Την αντίθεσή τους σε αρκετά σημεία των παζαριών ΗΠΑ - Ρωσίας για την ιμπεριαλιστική σύγκρουση στην Ουκρανία εκφράζουν οι Ευρωπαίοι του ΝΑΤΟ, που θα συναντηθούν αύριο στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες και την Παρασκευή στο Λονδίνο, στη συνάντηση του «Συνασπισμού των Προθύμων».

Και στις δύο συναντήσεις, που στοχεύουν στην αύξηση της πίεσης στη Μόσχα και την ενίσχυση του Κιέβου, θα συμμετάσχει ο Ουκρανός Πρόεδρος Β. Ζελένσκι.

Με φόντο τις συνομιλίες του Αμερικανού Προέδρου Ντ. Τραμπ με τον Ουκρανό ομόλογό του την περασμένη Παρασκευή στον Λευκό Οίκο, Ευρωπαίοι ηγέτες και αξιωματούχοι της ΕΕ τυπικά και δημόσια «στηρίζουν τις ειρηνευτικές προσπάθειες» της Ουάσιγκτον.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, εντείνονται οι αντιθέσεις μέσα στον ευρωατλαντικό άξονα. Η ΕΕ διεκδικεί αναβαθμισμένο ρόλο στη γεωπολιτική σύγκρουση με τη Ρωσία, αξιοποιώντας τον πόλεμο στην Ουκρανία ως την «πρώτη γραμμή» του μετώπου, αποδυναμώνοντας τη Ρωσία αλλά και κερδίζοντας χρόνο ώστε να προετοιμαστεί για γενικευμένη σύγκρουση σε ευρωπαϊκό έδαφος. Επίσης οι Ευρωπαίοι διεκδικούν θέση στο «τραπέζι» στη σχεδιαζόμενη Σύνοδο Κορυφής ΗΠΑ - Ρωσίας στη Βουδαπέστη, όπως και συμμετοχή του Ζελένσκι.

Ετσι, χθες ηγέτες ευρωπαϊκών κρατών και επικεφαλής της ΕΕ εξέδωσαν κοινή δήλωση στην οποία αναφέρεται πως στηρίζουν «σθεναρά τη θέση του Προέδρου Τραμπ ότι η σύγκρουση θα πρέπει να σταματήσει άμεσα και ότι η σημερινή γραμμή επαφής θα πρέπει να είναι το σημείο εκκίνησης των διαπραγματεύσεων».

Ο Τραμπ πρότεινε να παγώσει ο πόλεμος στις τρέχουσες γραμμές του μετώπου, με το 78% της περιοχής του Ντονμπάς υπό ρωσικό έλεγχο. «Αφήστε το όπως είναι τώρα, μπορούν να διαπραγματευτούν κάτι αργότερα», είπε ο Αμερικανός Πρόεδρος.

Σε συνέντευξή του στο «Fox News» υποστήριξε ότι ο Ρώσος ομόλογός του, Βλ. Πούτιν, «θα θέλει να πάρει κάτι», από τη στιγμή μάλιστα που «έχει σημαντικές κατακτήσεις επί του πεδίου».

Πάντως, εκεί που δίνουν βάρος οι Ευρωπαίοι είναι η πιο σκληρή πίεση στη Ρωσία, ενώ η Ουάσιγκτον εμφανίζεται να υποχωρεί ως προς την αξιοποίηση των «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων και την επιβολή κυρώσεων σε όσους αγοράζουν ρωσικό πετρέλαιο.

«Πρέπει να εντείνουμε την πίεση στη ρωσική οικονομία και αμυντική βιομηχανία, μέχρι ο Πούτιν να είναι έτοιμος να κάνει ειρήνη». «Η Ουκρανία πρέπει να βρίσκεται στην ισχυρότερη δυνατή θέση πριν, κατά τη διάρκεια και μετά από οποιαδήποτε εκεχειρία», δηλώνουν οι ηγέτες της Βρετανίας, της Γερμανίας, της Γαλλίας, της Ιταλίας, της Πολωνίας, της Νορβηγίας, της Φινλανδίας, της Δανίας και της Ουκρανίας, όπως και οι πρόεδροι της Κομισιόν, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Αντ. Κόστα.

Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να καλύψουν το χρηματοδοτικό κενό που έχουν αφήσει οι ΗΠΑ, που πλέον πωλούν όπλα για το Κίεβο και δεν τα στέλνουν «δωρεάν».

«Αναπτύσσουμε μέτρα για να χρησιμοποιήσουμε την πλήρη αξία των παγωμένων περιουσιακών στοιχείων της Ρωσίας, ώστε η Ουκρανία να έχει τους πόρους που χρειάζεται», τονίζουν.

