωματούχοι στις Βρυξέλλες αναρωτιούνται πόσο ...«ευρωπαϊκή» θα είναι στην πραγματικότητα η στρατιωτική ανάπτυξη της Γερμανίας.

Ενα σημάδι της απάντησης βρίσκεται στις στρατιωτικές προμήθειες: «Το Βερολίνο υπερασπίζεται βαθιά τα εθνικά του προνόμια στον τομέα της Αμυνας», με δυο λόγια δίνει τη μερίδα του λέοντος στη γερμανική πολεμική βιομηχανία, αδιαφορώντας για τις λεγόμενες «ευρωπαϊκές παραγγελίες». Ηδη έχει διαμορφωθεί η τάση «Πρώτα η Γερμανία» (κατά το «Πρώτα η Αμερική» του Ντ. Τραμπ).

Μάλιστα η Γερμανία έχει αντιταχθεί στο να δώσει στην Κομισιόν ισχυρότερο έλεγχο στην αγορά όπλων και σχεδιάζει να βασιστεί σε μεγάλο βαθμό σε εθνικά πλαίσια, «συμπεριλαμβανομένου ενός νέου νόμου για τις δημόσιες συμβάσεις, που θα κάνει συστηματική χρήση του άρθρου 346 της Συνθήκης της ΕΕ».

Αυτή η ρήτρα επιτρέπει στις χώρες να παρακάμπτουν τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ για να ευνοήσουν τις εγχώριες συμβάσεις.

Εσωτερικά έγγραφα προμηθειών που είδε το «Politico» δείχνουν ότι το Βερολίνο ετοιμάζεται να προωθήσει «αμυντικές» συμβάσεις ύψους 83 δισ. ευρώ μέσω της γερμανικής Βουλής μέχρι το τέλος του 2026. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου αύξηση, που αγγίζει κάθε τομέα των Ενόπλων Δυνάμεων, από άρματα μάχης και φρεγάτες μέχρι drones, δορυφόρους και συστήματα ραντάρ.

Και αυτή είναι μόνο η αρχική φάση. Από πίσω έρχεται μια πολύ μεγαλύτερη «λίστα» της Bundeswehr, ύψους 377 δισ. ευρώ, ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο που καλύπτει πάνω από 320 νέα εξοπλιστικά προγράμματα.

Το πιο εντυπωσιακό είναι ότι λιγότερο από το 10% των νέων συμβάσεων προορίζονται για πολεμικές βιομηχανίες των ΗΠΑ - μια ιδιαίτερα σημαντική αντιστροφή, μετά από δεκαετίες που το Βερολίνο ήταν από τους κορυφαίους πελάτες της Ουάσιγκτον.

Σχεδόν όλα τα υπόλοιπα θα παραμείνουν στην Ευρώπη, και μεγάλο μέρος τους στη γερμανική πολεμική βιομηχανία.

Για την Ευρώπη αυτό σημαίνει ότι η οικονομική μηχανή της ΕΕ γίνεται και η στρατιωτική - βιομηχανική της, με το Βερολίνο να διοχετεύει εκατοντάδες δισεκατομμύρια σε εγχώριες γραμμές παραγωγής, ενώ η Γαλλία και οι χώρες του «νότου» παραμένουν δημοσιονομικά περιορισμένες.

Ηδη στο Παρίσι «βρισκόμαστε κάπου μεταξύ επαγρύπνησης και απειλής», δήλωσε Γάλλος αξιωματούχος Αμυνας στο «Politico». «Θα είναι δύσκολο να συνεργαστούμε, επειδή θα είναι εξαιρετικά κυρίαρχοι».

Η βιομηχανική και οικονομική ισχύς της Γερμανίας αποτελεί εξίσου «ανησυχητικό στοιχείο» όσο και ο επανεξοπλισμός της, συνέχισε ο Γάλλος αξιωματούχος. «Δεν θα χρειαστεί να εισβάλουν στην Αλσατία και στον Μοζέλλα», αστειεύτηκε, αναφερόμενος στις γαλλικές περιοχές τις οποίες κατέλαβε η ναζιστική Γερμανία το 1940. «Μπορούν απλώς να τα αγοράσουν».

Ενδεικτική του σκληρού ανταγωνισμού είναι η κόντρα για το ευρωπαϊκό έργο μαχητικών αεροσκαφών επόμενης γενιάς - το Μελλοντικό Σύστημα Αεροπορικής Μάχης (FCAS). Το πρόγραμμα των 100 δισ. ευρώ είχε σκοπό να αποτελέσει «μνημείο» γαλλο-γερμανο-ισπανικής «αμυντικής» συνεργασίας. Ωστόσο έχουν βγει τα μαχαίρια για το ποια χώρα θα λάβει μεγαλύτερο μερίδιο, σε σημείο που Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν προτείνει να παρακαμφθεί η Γαλλία, διερευνώντας πιθανή συνεργασία με τη Σουηδία ή τη Βρετανία, ή προχωρώντας μόνο με την Ισπανία.

