Πρόσφατα ξεκίνησε η διαδικασία αδειοδότησης της νέας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής με χρήση φυσικού αερίου της «Elpedison» στα Διαβατά Θεσσαλονίκης, δίπλα στις ήδη υφιστάμενες εγκαταστάσεις του ομίλου των ΕΛΠΕ. Η επένδυση προχωρά παρά τη μη εφαρμογή των αναγκαίων μέτρων προστασίας της δημόσιας υγείας και του περιβάλλοντος, που αναδείχθηκαν από τις αντιδράσεις των κατοίκων της Δυτικής Θεσσαλονίκης για τη χρόνια δυσοσμία - ρύπανση και τα πορίσματα της μελέτης του ΑΠΘ.

Η νέα μονάδα ηλεκτροπαραγωγής της «Elpedison» δεν είναι η μοναδική. Η πληθώρα ιδιωτικών επενδύσεων στον ενεργειακό τομέα τα τελευταία χρόνια δεν συνέβαλε στην επάρκεια φθηνής Ενέργειας για το λαό. Ενώ οι πετρελαϊκοί όμιλοι κερδοφορούν, περίπου το 50% του πληθυσμού δεν εξασφαλίζει ικανοποιητική θέρμανση, με την κατάσταση να είναι χειρότερη στους ανέργους και στις ψυχρότερες περιοχές της χώρας. Ταυτόχρονα, χιλιάδες νοικοκυριά δυσκολεύονται ή αδυνατούν να πληρώσουν τους λογαριασμούς ρεύματος, ενώ εντείνεται το κυνήγι για την πληρωμή των οφειλών τους. Εκεί οδηγεί η βαθιά αντιλαϊκή πολιτική της «απελευθέρωσης» της ηλεκτρικής ενέργειας στην ΕΕ, που υλοποιείται από όλες τις κυβερνήσεις των τελευταίων ετών. Ωφελημένοι βγήκαν οι ιδιωτικοί όμιλοι, που διασφάλισαν θεαματική κερδοφορία, ενώ επιβαρύνθηκε η λαϊκή κατανάλωση και επιδεινώθηκε η θέση των εργαζομένων του κλάδου.

Παράλληλα εκτυλίσσεται μια υποκριτική επίκληση στην προστασία του περιβάλλοντος. Οι πραγματικοί στόχοι της ΕΕ για την «πράσινη Ενέργεια» αφορούν την επιτάχυνση της «απελευθέρωσης» της αγοράς, τον περιορισμό της εξάρτησης της ΕΕ από εισαγόμενα καύσιμα και τη στήριξη της ευρωενωσιακών επιχειρηματικών ομίλων στις ΑΠΕ. Κερδισμένοι από την «απολιγνιτοποίηση» της ηλεκτροπαραγωγής θα είναι ελάχιστοι μονοπωλιακοί όμιλοι, που έχουν ήδη επενδύσει και προετοιμάζουν νέες επενδύσεις στην ηλεκτροπαραγωγή από φυσικό αέριο και ΑΠΕ, και θα επωφεληθούν από τη διάλυση της βαριάς βιομηχανίας λιγνιτικών σταθμών. Το κυβερνητικό σχέδιο θα φέρει εκτίναξη της ανεργίας, αύξηση της ενεργειακής εξάρτησης της χώρας, μεγάλη επιβάρυνση στα τιμολόγια οικιακής κατανάλωσης. Το φυσικό αέριο αξιοποιείται ως «μεταβατικό» καύσιμο από τους υδρογονάνθρακες προς τις ΑΠΕ. Η ηλεκτροπαραγωγή με αυτό σπαταλάει αντί να εξοικονομεί Ενέργεια, εξαιτίας του πολύ μικρότερου βαθμού απόδοσης σε σχέση με τη χρήση του για θέρμανση. Η αυξανόμενη συμμετοχή του στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, στις σημερινές συνθήκες, αυξάνει την εξάρτηση από εξωτερικές ενεργειακές πηγές, ενώ παράλληλα εκθέτει ακόμα περισσότερο το λαό στους κινδύνους των αυξομειώσεων των τιμών των υδρογονανθράκων και της εμπλοκής της χώρας στους αιματηρούς ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Κριτήριο για την προώθηση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή είναι το χαμηλότερο κόστος και η γρήγορη απόσβεση του αρχικού κεφαλαίου της επένδυσης των επιχειρηματικών ομίλων. Αν το κεφάλαιο και οι κυβερνήσεις του ενδιαφέρονταν για το περιβάλλον, θα έδιναν βάρος αλλού, π.χ. στους μεγάλους υδροηλεκτρικούς σταθμούς, που ταυτόχρονα συμβάλλουν στην ύδρευση, στην άρδευση, στην αντιπλημμυρική προστασία. Τα ιλιγγιώδη ποσά για την αντιλαϊκή «πράσινη ανάπτυξη» της ΕΕ και την αντιμετώπιση της αστάθειας των ΑΠΕ, θα μπορούσαν να διατεθούν στην αξιοποίηση του εγχώριου λιγνίτη με σύγχρονη τεχνολογία, πιο φιλική στο περιβάλλον και υψηλότερης ενεργειακής απόδοσης. Δεν είναι ότι δεν υπάρχουν οι σχετικές δυνατότητες βελτίωσης. Εμποδίζονται από τα αρπακτικά της «καθαρότερης Ενέργειας», που επιθυμούν γρήγορα και μεγάλα κέρδη, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στα λαϊκά στρώματα και την πραγματική προστασία του περιβάλλοντος.