Η βασική πρωτοβουλία που θα συζητήσουν οι ηγέτες των κρατών της ΕΕ αύριο είναι ένα σχέδιο για να αξιοποιήσουν 140 δισ. ευρώ σε «παγωμένα» ρωσικά περιουσιακά στοιχεία που διακρατούνται στην Ευρώπη, ως εγγύηση για να παράσχουν αυτό που αποκαλούν «δάνειο επανορθώσεων» στην Ουκρανία. Τα χρήματα θα επιστραφούν μόνο στην απίθανη περίπτωση που η Ρωσία θα πληρώσει αποζημιώσεις πολέμου στην Ουκρανία στο μέλλον, σύμφωνα με τα προκαταρκτικά σχέδια.

Σε αυτήν τη φάση τα χρήματα είναι εξαιρετικά αναγκαία για το Κίεβο, και η πρόοδος προς την «απελευθέρωση» των κεφαλαίων αυτήν τη βδομάδα θα στείλει ένα μήνυμα στη Μόσχα ότι η Ουκρανία θα έχει τα μέσα να συνεχίσει τον πόλεμο τουλάχιστον για τα επόμενα δύο χρόνια, δήλωσαν αξιωματούχοι.

«Αν στείλουμε το μήνυμα ότι η ΕΕ είναι πρόθυμη και ικανή να στηρίξει την Ουκρανία για τα επόμενα δύο ή τρία χρόνια, αυτό θα επηρεάσει τους υπολογισμούς τους όταν συζητούν για ειρήνη», πρόσθεσε ένας διπλωμάτης.

Εντός της ΕΕ, το Βέλγιο, όπου διακρατείται το μεγαλύτερο μέρος των ρωσικών περιουσιακών στοιχείων, ανησυχεί για τις συνέπειες από την εκποίησή τους και για αντίποινα. Στο αυριανό Ευρωπαϊκό Συμβούλιο οι ηγέτες αναμένεται να λάβουν πολιτική απόφαση για επέκταση της χρήσης των «παγωμένων» ρωσικών κεφαλαίων και να εξουσιοδοτήσουν την Επιτροπή να υποβάλει τις κατάλληλες νομοθετικές προτάσεις.

Τα περισσότερα από τα 280 δισ. ευρώ των «παγωμένων» ρωσικών περιουσιακών στοιχείων φυλάσσονται στην Ευρώπη, κυρίως στη βελγική «Euroclear». Τα έσοδα από τόκους αυτών των κεφαλαίων διοχετεύονται ήδη στο Κίεβο.

Η ΕΕ προσπαθεί να πείσει και το υπόλοιπο G7 να στηρίξει αυτό το σχέδιο, ωστόσο ΗΠΑ και Ιαπωνία είναι αρνητικές.

Οπως μεταδίδει το «Bloomberg», Αμερικανοί αξιωματούχοι ενημέρωσαν τους Ευρωπαίους ότι δεν πρόκειται - προς το παρόν - να συμμετέχουν στην πρωτοβουλία που τέθηκε σε συζητήσεις στο περιθώριο της Συνόδου του ΔΝΤ στην Ουάσιγκτον την προηγούμενη βδομάδα. Η αμερικανική πλευρά επικαλέστηκε κινδύνους για τη σταθερότητα της αγοράς, ενώ άλλη πηγή σημείωσε ότι οι ΗΠΑ απλώς δεν δεσμεύτηκαν για κάτι τέτοιο σε αυτό το στάδιο.

Τον Σεπτέμβρη ο Αμερικανός υπουργός Οικονομικών Σκοτ Μπέσεντ είχε δηλώσει ότι οι ΗΠΑ ήταν ανοιχτές στη χρήση περίπου 5 δισ. δολαρίων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων που έχουν «παγώσει» στις ΗΠΑ. «Εχουμε εγκρίνει ένα ψήφισμα που λέει ότι μπορούμε να τα κατασχέσουμε», ανέφερε. «Δεν έχουμε πει ότι θα το κάνουμε», πρόσθεσε.

Την Κυριακή η επικεφαλής του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, προέκρινε την ιδέα της χρήσης των περιουσιακών στοιχείων ως εγγύησης, αλλά υπογράμμισε ότι θα ήταν καλύτερο όλες οι χώρες που κατέχουν αυτά τα περιουσιακά στοιχεία να ενεργούν από κοινού.

Επιπλέον, η Γερουσία των ΗΠΑ «παγώνει» τη νέα νομοθεσία για κυρώσεις σε βάρος της Ρωσίας, τουλάχιστον μέχρι την πραγματοποίηση της σχεδιαζόμενης Συνόδου Κορυφής Τραμπ - Πούτιν.

Σύμφωνα με το νομοσχέδιο η Ουάσιγκτον θα επέβαλλε δασμούς έως και 500% στις εισαγωγές από χώρες που αγοράζουν ρωσικά ενεργειακά προϊόντα και δεν υποστηρίζουν ενεργά την Ουκρανία, βάζοντας στο στόχαστρο Κίνα και Ινδία.

