Καθώς εντείνεται στο εσωτερικό της ΕΕ η συζήτηση για το ποιο «δόγμα ασφάλειας» ενδείκνυται στις σημερινές συνθήκες να κατοχυρώσει ένα «ασφαλές περιβάλλον» για την κερδοφορία των επιχειρηματικών της ομίλων, έγινε χτες στην Πράγα η Διάσκεψη για την Αμυνα και την Ασφάλεια στην Ευρώπη. Στο επίκεντρο βρέθηκαν τα διαφορετικά σενάρια για την αμυντική συνεργασία που παρουσίασε μέσα στη βδομάδα η Κομισιόν με το «έγγραφο προβληματισμού για το μέλλον της Ευρωπαϊκής Αμυνας», στην κατεύθυνση ενίσχυσης των «αυτοτελών» στρατιωτικών δυνατοτήτων της ΕΕ.

Οπως χαρακτηριστικά σημείωσε μιλώντας στη Διάσκεψη ο πρόεδρος της Κομισιόν, Ζ. Κ. Γιούνκερ, αφού πρώτα παρουσίασε τις 15 αποστολές της ΕΕ, από το Σαχέλ και τον Ινδικό Ωκεανό έως το Μάλι, τη Σομαλία και το Κόσσοβο, «είναι καιρός να προχωρήσουμε περισσότερο».

Κάνοντας μια αναδρομή στα εμπόδια που συνάντησαν οι προηγούμενες προσπάθειες στο να γίνουν ταχύτερα βήματα για τη διαμόρφωση της κοινής πολιτικής «Ασφάλειας και Αμυνας», αλλά και στο πώς αυτή μπορεί να διασφαλίσει και τα επιμέρους συμφέροντα των καπιταλιστικών κρατών που τη συγκροτούν σημείωσε: «Οι λόγοι για αυτό δεν πρέπει να υποτιμηθούν. Οι δυσκολίες είναι πραγματικές. Αλλά πιστεύω ότι μπορούν να ξεπεραστούν. Εχουμε διαμετρικά διαφορετικά αμυντικά αντανακλαστικά στα κράτη - μέλη μας (...) Υπάρχει επίσης ένα μακροχρόνιο, θεμελιώδες ερώτημα σχετικά με την κυριαρχία που πρέπει να αντιμετωπίσουμε σωστά. Πολλά από τα κράτη - μέλη μας θεωρούν την άμυνα ως ζήτημα αυστηρής εθνικής κυριαρχίας. Αλλά το να μοιραζόμαστε κυριαρχία ("sharing sovereignty") δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχει κυριαρχία. Αντιθέτως, η ύπαρξη ισχυρότερων και πιο κυρίαρχων κρατών - μελών σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο προϋποθέτει μεγαλύτερη συνεργασία εντός της ΕΕ, ιδίως όσον αφορά την άμυνα».

Επιμένοντας στην ανάγκη ενίσχυσης των κοινών και «αυτοτελών» στρατιωτικών δυνατοτήτων της ΕΕ, ο Ζ. Κ. Γιούνκερ σημείωσε: «Πόσο καιρό μπορούμε να προσποιούμαστε ότι οι χώρες τόσο στενά συνδεδεμένες όσο στην ΕΕ δεν χρειάζεται να αντιμετωπίσουν μαζί και εξωτερικές απειλές; Με το χώρο της ελεύθερης κυκλοφορίας Σένγκεν τα σύνορά μας είναι κοινά».

Συμπλήρωσε ακόμη: «Η προστασία της Ευρώπης δεν μπορεί πλέον να ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες. Ακόμα και οι μεγαλύτερες στρατιωτικές δυνάμεις μας - και μπορώ να τις υπολογίσω σε μία, το πολύ δύο - δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν όλες τις προκλήσεις και απειλές μόνες. Κι ούτε χρειάζεται να κοιτάξουμε πολύ πέρα από την πόρτα μας για να δούμε ότι ο πόλεμος δεν είναι κάτι στο παρελθόν».

Σε αυτό το φόντο αναφέρθηκε σε «απειλές», όπως την «αστάθεια», τα κύματα προσφυγιάς από πολέμους στην «άμεση γειτονία» μας, την «ακυβερνησία» σε τμήματα της Μεσογείου και της υποσαχάριας Αφρικής, «τις αυξανόμενες εντάσεις στην Ανατολική Ασία», τα «πυρηνικά σχέδια της Κορέας».

Αξιοποιώντας, δε, τα τρομοκρατικά χτυπήματα σε Λονδίνο και Μάντσεστερ και τις περιλάλητες κυβερνοεπιθέσεις, προετοίμασε για περισσότερη καταστολή στο εσωτερικό των κρατών - μελών, λέγοντας ότι «η αληθινή ασφάλεια αρχίζει στο σπίτι».

