Το πρόγραμμα που ψηφίστηκε στο 15ο Συνέδριο βοήθησε το Κόμμα μας να ανταποκριθεί στα βασικά καθήκοντα της ταξικής πάλης. Στην περίοδο που βαδίσαμε, με βάση τις αποφάσεις του 15ου Συνεδρίου, δεν ήταν αντικειμενικά δυνατό να πραγματοποιηθεί το σύνολο του Προγράμματος. Εν μέσω οικονομικής κρίσης, και ενώ οι προβλέψεις του 15ου Συνεδρίου επιβεβαιώνονται από τη ζωή, η ΚΕ αποφάσισε να μην πορευτεί με αυτήν την προγραμματική αντίληψη, αλλά να εισάγει μια νέα σε εκ διαμέτρου αντίθετη κατεύθυνση.

Ο πυρήνας της νέας προγραμματικής αντίληψης δεν προέκυψε από παρθενογένεση ούτε εμφανίστηκε μόλις η ΚΕ αποφάσισε ότι το Συνέδριο θα είναι Προγραμματικό, ενώ δεν αποτελεί και κάποια καινούργια επεξεργασία που να μην έχει εμφανιστεί ξανά στην ιστορία του κομμουνιστικού κινήματος. Η νέα προγραμματική αντίληψη προϋπήρχε και εκφράστηκε και στο προηγούμενο προγραμματικό συνέδριο. Τότε μειοψήφησε αλλά δεν έπαψε να αποτελεί αντίληψη κάποιων στελεχών, και πλέον επίσημη αντίληψη της ΚΕ. Ακόμα και σημερινά στελέχη του Κόμματος στο παρελθόν έχουν συγκρουστεί και απορρίψει μια σειρά από Θέσεις που υιοθετούνται στο νέο Πρόγραμμα.

Την αντικαπιταλιστική γραμμή συσπείρωσης που προτείνει η ΚΕ την έχουν υιοθετήσει ιστορικά πολλές αριστερίστικες ομάδες στο όνομα της «επαναστατικότητας», χωρίς φυσικά να μπορέσουν να αφουγκραστούν και να συσπειρώσουν την εργατική τάξη και τα άλλα λαϊκά στρώματα. Η ΚΝΕ έχει υιοθετήσει την αντικαπιταλιστική γραμμή συσπείρωσης από το 10ο Συνέδριο. Δεν έχει απαντηθεί από την ΚΕ ποια ανάγκη οδήγησε να υιοθετήσει η ΚΝΕ πρώτη και αντικαταστατικά τη νέα προγραμματική αντίληψη, αντιστρέφοντας τη σχέση ΚΚΕ - ΚΝΕ, με αποτέλεσμα οι Θέσεις της ΚΝΕ να είναι αναντίστοιχες με το Πρόγραμμα του Κόμματος. Ακόμα και εάν παραβλέψουμε το συγκεκριμένο ζήτημα, τα ίδια τα αποτελέσματα στη δράση της ΚΝΕ από την υιοθέτηση της αντικαπιταλιστικής γραμμής συσπείρωσης αποτελούν απόδειξη του αδιεξόδου που οδηγείται το Κόμμα μας.

Οποιος έχει μελετήσει τις Αποφάσεις των τελευταίων ετών, γνωρίζει ότι η νέα προγραμματική αντίληψη έχει ήδη αποτυπωθεί σε όλους τους τομείς δράσης του Κόμματος. Στο πλαίσιο υλοποίησης της αντίληψης του νέου προγράμματος έχουμε εγκαταλείψει τα μέτωπα πάλης: για τα δημοκρατικά δικαιώματα, τη διεκδίκηση της εθνικής ανεξαρτησίας, τη δραστήρια συμβολή στην πάλη για την ειρήνη, την πάλη ενάντια στη σύγχρονη έκφραση του φασισμού. Εχουμε σοβαρή υποχώρηση στο νεολαιίστικο κίνημα, ενώ στο εργατικό κίνημα απέτυχε η προσπάθεια να παίξει το ΠΑΜΕ ρόλο τριτοβάθμιου οργάνου.

Από τις θέσεις απουσιάζει η ουσιαστική εκτίμηση της δουλειάς μας στο εργατικό κίνημα. Για μια ακόμη φορά λέμε ότι τέθηκαν «...ορισμένες βάσεις που συνιστούν παρακαταθήκη...» (Θ.24), όπως λέμε και μετά από κάθε απεργία, ενώ δε γίνεται κανένας λόγος για συγκεκριμένα και μετρήσιμα βήματα στη δράση μας.

Η αποδυνάμωση του Κόμματος στο εργατικό κίνημα επιβεβαιώνεται και από τη μείωση της πολιτικής του επιρροής. Εφόσον δουλέψαμε στο πνεύμα των αποφάσεων της συνδιάσκεψης για το εργατικό κίνημα, τότε αντικειμενικά η απόσταση συνδικαλιστικής και πολιτικής επιρροής μειώνεται. Η αντίληψη της ΚΕ για την οικονομική πάλη και τη συνδικαλιστική δουλεία και ο τρόπος που υλοποιήθηκε, έπαιξαν ρόλο στη μείωση της πολιτικής επιρροής του Κόμματος. Η δράση μας τα προηγούμενα χρόνια, ως αποτέλεσμα της εγκατάλειψης του Προγράμματος του Κόμματος, οδήγησε στο σπάσιμο των δεσμών με κόσμο που παραδοσιακά στήριζε το Κόμμα και όχι μονό εκλογικά.

