Οι νέες ρυθμίσεις αποτελούν καρμανιόλα για την ασφάλεια των αερομεταφορών και ενισχύουν όλες τις προϋποθέσεις - που αντικειμενικά υπάρχουν σε συνθήκες «απελευθέρωσης» των μεταφορών και λειτουργίας τους με κριτήριο τα κέρδη των επιχειρηματικών ομίλων - για τεράστιους επικείμενους κινδύνους για την ασφάλεια επιβατών και εργαζομένων.

Το νομοσχέδιο συνιστά προέκταση του νόμου 4757/2020 αναφορικά με τη διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια της ΥΠΑ, που αποτελεί βήμα στην κατεύθυνση ιδιωτικοποίησης, με την οποία συμφωνούν και τα άλλα αστικά κόμματα, όπως δείχνουν «τα έργα και οι ημέρες» όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων.

Εχουν προηγηθεί άλλωστε ο νόμος 3913/2011, που άνοιξε τον δρόμο για την ιδιωτικοποίηση των αεροδρομίων, η οποία επιταχύνθηκε με την εκχώρηση 14 αεροδρομίων στη «Fraport» από την κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ το 2016. Παράλληλα η ΥΠΑ διασπάστηκε τότε σε δύο φορείς, την Υπηρεσία και την Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, υποτίθεται για «ενίσχυση του δημόσιου χαρακτήρα» της, στην πράξη όμως προχώρησε ο διαχωρισμός του επιχειρησιακού κομματιού που αποφέρει έσοδα, με στόχο την παράδοσή του σε ιδιώτες. Παρόμοιο μοντέλο εφαρμόστηκε σε σιδηρόδρομους, λιμάνια και Ενέργεια, οδηγώντας - όπως έδειξε και το έγκλημα στα Τέμπη - σε τραγικά αποτελέσματα.

Τον δρόμο αυτόν συνεχίζει το νομοσχέδιο, που συνιστά περαιτέρω προσαρμογή στις ευρωπαϊκές στρατηγικές επιλογές, και στο πλαίσιο αυτό διευρύνει την οικονομική και διοικητική αυτοτέλεια της ΥΠΑ και των ΑΠΑ. Αποδίδει υπερεξουσίες στον διοικητή της ΥΠΑ για επιλογή προϊσταμένων από τον ιδιωτικό τομέα, αποσπάσεις υπαλλήλων χωρίς συναίνεση, αγνοώντας οικογενειακά και κοινωνικά κριτήρια, αποψίλωση προσωπικού, αυθαίρετα, από τους αερολιμένες που έχουν παραχωρηθεί σε ιδιώτες, περιορισμό έως και εξάλειψη της δημόσιας περιουσίας. Προβλέπει ακόμα και εγκατάσταση συστημάτων απομακρυσμένου ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας, που θα υποκαταστήσουν τη φυσική παρουσία των εργαζομένων.

Πιο συγκεκριμένα, ορισμένα δηλωτικά του περιεχομένου άρθρα:

- Στο άρθρο 32 η «Fraport» προτείνει να τεθεί χρονικός ορίζοντας για την ολοκλήρωση των μεταθέσεων, ουσιαστικά δηλαδή να επισπευσθεί η απομάκρυνση του προσωπικού της ΥΠΑ από τους παραχωρημένους αερολιμένες.

- Στο άρθρο 17 προβλέπεται ότι «στους 14 παραχωρούμενους αερολιμένες η ΥΠΑ διατηρεί μόνο μονάδες που αφορούν την παροχή ΑΝS (ATM/ANS/CNS/AIS/AFIS), ενώ κάθε λοιπή διοικητική ή υποστηρικτική λειτουργία ασκείται κεντρικά».

Δηλαδή να μην υπάρχει καν φυσική παρουσία της ΥΠΑ στους αερολιμένες που διαχειρίζεται η «Fraport», πέραν των υπηρεσιών αεροναυτιλίας, ούτε καν για ζητήματα διοικητικά, οικονομικά, ασφάλειας, συμμόρφωσης και εποπτείας των λειτουργιών της ίδιας της ΥΠΑ.

- Στο άρθρο 21 προβλέπεται η δυνατότητα τοποθέτησης προϊσταμένων Γενικών Διευθύνσεων και Διευθύνσεων Λειτουργίας Αερολιμένων (clusters Α, Β, Γ) από τον ιδιωτικό τομέα, κάτι που εγείρει σοβαρά ζητήματα υπηρεσιακής αξιοπιστίας. Η επιλογή εξωτερικών στελεχών, αντί του εξειδικευμένου και έμπειρου προσωπικού της ΥΠΑ, υπονομεύει την υπηρεσιακή συνέχεια και τη νομιμοποίηση. Επιπλέον, δεν προβλέπονται κωλύματα ή ασυμβατότητες για τους ιδιώτες αυτούς, οι οποίοι μπορεί να προέρχονται από ή να εξυπηρετούν αλλότρια συμφέροντα, ακόμα και να είναι αλλοδαποί υπήκοοι, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την πρόσβαση σε ευαίσθητες πληροφορίες εθνικής ασφάλειας και τον έλεγχο του εναέριου χώρου.

