Ηταν 21 Γενάρη του 1924 όταν η καρδιά του Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνοφ Λένιν έπαψε να χτυπά. Μα η κληρονομιά που άφησε τον κράτησε και τον κρατά ζωντανό στην καρδιά και το νου των απλών ανθρώπων του μόχθου.

To όνομα του Λένιν είναι ταυτισμένο με τη Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση, είναι ταυτισμένος με την επαναστατική θεωρία της εργατικής τάξης. Ταυτόχρονα, είναι ταυτισμένος με την επαναστατική πρακτική, την πολιτική δράση, σπουδαίο, επίσης, ζήτημα και διαλεκτικά δεμένο με τη θεωρία, προκειμένου η εργατική τάξη να ανταποκριθεί στο ιστορικό έργο του περάσματος των κοινωνιών από τα εκμεταλλευτικά συστήματα στην κατάργηση της εκμετάλλευσης, από το βασίλειο της αναγκαιότητας στο βασίλειο της ελευθερίας.

Ο Βλαντιμίρ Ιλιτς Ουλιάνοφ, αυτό είναι το πραγματικό όνομα του Λένιν, είδε για πρώτη φορά το φως της ζωής στις 22 Απρίλη 1870, στην πόλη Σιμπίρσκ στο Βόλγα.

H επαναστατική του δράση ξεκινά από τα νεανικά του χρόνια. Καταπιάνεται με τη μελέτη του μαρξισμού, αλλά και τη διάδοσή του στους εργάτες της Πετρούπολης, με τους οποίους συνδέεται από τα φοιτητικά του χρόνια.

Επιμένει στην προπαγάνδα και τη ζύμωση, εκλαϊκεύοντας το μαρξισμό στους εργάτες, αλλά, ταυτόχρονα, ο ίδιος δουλεύει για την ανάπτυξη του επιστημονικού σοσιαλισμού στη Ρωσία, με πρώτο στόχο την αντιμετώπιση του ναροντνικισμού. Οι ναρόντνικοι πίστευαν και προπαγάνδιζαν ότι η Ρωσία θα φτάσει στο σοσιαλισμό μέσα από την αγροτική κοινότητα. Το έργο του «Ποιοι είναι οι φίλοι του λαού και πώς καταπολεμούν τους σοσιαλδημοκράτες» είναι σταθμός για τη διάδοση του μαρξισμού στη Ρωσία και την ανάπτυξη της επαναστατικής πάλης της εργατικής τάξης και, ταυτόχρονα, ένα αποτελεσματικό θεωρητικό όπλο ενάντια στο ναροντνικισμό.

Επίσης, το έργο του «Η ανάπτυξη του καπιταλισμού στη Ρωσία», που θεμελιώνει το ρόλο και τις σχέσεις των τάξεων στη Ρωσία και αναδεικνύει τη δυνατότητα της μικρής, αλλά συγκεντρωμένης εργατικής τάξης, να ηγηθεί της επανάστασης, ανοίγει το δρόμο για τη συνένωση της επαναστατικής θεωρίας με το επαναστατικό κίνημα στη Ρωσία.

Συμμετέχοντας και καθοδηγώντας ένα μαρξιστικό όμιλο στην Πετρούπολη, καταπιάνεται με την ίδρυση επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης σε πανεθνική κλίμακα και σαν πρώτο βήμα συνενώνει τους μαρξιστικούς πυρήνες στην Πετρούπολη σε επαναστατική πολιτική οργάνωση, την «Ενωση πάλης για την απελευθέρωση της εργατικής τάξης», το 1895. Ελεγε δε χαρακτηριστικά: «... δώστε μας μια οργάνωση επαναστατών - και θα αναποδογυρίσουμε τη Ρωσία!». Τρία χρόνια αργότερα, το Μάρτη του 1898, συνήλθε στο Μινσκ το πρώτο, ιδρυτικό Συνέδριο του Σοσιαλδημοκρατικού Εργατικού Κόμματος, Ρωσίας (ΣΔΕΚΡ). Ο Λένιν βρίσκεται στην εξορία, αλλά συμμετέχει ενεργά ακόμη και απ' αυτές τις τρομερά δύσκολες συνθήκες στην οργάνωση πανεθνικού επαναστατικού κόμματος της εργατικής τάξης. Συμφωνεί με τα κυριότερα σημεία του «μανιφέστου» του κόμματος. Αμέσως μετά το συνέδριο, πιάστηκε όλη η Κεντρική Επιτροπή του Κόμματος, και έτσι, ουσιαστικά, δεν προχώρησε η ενιαία οργάνωση του κόμματος. Αυτό έγινε κατορθωτό στα 1903, με το δεύτερο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ, και υπό την καθοδήγηση του Λένιν ιδρύεται ουσιαστικά το μπολσεβίκικο κόμμα.