Η νέα προγραμματική αντίληψη συγκρούεται με βασικές θεωρητικές επεξεργασίες του κομμουνιστικού κινήματος, καθώς αποτελείται από θέσεις και εκτιμήσεις που ιστορικά χαρακτήριζαν τον μικροαστικό επαναστατισμό. Βασικές πλευρές είναι:

-- Η εγκατάλειψη της θεωρίας του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό και τον πόλεμο

-- Η εγκατάλειψη του όρου Κρατικομονοπωλιακός καπιταλισμός

-- Η εγκατάλειψη των τριτοδιεθνιστικών παραδόσεων στη χάραξη της στρατηγικής και τακτικής του κομμουνιστικού κόμματος

-- Η εγκατάλειψη της αντιιμπεριαλιστικής και της δημοκρατικής γραμμής πάλης

-- Η εγκατάλειψη της πολιτικής συμμαχιών με βάση την ΑΑΔ γραμμή πάλης.

Ο Λένιν στη συζήτηση για την αναθεώρηση του προγράμματος του κόμματος τον Οκτώβρη του 1917 τόνιζε:

«...Θα ήταν σκόπιμο να τονιστεί πιο πολύ και να εκφραστεί πιο παραστατικά στο πρόγραμμα ο σχηματισμός μιας μικρής ομάδας πλουσιότατων ιμπεριαλιστικών χωρών που θησαυρίζουν παρασιτικά, καταληστεύοντας τις αποικίες και τα αδύνατα έθνη. Αυτή είναι μια εξαιρετικά σπουδαία ιδιομορφία του ιμπεριαλισμού, μια ιδιομορφία που, ανάμεσα στ' άλλα, διευκολύνει ως ένα βαθμό να δημιουργούνται ισχυρά επαναστατικά κινήματα στις χώρες που υποβάλλονται σε ιμπεριαλιστική καταλήστευση και που απειλούνται με μοίρασμα και κατάπνιξη από τους ιμπεριαλιστές - γίγαντες ...»²

Στην παραπάνω περιγραφή συμπυκνώνεται όλη η ουσία της συζήτησης για το ζήτημα της εξάρτησης. Με βάση αυτήν την πραγματικότητα καθορίζεται και η αναγκαιότητα της αντιιμπεριαλιστικής πάλης. Εάν η ΚΕ γνωρίζει ή προβλέπει μια άλλη πραγματικότητα που αναγκαστικά συνεπάγεται και μια άλλη αντίληψη για τον ιμπεριαλισμό, καλά θα κάνει να μας την παρουσιάσει και όχι να παίζει με τις λέξεις ιμπεριαλισμός - καπιταλισμός - μονοπώλιο και εξάρτηση - αλληλεξάρτηση. Οι αποικίες ως μορφή καταλήστευσης των αδύναμων εθνών δεν είναι χαρακτηριστικό γνώρισμα του ιμπεριαλισμού, αφού αυτή η μορφή ξεπεράστηκε από την οικονομική και πολιτική ουσία του ιμπεριαλισμού. Η ιδιομορφία που αναφέρει ο Λένιν καθορίζει την εξαρτημένη θέση του ελληνικού καπιταλισμού στο παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό σύστημα και επιβάλει τα αντίστοιχα καθήκοντα στην πάλη της εργατικής τάξης.

Ο Λένιν κριτικάροντας τον αριστερισμό των Ιταλών κομμουνιστών, τόνιζε ότι τα Σοβιέτ δεν μπορούν να δημιουργηθούν τεχνητά, αλλά ότι προκύπτουν στην πορεία και στην κλιμάκωση της πάλης. Δεν είναι δυνατόν η ΚΕ να προσπαθεί να μας πείσει ότι οι Λαϊκές Επιτροπές αποτελούν φύτρο και πρόπλασμα της κοινωνικής συμμαχίας ή πολύ περισσότερο ότι εκφράζουν την κοινωνική συμμαχία. Οι Λαϊκές Επιτροπές εκφράζουν τη μηχανιστική αντίληψη της ΚΕ για τη συσπείρωση δυνάμεων. Πλέον δεν συσπειρώνουμε με βάση τα μέτωπα πάλης αλλά στη βάση ενός φορέα που συσπειρώνει γενικά και αφηρημένα. Αυτό το σχήμα αντικειμενικά θέτει ως προϋπόθεση συσπείρωσης τη συμφωνία με το σοσιαλισμό, γι' αυτό και οι λαϊκές επιτροπές, παρόλο που έχουν συγκροτηθεί εδώ και δυο χρόνια, δεν μπόρεσαν να δώσουν κάποια ουσιαστική ώθηση στους αγώνες.

Αρκετοί σ/φοι επιβεβαιώνουν την επαναστατικότητα του νέου Προγράμματος. Δυστυχώς, αυτή η επιβεβαίωση δε στηρίζεται σε κάποια πρακτική πείρα ή εμπειρία που μας μεταφέρουν, αλλά στις θεωρητικές θέσεις που περιέχονται στο νέο Πρόγραμμα. Ας θυμηθούν τα λόγια του Μαρξ «Κάθε βήμα ενός πραγματικού κινήματος είναι πιο σημαντικό από μια ντουζίνα προγράμματα».

Παραπομπές

1) Λένιν «Απαντα», τομ. 44, σελ. 101-109

2) Λένιν «Απαντα», τομ. 34, σελ. 351-381