- Με το άρθρο 26 η κυβέρνηση δρομολογεί την υποκατάσταση της φυσικής παρουσίας εργαζομένων στους πύργους ελέγχου, όπου είναι υπεύθυνοι για την ασφάλεια των πτήσεων, με συστήματα απομακρυσμένου ελέγχου, μεταξύ άλλων εκθέτοντας τους επιβάτες στον κίνδυνο κυβερνοεπιθέσεων, που μπορούν να αλλοιώσουν την εικόνα που λαμβάνει ο ελεγκτής από την κάμερα. Επιπλέον, αναλαμβάνουν «λοιποί φορείς», εκτός της ΥΠΑ, της ΕΜΥ και της Πολεμικής Αεροπορίας, οι οποίοι θα συμβάλλουν στη βάση κόστους και γι' αυτό θα εισπράττουν από τα τέλη Αεροναυτιλίας. Εδώ ανοίγει η πόρτα για ιδιώτες παρόχους υπηρεσιών αεροναυτιλίας, που θα παρέχουν έλεγχο εναέριας κυκλοφορίας και θα εισπράττουν τέλη.

Εργαζόμενοι έχουν επανειλημμένα καταγγείλει - και ο «Ριζοσπάστης» έχει αναδείξει - τους κινδύνους που προκαλεί η απαξίωση και υποστελέχωση της Πολιτικής Αεροπορίας, αποτέλεσμα της «απελευθέρωσης» των μεταφορών και της λειτουργίας τους με γνώμονα το κέρδος των ομίλων.

Τον Μάρτη 2024 ο Φοίβος Καπερώνης, μέλος του ΔΣ της Ενωσης Ελεγκτών Εναέριας Κυκλοφορίας, δήλωνε: «Η έλλειψη προσωπικού στην ΥΠΑ είναι ένα πρόβλημα που διογκώνεται. Στο Κέντρο Ελέγχου Αθηνών - Μακεδονίας εξυπηρετείται σχεδόν διπλάσια κίνηση σε σχέση με το 2004, με τους μισούς εργαζόμενους, ενώ η εκπαίδευση των λίγων νέων καθυστερεί αδικαιολόγητα».

Την ίδια περίοδο, ρεπορτάζ του «Ριζοσπάστη» αποκάλυπτε ότι η κυβέρνηση προωθεί συστήματα απομακρυσμένου ελέγχου, αντικαθιστώντας τη φυσική παρουσία ελεγκτών στους πύργους, εξέλιξη που εντείνει τους κινδύνους κυβερνοεπιθέσεων. Αυτό δηλαδή που ουσιαστικά ζητούν οι εταιρείες που διαχειρίζονται τα αεροδρόμια και προβλέπει το τωρινό νομοσχέδιο...

Επιπλέον, όπως καταγράφαμε, «τα ραντάρ, τα συστήματα επικοινωνίας και απεικόνισης είναι πάνω από 20 ετών... ήδη κάποια έχουν τεθεί εκτός λειτουργίας λόγω έλλειψης ανταλλακτικών», ενώ προετοιμάζεται η ιδιωτικοποίηση των τεχνικών υπηρεσιών συντήρησης.

Οι προειδοποιήσεις των εργαζομένων είναι συνεχείς. Τον Αύγουστο 2024 η «Ενωτική Συνδικαλιστική Κίνηση» κατήγγειλε ότι για πάνω από μισή ώρα «χάθηκε η εικόνα από το ραντάρ της Ρόδου», με αποτέλεσμα ο έλεγχος να γίνεται στα «τυφλά».

Τον Φλεβάρη 2025, με αφορμή δυστύχημα στις ΗΠΑ, η ΕΣΚ προειδοποιούσε ξανά για τα προβλήματα ασφάλειας. Ο Φ. Καπερώνης μάς έλεγε τότε: «Στο Κέντρο Ελέγχου Αθηνών - Μακεδονίας η έλλειψη προσωπικού ξεπερνά το 30%. Περίπου 100 οι κενές θέσεις, ενώ οι 700 οργανικές δεν καλύπτουν τις ανάγκες». Πρόσθετε πως οι ελεγκτές καλούνται να παραιτηθούν από τα ρεπό τους για να εξυπηρετηθούν οι όμιλοι, ενώ σε επαρχιακούς πύργους εργάζονται μόνοι τους. «Οι εταιρείες που παρέχουν τα συστήματα βρίσκονται σε διαμάχες, καθυστερώντας κρίσιμα έργα, όπως συνέβη στους σιδηροδρόμους».

Το ΚΚΕ με Επίκαιρη Ερώτηση τον Ιούλη 2024 ζήτησε άμεσα μέτρα για ασφαλείς πτήσεις, επισημαίνοντας τις τεράστιες ελλείψεις προσωπικού και υποδομών. Τον Φλεβάρη 2025 αντιπροσωπεία του Κόμματος συναντήθηκε με τον Σύλλογο Υπαλλήλων Πληροφοριών Πτήσεων (AFISO), οι εκπρόσωποι του οποίου προειδοποίησαν ότι σε αεροδρόμια όπως στο Καστελόριζο δεν υπηρετεί κανένας μόνιμος υπάλληλος, ενώ αλλού μόνο ένας, με τα κενά να καλύπτονται με συνεχείς μετακινήσεις προσωπικού.

Σε αυτήν την τραγική κατάσταση έρχεται τώρα να βάλει νέους επικίνδυνους κρίκους η κυβέρνηση με το νομοσχέδιο που έφερε.