Είναι λοιπόν προκλητική η νέα επένδυση 400 εκατ. ευρώ των ΕΛΠΕ, για μια νέα δραστηριότητα υψηλής όχλησης, ενώ ακόμα εκκρεμούν τα ελάχιστα μέτρα που συμφώνησαν με την κυβέρνηση τρεις μήνες πριν από τις ευρωεκλογές για την ατμοσφαιρική ρύπανση που προκαλεί στην περιοχή, και ενώ απουσιάζει ο ουσιαστικός έλεγχος της ατμοσφαιρικής ρύπανσης. Ακόμα και η μελέτη του ΑΠΘ, που συγχρηματοδοτήθηκε από τα ΕΛΠΕ, διαπιστώνει την αυξημένη συγκέντρωση τοξικών και καρκινογόνων παραγόντων κινδύνου. Η αέρια ρύπανση δεν περιορίζεται στην ενοχλητική δυσοσμία και τις μερκαπτάνες. Υπάρχει ο πολύ σοβαρότερος κίνδυνος του δυνητικά καρκινογόνου βενζολίου, που αποτελεί το 10% των αρωματικών υδρογονανθράκων που μετρήθηκαν.

Επιπρόσθετα, είναι υπαρκτός και μεγάλος ο κίνδυνος βιομηχανικού ατυχήματος μεγάλης έκτασης, αφού εντείνεται η απαράδεκτη γειτνίαση βιομηχανικών μονάδων και χώρων κατοικίας. Είναι συνειδητή κρατική πολιτική, που στηρίζει τα κέρδη των ομίλων σε βάρος της ζωής και της ασφάλειάς μας. Θυμίζουμε την έκρηξη στην «Πετρόλα» το 1992 με 14 νεκρούς και αρκετούς τραυματίες, την πολυήμερη πυρκαγιά στην «Jet Oil» στη Θεσσαλονίκη το 1987, η οποία απείλησε γειτονικές εγκαταστάσεις και απελευθέρωσε τοξικές ουσίες στην ατμόσφαιρα, κ.λπ. Αποτελούν εγκληματικά αποτελέσματα της παραγωγής, του χωροταξικού σχεδιασμού και της αναπτυξιακής πολιτικής με γνώμονα το καπιταλιστικό κέρδος και όχι την ικανοποίηση των αναγκών της κοινωνίας. Ο κρατικός έλεγχος είναι τυπικός και ψευδεπίγραφος και την κρίσιμη στιγμή θα φανερωθεί η γύμνια του δήθεν αποτελεσματικού αστικού κράτους, την οποία καμία επίκληση στην ατομική ευθύνη των εργαζομένων και των κατοίκων δεν θα μπορεί να κρύψει.

Απέναντι σε αυτές τις εξελίξεις, οι εργαζόμενοι της περιοχής, οι αυτοαπασχολούμενοι, οι νέοι και οι νέες απαιτείται να δυναμώσουν ακόμα περισσότερο τον αγώνα για να παρθούν τώρα όλα τα αναγκαία μέτρα προστασίας των κατοίκων της περιοχής και των εργαζομένων σε αυτά τα εργοστάσια.

Οι μαζικές κινητοποιήσεις που οργανώθηκαν το προηγούμενο διάστημα μέσα από τις συσκέψεις και τον συντονισμό των μαζικών φορέων, των σωματείων, των συλλόγων της περιοχής, αποτέλεσαν μια δυναμική απάντηση, που ανέδειξε το πρόβλημα και τη διάθεση για οργάνωση του αγώνα ενάντια στην περιβαλλοντική ρύπανση και τη δυσοσμία. Αυτές οι κινητοποιήσεις είναι σήμερα πολύ πιο ώριμο να βαθύνουν στα αιτήματα, να βάλουν στο στόχαστρο τους πραγματικούς υπεύθυνους για την υποβάθμιση της ζωής μας και την επιβάρυνση της υγείας μας.

Σήμερα πολύ περισσότεροι μπορούν και πρέπει να βγάλουν συμπεράσματα για το ρόλο όλων αυτών που έχουν ευθύνη για την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί.

Για το ρόλο όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων (ΝΔ - ΣΥΡΙΖΑ - ΠΑΣΟΚ), που δημιούργησαν το έδαφος για τη γειτνίαση ρυπογόνων βιομηχανικών εγκαταστάσεων και κατοικημένων περιοχών. Γιατί δεν πήραν κανένα απολύτως μέτρο για την αντιμετώπιση του προβλήματος και σήμερα, κάτω από την πίεση των κινητοποιήσεων, καλούν τάχα να παρθούν μέτρα (βλέπε ΣΥΡΙΖΑ), σαν να μην κυβέρνησαν οι ίδιοι τα προηγούμενα χρόνια.

