Κάποιοι χαρακτηρίζουν τον Σουχομλίνσκι παιδαγωγό των συναισθημάτων. Πράγματι, έδινε μεγάλη σημασία στα συναισθήματα των παιδιών, τα προκαλούσε να εκφράσουν τι νιώθουν βλέποντας μια ωραία εικόνα στη φύση, να τη ζωγραφίσουν, τα καθοδηγούσε να αναγνωρίσουν τους ήχους της φύσης μέσα στη μουσική, τους ξυπνούσε συναισθήματα μέσα από τα παραμύθια... Με άλλα λόγια, αναπόσπαστο κομμάτι του σχολείου του ήταν η αισθητική αγωγή, ο στόχος να διαπαιδαγωγήσει ανθρώπους ευαίσθητους, ανθρώπους που να διακρίνουν και να αγαπούν το ωραίο. Γιατί: «Η ανάγκη για το ωραίο επιφέρει την ηθική ομορφιά, προκαλώντας ταυτόχρονα αποστροφή και απόρριψη του χυδαίου, του ευτελούς, του άσχημου, του ακαλαίσθητου. Η αισθητική επιφέρει τη δική της ηθική»...

«Υπάρχει ένα καθαρά ανθρώπινο στοιχείο: Η λεπτότητα, η συναισθηματικότητα του χαρακτήρα. Εκδηλώνεται όταν το περιβάλλον οξύνει την ικανότητα για συγκίνηση. Ο άνθρωπος με λεπτό ευαίσθητο χαρακτήρα δεν μπορεί να παραβλέπει τη λύπη, το πρόβλημα, την ατυχία του άλλου ανθρώπου. Η συνείδησή του τον κάνει να βοηθάει τον άλλο. Η μουσική, το τραγούδι ενθαρρύνει, καλλιεργεί και αναπτύσσει αυτό το στοιχείο», λέει ο Σουχομλίνσκι.

Κι ακόμα γράφει στα έργα του: «Στην αισθητική αγωγή γενικά και στη μουσική ιδιαίτερα, είναι σημαντικοί οι ψυχολογικοί προσανατολισμοί, τους οποίους ο παιδαγωγός χρησιμοποιεί, οδηγώντας τα παιδιά σε επαφή με τον κόσμο του ωραίου. Για μένα, βασικός προσανατολισμός στη διαμόρφωση των ικανοτήτων του παιδιού ήταν το να εκφράζεται συναισθηματικά μπροστά στην ομορφιά. Ο κυριότερος σκοπός όλου του εκπαιδευτικού συστήματος έγκειται, κατά τη γνώμη μου, στο ότι το σχολείο πρέπει να μάθει στον άνθρωπο να ζει στον κόσμο του ωραίου, να μην μπορεί να ζει χωρίς την ομορφιά, στο ότι η ομορφιά του κόσμου δημιουργεί την ομορφιά στον εαυτό του».

«Η μουσική είναι σημαντική πηγή της σκέψης. Χωρίς τη μουσική αγωγή δεν γίνεται πλήρης διανοητική ανάπτυξη του παιδιού. Η βάση της μουσικής είναι όχι μόνο το περιβάλλον, αλλά και ο ίδιος ο άνθρωπος, ο πνευματικός του κόσμος, η σκέψη, ο λόγος. Η μουσική εικόνα με έναν καινούργιο τρόπο δείχνει στους ανθρώπους τις ιδιομορφίες των αντικειμένων και των φαινομένων της πραγματικότητας. Η προσοχή του παιδιού συγκεντρώνεται στα αντικείμενα και στα φαινόμενα που του φανέρωσε η μουσική σε μια άλλη μορφή και η σκέψη του δημιουργεί μια λαμπρή εικόνα. Η εικόνα αυτή οδηγεί στον λόγο. Το παιδί δημιουργεί με τον λόγο του, παίρνοντας από το περιβάλλον το υλικό για καινούργιες παραστάσεις και σκέψεις».

«Ο στόχος είναι η μουσική μελωδία να ανοίγει σε κάθε καρδιά τη ζωτική πηγή των ανθρώπινων συναισθημάτων. Οπως και στο ζωτικό λόγο της μητρικής γλώσσας, έτσι και στη μουσική, μπροστά στο παιδί ανοίγεται η ομορφιά του κόσμου».

Αντίστοιχα, εργαλείο του γίνεται και η ζωγραφική. Από τη μια, καλώντας τα ίδια τα παιδιά να αναγνωρίσουν το ωραίο και να το ζωγραφίσουν και, από την άλλη, μελετώντας έργα μεγάλων ζωγράφων:

«Στο σύστημα της εκπαιδευτικής πρακτικής του σχολείου μας μεγάλη προσοχή δίναμε στη διαμόρφωση της ικανότητας να αισθάνεται κανείς τον άλλο άνθρωπο. Να αισθάνεται με όλη του την καρδιά τα λεπτά νήματα της ψυχής, να μπορεί να δει στα μάτια τη λύπη, την προσβολή, τη στενοχώρια, τη σύγχυση, τη μοναξιά. Και το πιο βασικό είναι η ικανότητα να δεις και να αισθάνεσαι στα μάτια του άλλου την ανάγκη για ανθρώπινη επαφή και σχέση. Τα μάτια είναι ένας καθρέφτης της σκέψης και των αισθημάτων. Οποιον πίνακα και να κοιτάζαμε συγκέντρωνα πάντα την προσοχή των παιδιών στα μάτια του ανθρώπου, τον οποίο απεικόνιζε στο έργο του ο ζωγράφος (...)

Το σχολείο είχε την τύχη να αποκτήσει ένα αντίγραφο του έργου του Λεονάρντο Ντα Βίντσι "Ο μυστικός δείπνος". Σ' αυτόν τον πίνακα αφιερώσαμε αρκετές συζητήσεις. Η προσοχή των παιδιών επικεντρώθηκε στα λόγια του Χριστού, "ένας από σας θα με προδώσει", όπως αντανακλώνται πρώτα πρώτα στα μάτια των Αποστόλων (...)

Μιλούσα για το τι μπορεί να προκαλέσει το χαμόγελο στα χείλη και στα μάτια της Μόνα Λίζα, όπως απαθανατίζεται από τον ζωγράφο. Η στιγμή που αντανακλάται στα μάτια της νέας γυναίκας είναι ένας ολόκληρος κόσμος αισθημάτων. Ηταν δύσκολο να βρίσκω λόγια για να δημιουργώ στη φαντασία των παιδιών την ποιητική έννοια για τις ασαφείς, αόριστες, στιγμιαίες συγκινήσεις, χωρίς τις οποίες η καρδιά παραμένει κενή από ποιητικά αισθήματα»...