Οι μονοπωλιακοί ανταγωνισμοί και οι κόντρες ανάμεσα σε τμήματα του κεφαλαίου έχουν πλέον εγκατασταθεί στο σκληρό πυρήνα της διαπραγμάτευσης που διενεργεί η συγκυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ με τους «θεσμούς» της τρόικας. Σε αυτόν τον άξονα, εντάσσονται και οι κόντρες γύρω από τις συνθήκες ρευστότητας στην οικονομία, για τον έλεγχο των ελληνικών τραπεζικών ομίλων, τόσο σε ό,τι αφορά τις επιχειρηματικές δραστηριότητές τους στο εσωτερικό όσο και στην ευρύτερη ζωτική περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, ΠΓΔΜ, Αλβανία, Ρουμανία και Σερβία), όπου οι ελληνικοί τραπεζικοί όμιλοι δραστηριοποιούνται μέσω θυγατρικών τραπεζών.

Στην ίδια περιοχή, έχουν ισχυρή παρουσία και άλλα ευρωπαϊκά τραπεζικά μονοπώλια, κυρίως αυστριακές τράπεζες, που βέβαια καλοβλέπουν την αύξηση των μεριδίων αγοράς, μέσω και της απόσπασης των θυγατρικών ελληνικών τραπεζών. Η εκδήλωση κραδασμών στο ελληνικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, διευκολύνει αυτούς τους σχεδιασμούς. Υπενθυμίζεται ότι στην αντίστοιχη κρίση της κυπριακής οικονομίας, δόθηκε η χρυσή ευκαιρία σε ελληνικούς τραπεζικούς Ομίλους να βάλουν στο χέρι, και μάλιστα «κοψοχρονιά», τις θυγατρικές των κυπριακών τραπεζών στην Ελλάδα...

Το ΔΝΤ, σε πρόσφατη έκθεση, διέβλεπε κινδύνους μετάδοσης της κρίσης στην περιοχή της νοτιοανατολικής Ευρώπης, σημειώνοντας ότι το μερίδιο της αγοράς των ελληνικών τραπεζικών ομίλων, διαμορφώνεται στο 14% - 22%. Σύμφωνα με το ΔΝΤ, ο χρηματοπιστωτικός τομέας των κρατών αυτών θα μπορούσε να επηρεαστεί από φαινόμενα όπως η έλλειψη εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα, η εκροή καταθέσεων και η πίεση στα νομίσματα των κρατών της περιοχής. Την ίδια ώρα, οι εποπτικές αρχές των κρατών της περιοχής διενεργούν ελέγχους για την αποτροπή φαινομένων εκροών καταθέσεων, οι οποίες μέσω των θυγατρικών εταιρειών θα ήταν ενδεχόμενο να κατευθυνθούν στους μητρικούς ομίλους στην Ελλάδα...

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από την πλευρά της, πρόσφατα, κοινοποίησε επιστολή με την οποία απαγορεύει τις αγορές εντόκων γραμματίων του ελληνικού δημοσίου μέσω ελληνικών θυγατρικών εταιρειών στη νοτιοανατολική Ευρώπη. Την ίδια ώρα, η ΕΚΤ έχει τη δυνατότητα να απαιτήσει άμεσα την επιστροφή της ρευστότητας που έχει χορηγήσει στις ελληνικές τράπεζες, σε περίπτωση που δεν υπάρχει «πρόγραμμα», δηλαδή μνημόνιο. Πρόκειται για ποσά που υπολογίζονται σήμερα σε 125 δισ. ευρώ (περίπου 70% του ελληνικού ΑΕΠ). Από αυτά, τα 89 δισ. ευρώ αφορούν στη χρηματοδότηση μέσω του «έκτακτου μηχανισμού ρευστότητας» (ELA) που έχει ενεργοποιηθεί, σε αυτή τη φάση, για τις «λιγότερο φερέγγυες» ελληνικές τράπεζες. Εχει τη σημασία του και το γεγονός ότι τα ποσά από τον ELA αποτελούν «πιστωτικό κίνδυνο» αποκλειστικά για την Τράπεζα της Ελλάδας, χωρίς να διαχέονται στο ευρωσύστημα των κεντρικών τραπεζών.

Να σημειωθεί ότι ο νέος κανονισμός της τραπεζικής εποπτείας στην ΕΕ, προβλέπει τη διάσωση των τραπεζών με ίδια μέσα (bail in). Αυτό σημαίνει αυξήσεις μετοχικού κεφαλαίου (εφόσον βέβαια βρεθούν ενδιαφερόμενοι) και στη συνέχεια «κούρεμα» των σημερινών μετόχων, ομολογιούχων αλλά και μεγαλοκαταθετών. Μετά την εξάντληση των παραπάνω μέσων, ενεργοποιούνται τα κρατικά πακέτα διάσωσης (στην περίπτωση της Ελλάδας δεν υπάρχουν) και σε επόμενη φάση το ταμείο διάσωσης των τραπεζών που λειτουργεί στο πλαίσιο της Ευρωζώνης. Σε κάθε περίπτωση, οι τέτοιες εξελίξεις αποτελούν το πεδίο δράσης ελληνικών και των ξένων μονοπωλίων, στο μεταξύ τους ανταγωνισμό για την απόσπαση μεριδίων και επιχειρηματικών κερδών.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο αμερικανικός οίκος αξιολόγησης «Standard and Poor's», προχώρησε χτες στην υποβάθμιση των τεσσάρων συστημικών ελληνικών τραπεζών, σε καθεστώς «επιλεκτικής χρεοκοπίας» (selective default). Η υποβάθμιση, αποδίδεται στην απόφαση της ελληνικής κυβέρνησης να προχωρήσει στην επιβολή κεφαλαιακών ελέγχων, μετά την άρνηση της ΕΚΤ να αυξήσει το ELA.

Σε αυτά και άλλα αντίστοιχα ζητήματα του κεφαλαίου, εντάσσονται τα παζάρια της συγκυβέρνησης με ΕΕ - ΕΚΤ - ΔΝΤ. Και δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι ο ίδιος ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, ομολόγησε ανοιχτά προχτές στην ΕΡΤ ότι η απόκλιση στα δημοσιονομικά μέτρα (κρατικά έσοδα - δαπάνες) είναι πλέον μηδαμινή...