Για το ρόλο της Περιφερειακής Διοίκησης Τζιτζικώστα, που όχι απλά δεν έχει πάρει ούτε ένα ελάχιστο μέτρο μετά τα αποτελέσματα της έρευνας του ΑΠΘ, αλλά δεν βάζει ακόμα το θέμα για συζήτηση στο Περιφερειακό Συμβούλιο, παρά τη δέσμευσή του εδώ και μήνες. Για το ρόλο των διοικήσεων στους δήμους Ευόσμου (Μανδαλιανός) και Δέλτα (Ιωαννίδης), που ούτε το ψήφισμα των φορέων υιοθέτησαν ούτε την επέκταση της «Elpedison» καταδίκασαν, ενώ την ίδια ώρα παζαρεύουν στις πλάτες της υγείας μας τι χορηγίες θα πάρουν από τα ΕΛΠΕ και την «Elpedison». Μάλιστα ο δήμαρχος Δέλτα έχει εκλεγεί με τη στήριξη του ΣΥΡΙΖΑ!

Αυτό που απαιτείται είναι να δυναμώσει σήμερα ο αγώνας που βάζει στο στόχαστρο την ανατροπή της πολιτικής αυτής που υπηρετεί τα συμφέροντα της υπηρέτησης της κερδοφορίας των μονοπωλίων. Να δυναμώσει ο αγώνας για:

• Να παρθούν άμεσα μέτρα για την προστασία της υγείας και της ζωής των κατοίκων της περιοχής και των ίδιων των εργαζομένων στην επιχείρηση.
• Να πραγματοποιηθεί επιδημιολογική έρευνα στους εργαζόμενους και τους κατοίκους της περιοχής. Να υποβληθούν στις ενδεδειγμένες εξετάσεις ώστε να διαπιστωθούν τυχόν επιπτώσεις στην υγεία τους. Ολες οι απαιτούμενες ιατρικές και εργαστηριακές εξετάσεις να πραγματοποιηθούν σε δημόσια νοσηλευτική μονάδα, χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση των εργαζομένων και των κατοίκων.
• Διακοπή λειτουργίας των εγκαταστάσεων μέχρι να ολοκληρωθούν τα αναγκαία μέτρα προστασίας του περιβάλλοντος και της υγείας των κατοίκων και των εργαζομένων. Το δε κόστος της διακοπής λειτουργίας σε καμία περίπτωση να μην πέσει στις πλάτες των κατοίκων και των εργαζομένων, αλλά στην επιχείρηση, η οποία έχει κερδοφορία και είναι υπεύθυνη για τη ρύπανση στη βάση υλοποίησης των επιχειρηματικών της σχεδίων όλα αυτά τα χρόνια. Λέμε όχι στη δημιουργία της νέας μονάδας της «Elpedison».

Τέτοιες επενδύσεις αντιπροσωπεύουν μια οικονομική ανάπτυξη που προϋποθέτει τη μεγαλύτερη εξαθλίωση του λαού και ευθύνεται για την καταστροφή του περιβάλλοντος. Για να υπάρξει διέξοδος προς όφελος των λαϊκών συμφερόντων, χρειάζεται η εργατική τάξη, ο λαός να πάρει στα χέρια του το τιμόνι της εξουσίας και τα κλειδιά της οικονομίας, κοινωνικοποιώντας τα μέσα παραγωγής, τη γη, καταργώντας τη σκλαβιά της μισθωτής εργασίας. Μέσα σε αυτό το ιδιοκτησιακό και πολιτικό καθεστώς της εργατικής εξουσίας, οι εγχώριες ενεργειακές πηγές, οι πρώτες ύλες, τα μέσα παραγωγής, μεταφοράς και διανομής της Ενέργειας θα αποτελούν κοινωνική κρατική ιδιοκτησία. Ο ενεργειακός σχεδιασμός, μέρος του επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού, θα μπορεί να αναπτύξει την παραγωγή και να ικανοποιεί συνδυασμένα το σύνολο των λαϊκών αναγκών. Θα κατοχυρώνει ότι το ενεργειακό προϊόν θα είναι κοινωνικό αγαθό και όχι εμπόρευμα, με μέριμνα για τη βελτίωση του ενεργειακού μείγματος, τη συνδυασμένη αξιοποίηση όλων των διαθέσιμων εγχώριων πηγών και τεχνολογικών λύσεων, με στόχο τη συνδυασμένη ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών και την ισόρροπη παρέμβαση στο περιβάλλον. Μέσα σ' αυτό το πλαίσιο, ο χωροταξικός σχεδιασμός, οι αποστάσεις μεταξύ βιομηχανικών μονάδων και κατοικημένων περιοχών, η λειτουργία και η οργάνωση των μονάδων παραγωγής θα συμβάλλουν στην εξάλειψη των πηγών κινδύνου. Το σύστημα Υγείας θα εστιάζει στην πρόληψη και στις ασφαλείς συνθήκες εργασίας.