Παράλληλα οι ηγέτες της ΕΕ αναμένεται να εγκρίνουν το 19ο πακέτο κυρώσεων της ΕΕ, σχεδιασμένο να πλήξει ξένες τράπεζες και κρυπτονομίσματα που χρησιμοποιεί η Ρωσία για να παρακάμπτει τις κυρώσεις.

Επίσης θα προσθέσει περίπου 160 νέα πλοία στη μαύρη λίστα, ανεβάζοντας τον συνολικό αριθμό σε 560, ενώ θα επιταχύνει και την απαγόρευση εισαγωγών ρωσικού LNG έως την 1η Γενάρη 2027.

Σε πέντε χρόνια ο αριθμός των πλοίων υπό κυρώσεις διεθνώς έχει εκτοξευτεί από 350 το 2020 σε 1.700 το 2025, σύμφωνα με την «Kpler», αναδεικνύοντας ότι ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος επεκτείνεται στη θάλασσα και στις ενεργειακές υποδομές στην ξηρά.

Επικαλούμενη λόγους ασφάλειας και περιβαλλοντικών κινδύνων, η ΕΕ ετοιμάζει την πιο επιθετική της κίνηση μέχρι σήμερα κατά του ρωσικού «σκιώδους στόλου» και της «θαλάσσιας συμμαχίας». Προσχέδιο που έχει συντάξει η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης (EEAS) προβλέπει για πρώτη φορά τη δυνατότητα των κρατών - μελών να επιθεωρούν και να επιβιβάζονται σε «ύποπτα πλοία», όταν υπάρχουν ενδείξεις παραβίασης των κυρώσεων ή «απειλής για τη ναυτική ασφάλεια».

Σύμφωνα με την EEAS ο «σκιώδης στόλος» έχει αυξηθεί κατά 45% από το 2023, και πλέον αντιπροσωπεύει σχεδόν το 17% του παγκόσμιου στόλου δεξαμενόπλοιων.

Η ΕΕ «πατάει» πάνω στο γεγονός ότι πολλά από τα πλοία είναι υπέργηρα, χωρίς επαρκή ασφάλιση και εκτός διεθνών νηογνωμόνων, κάτι που συνιστά απειλή για τις ευρωπαϊκές ακτές και τις υποδομές του ΝΑΤΟ. Η ουκρανική πλευρά μάλιστα ισχυρίζεται ότι ορισμένα από αυτά χρησιμοποιούνται ως πλατφόρμες για drones και υβριδικές επιχειρήσεις.

Η πρόταση προβλέπει κοινές επιχειρήσεις με μεγάλες χώρες - σημαίες όπως ο Παναμάς, ο οποίος πρόσφατα δεσμεύτηκε να διαγράψει πλοία που σχετίζονται με τη Ρωσία και να σταματήσει την εγγραφή δεξαμενόπλοιων άνω των 15 ετών.

Επίσης πρόσφατα ο Γάλλος Πρόεδρος Εμ. Μακρόν δήλωσε ότι «ένα πολύ σημαντικό ποσοστό της χρηματοδότησης του ρωσικού πολέμου προέρχεται από αυτά τα πλοία του σκιώδους στόλου», επομένως «η εξουδετέρωσή τους είναι αναγκαιότητα».

Την ίδια ώρα η Βρετανία προχώρησε στην πιο επιθετική μέχρι τώρα δική της εκστρατεία κυρώσεων, στοχεύοντας άμεσα τις «Rosneft» και «Lukoil», 4 κινεζικά τερματικά πετρελαίου, 44 ρωσικά δεξαμενόπλοια και 7 πλοία LNG.

Η Πολωνία απηύθυνε προειδοποίηση στον Ρώσο Πρόεδρο Βλ. Πούτιν να μην ταξιδέψει μέσω του εναέριου χώρου της για να συμμετάσχει στη Σύνοδο Κορυφής στην Ουγγαρία, δηλώνοντας ότι «θα αναγκαστεί» να εκτελέσει το διεθνές ένταλμα σύλληψης που έχει εκδοθεί από το Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο (ΔΠΔ).

Το ΔΠΔ εξέδωσε ένταλμα σύλληψης του Πούτιν το 2023, κατηγορώντας τον για το έγκλημα πολέμου της παράνομης απέλασης εκατοντάδων παιδιών από την Ουκρανία. Η Ρωσία δεν αναγνωρίζει τη δικαιοδοσία του ΔΠΔ και αρνείται τις κατηγορίες.

«Δεν μπορώ να εγγυηθώ ότι ένα ανεξάρτητο πολωνικό δικαστήριο δεν θα διατάξει την κυβέρνηση να συνοδεύσει ένα τέτοιο αεροσκάφος για να παραδώσει τον ύποπτο στο δικαστήριο της Χάγης», προειδοποίησε ο Πολωνός ΥΠΕΞ Ρ. Σικόρσκι.

Ολα τα κράτη - μέλη της ΕΕ είναι μέλη του ΔΠΔ, αν και η Ουγγαρία βρίσκεται σε διαδικασία αποχώρησης.