Για τη Γαλλία το FCAS συνδέεται άμεσα με την πυρηνική αποτροπή της, θεμελιώδη παράγοντα της αξίωσής της για ευρωπαϊκή στρατιωτική ηγεσία. Η Γαλλία είναι η μόνη χώρα της ΕΕ που διαθέτει πυρηνικά και ο Πρόεδρός της, Εμ. Μακρόν, έχει προτείνει να ενταχθεί η Ευρώπη κάτω από τη γαλλική «πυρηνική ομπρέλα».

Αν το Βερολίνο δαπανήσει μεγάλα ποσά, συνεργαζόμενο κυρίως με ομίλους από τις χώρες της Σκανδιναβίας ή της Ανατολικής Ευρώπης, το Παρίσι κινδυνεύει να χάσει τον κεντρικό ρόλο στην «αμυντική αρχιτεκτονική της Ευρώπης».

Στη Βαρσοβία ο επανεξοπλισμός της Γερμανίας θεωρείται απαραίτητος και καθυστερημένος, όπως δήλωσαν στο «Ρolitico» Πολωνοί αξιωματούχοι. Ωστόσο υπάρχουν ανησυχίες για τον γεωπολιτικό ρόλο που σκοπεύει να διαδραματίσει το Βερολίνο, δηλαδή μήπως «αδειάσει» τους «συμμάχους», ακολουθώντας «εθνική γραμμή» ή ακόμα και επιθετική προς άλλα μέλη της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

«Εξετάζοντας την Ιστορία, μια κατάσταση όπου η Γερμανία θα συνέδεε την οικονομική με τη στρατιωτική ισχύ ανέκαθεν προκαλούσε φόβους», δήλωσε ο Π. Ζαλέφσκι, αναπληρωτής υπουργός Αμυνας της Πολωνίας.

Επεσήμανε ότι οι ΗΠΑ σηματοδοτούν μείωση της παρουσίας στην Ευρώπη: «Οι κύριες χώρες που θα υπερασπίζονται την ανατολική πλευρά θα είναι η Πολωνία και η Γερμανία», όπως δείχνει και η ανάπτυξη μόνιμης γερμανικής αποστολής στη Λιθουανία - η πρώτη μόνιμη ανάπτυξη γερμανικών στρατευμάτων εκτός συνόρων μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Ωστόσο «θυμόμαστε τη φιλορωσική στάση της Μέρκελ» και «καλούμε τη Γερμανία να επιδεικνύει πόσο σθεναρά θα υπερασπιστεί τη διεθνή τάξη έναντι της Ρωσίας», είπε ο Ζαλέφσκι.

«Ανησυχώ περισσότερο για τους εμπορικούς δεσμούς μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας, οι οποίοι εξακολουθούν να είναι αρκετά ζωηροί, και την αυξανόμενη πίεση στο Βερολίνο να επιστρέψει στην κανονικότητα μετά τον πόλεμο στην Ουκρανία», τόνισε από την πλευρά του ο Μ. Μαγιερόφσκι, πρώην πρέσβης της Πολωνίας σε Ισραήλ και ΗΠΑ.

Αντίστοιχους «προβληματισμούς» εκφράζουν Γάλλοι και άλλοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι: «Δεν είναι ακόμα σαφές τι θα κάνει ο καγκελάριος Μερτς. Η Γερμανία θα επιδιώξει να αναλάβει έναν ευρύτερο ρόλο διεθνώς, αλλά δεν είναι σαφές πώς».

Το κρίσιμο σημείο είναι κατά πόσο οι γερμανικές Ενοπλες Δυνάμεις θα καταφέρουν να στελεχωθούν επαρκώς, δηλαδή αν θα βρεθούν άνθρωποι να κρατήσουν και να χρησιμοποιήσουν τα όπλα που παράγονται με φρενήρεις ρυθμούς, διατεθειμένοι και εκπαιδευμένοι να σκοτώσουν και να σκοτωθούν.

Την περασμένη βδομάδα τα κόμματα του κυβερνητικού συνασπισμού Χριστιανοδημοκρατών - Σοσιαλδημοκρατών (CDU/CSU - SPD) κατέληξαν σε συμφωνία για τη στρατιωτική θητεία, η οποία θα παραμείνει κατ' όνομα εθελοντική, επαναφέροντας την υποχρεωτικότητα «από την πίσω πόρτα».

Υιοθετήθηκε το σκανδιναβικό μοντέλο: Στο εξής όλοι οι 18χρονοι θα συμπληρώνουν το ειδικό ερωτηματολόγιο και θα περνούν από ιατρικές εξετάσεις, προκειμένου να καταρτιστούν κατάλογοι επιλέξιμων ανδρών. Από αυτούς θα προέρχονται κατόπιν με κλήρωση οι υποχρεωτικά στρατεύσιμοι, σε περίπτωση που η γερμανική Βουλή κρίνει ότι οι εθελοντές δεν επαρκούν στην εκάστοτε συγκυρία.