Σε ό,τι αφορά το άλλο βασικό ερώτημα, όπου αντανακλώνται τα διαφορετικά συμφέροντα και οι αντιθέσεις των καπιταλιστικών κρατών, αυτό της σχέσης των αμυντικών δυνατοτήτων της ΕΕ με το ΝΑΤΟ, σημείωσε πως «το ΝΑΤΟ υπήρξε, και θα παραμείνει, ο ακρογωνιαίος λίθος της ευρωπαϊκής ασφάλειας εδώ και δεκαετίες. Είμαστε διαφορετικοί, αλλά συμπληρώνουμε ο ένας τον άλλον με πολλούς τρόπους (...) Ο ανταγωνισμός μεταξύ της ΕΕ και του ΝΑΤΟ δεν αποτελεί επιλογή».

Εσπευσε ωστόσο να συμπληρώσει πως «η εκτίμησή μας στο ΝΑΤΟ δεν μπορεί άλλο να χρησιμοποιείται ως βολικό άλλοθι που να εμποδίζει μεγαλύτερες ευρωπαϊκές προσπάθειες. Ο κόσμος γύρω μας αλλάζει. Οι ΗΠΑ άλλαξαν θεμελιωδώς την εξωτερική πολιτική τους πολύ πριν την άφιξη του κ. Τραμπ. Την περασμένη δεκαετία κατέστη σαφές ότι οι Αμερικανοί εταίροι μας θεωρούν ότι επιβαρύνονται υπερβολικά με το βάρος για τους πλούσιους Ευρωπαίους συμμάχους τους. Δεν έχουμε άλλη επιλογή παρά να υπερασπιστούμε τα συμφέροντά μας στη Μέση Ανατολή, στην αλλαγή του κλίματος, στις εμπορικές μας συμφωνίες».

Σε αυτό το πλαίσιο, έβαλε ζητήματα που έχουν να λύσουν: «Δημιουργήσαμε τους Ευρωπαϊκούς Σχηματισμούς Μάχης ("European Battlegroups") αλλά δεν τους χρησιμοποιήσαμε ποτέ», είπε χαρακτηριστικά, συμπληρώνοντας: «Ενώ η ΕΕ δαπανά περίπου 27.000 ευρώ ανά στρατιωτικό, για εξοπλισμό και έρευνα, οι ΗΠΑ ξοδεύουν 108.000 ευρώ. Δεν είναι λοιπόν περίεργο το γεγονός ότι λιγότερο από το 3% των ευρωπαϊκών στρατευμάτων μπορεί να αναπτυχθεί αυτή τη στιγμή. Αυτό δείχνει ότι πρέπει να επενδύσουμε περισσότερο και να επενδύσουμε με πιο αποτελεσματικό τρόπο.

Η Ρωσία δαπανά πάνω από το 5% του ΑΕΠ για την άμυνα, ενώ η Κίνα έχει αυξήσει τον αμυντικό προϋπολογισμό της κατά 150% την τελευταία δεκαετία. Και οι ΗΠΑ επίσης ανακοίνωσαν σημαντική αύξηση στον αμυντικό προϋπολογισμό τους. Και η ΕΕ; Συνολικά, τα 27 κράτη - μέλη δαπανούν μόνο το 1,3% των συνολικών προϋπολογισμών τους για την άμυνα. Ολα μαζί τα κράτη της ΕΕ μόλις περνάμε το μισό απ' όσο δαπανούν οι ΗΠΑ, αλλά ακόμη και τότε επιτυγχάνουμε μόνο το 15% της αποδοτικότητας των δαπανών τους».

Το απέδωσε αυτό στο ότι οι τέτοιες «επενδύσεις» πραγματοποιούνται σε εθνικό επίπεδο χωρίς συντονισμό μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ. «Αυτό είναι τόσο αναποτελεσματικό όσο και δαπανηρό. Και καθιστά πιο δύσκολο για τα στρατεύματά μας να συνεργαστούν». Εξ ου και επέμεινε για συντονισμό των σχετικών προγραμμάτων έρευνας και παραγωγής, ώστε να πετύχουν καλύτερα αποτελέσματα.

Εκ μέρους της ελληνικής κυβέρνησης στη Διάσκεψη της Πράγας μετείχε ο αν. υπουργός Εξωτερικών, Γ. Κατρούγκαλος, που συμφωνώντας και «επαυξάνοντας» με τα ευρωενωσιακά προτάγματα, σημείωσε «την ανάγκη ενίσχυσης της αυτονομίας της αμυντικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ενωσης, τόσο για να ενισχυθεί ο διεθνής ρόλος της ως παγκόσμιου παίκτη σταθερότητας και ειρήνης, όσο και για να ικανοποιηθεί η ανάγκη των Ευρωπαίων πολιτών για ασφάλεια και προστασία από το φόβο κάθε είδους απειλών».