Ο Λένιν μελετώντας και αναπτύσσοντας παραπέρα το μαρξισμό στις συνθήκες του ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, παίρνοντας ο ίδιος άμεσα μέρος στην πρακτική δράση για την επαναστατική ανύψωση της εργατικής τάξης, επέμενε στην ίδρυση του δικού της κόμματος πάνω στις αρχές που ο ίδιος επεξεργάστηκε και, μάλιστα, σε διάκριση από τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα της Δεύτερης Διεθνούς. Ετσι το μπολσεβίκικο κόμμα είναι το πρώτο κόμμα που υιοθέτησε τις αρχές του επαναστατικού κόμματος - «Κόμματος Νέου Τύπου», όπως χαρακτηρίστηκε από τον ίδιο το Λένιν για να διακρίνεται από τα παλιά εργατικά κόμματα - που περιλάμβανε στο πρόγραμμά του το στόχο της «Δικτατορίας του προλεταριάτου». Είναι χαρακτηριστική η πάλη που διεξήγαγε στο δεύτερο Συνέδριο του ΣΔΕΚΡ για το πρώτο άρθρο του καταστατικού, ενάντια στις οπορτουνιστικές αντιλήψεις που ήθελαν κάθε απεργό εργάτη και μέλος του κόμματος. Σ' αυτό αντέτασσε ότι το μέλος του κόμματος πρέπει να ανήκει σε μια από τις οργανώσεις του και να πληρώνει τη συνδρομή του, συμφωνώντας με το πρόγραμμά του. Ηταν, επίσης, από την αρχή της ίδρυσης του κόμματος επίμονος και αποφασιστικός στη δημιουργία κόμματος ενιαίου, σε πανεθνική κλίμακα, με κεντρικό καθοδηγητικό όργανο, που εφαρμόζει την αρχή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού. Με επικεφαλής τον Λένιν, το μπολσεβίκικο κόμμα μπαίνει μπροστάρης της ταξικής πάλης του προλεταριάτου και των άλλων καταπιεσμένων λαϊκών στρωμάτων, κυρίως της φτωχής αγροτιάς και των μισοπρολετάριων της Ρωσίας και οδηγεί ως τη νίκη με την κατάληψη της εξουσίας, την εγκαθίδρυση της δικτατορίας του προλεταριάτου, στη Μεγάλη Οχτωβριανή Επανάσταση. Καθόρισε επίσης τον καθοδηγητικό ρόλο του Κομμουνιστικού Κόμματος, όχι μόνο στην κατάληψη της εξουσίας, αλλά και στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού και του κομμουνισμού.

Ο Λένιν, δρώντας στην εποχή του μονοπωλιακού καπιταλισμού, ανέπτυξε και συγκεκριμενοποίησε παραπέρα όλα τα συστατικά μέρη του μαρξισμού - τη φιλοσοφία, την πολιτική οικονομία και τον επιστημονικό κομμουνισμό. Οι θεωρητικές επεξεργασίες του για τον ιμπεριαλισμό, σαν ανώτατο και τελευταίο στάδιο του καπιταλισμού, η στρατηγική και η τακτική για τη σοσιαλιστική επανάσταση αποτελούν ισχυρό όπλο για την πάλη της παγκόσμιας εργατικής τάξης στις σύγχρονες συνθήκες.

Ο Λένιν ήταν πολέμιος κάθε οπορτουνιστικής διαστρέβλωσης της επαναστατικής θεωρίας. Ηταν μαχητικός αντίπαλος στον οπορτουνισμό των Ρώσων μενσεβίκων και των ηγετών της Δεύτερης Διεθνούς, Κάουτσκι και Σία, που είχαν ουσιαστικά απαρνηθεί τις αρχές του μαρξισμού και έγιναν άσπονδοι εχθροί της σοσιαλιστικής επανάστασης και της σοβιετικής εξουσίας, όταν αυτή είχε ήδη νικήσει στη Ρωσία. Ο ίδιος θεωρούσε ως έναν από τους πιο βασικούς όρους για τη νίκη της σοσιαλιστικής επανάστασης την αδιάλλακτη πάλη ενάντια στον οπορτουνισμό, τον οποίο θεωρούσε γέννημα της ανάπτυξης του καπιταλισμού.

Με τη μελέτη του ιμπεριαλισμού ως ανώτατου σταδίου του καπιταλισμού, ως μονοπωλιακού καπιταλισμού, και το αναπόφευκτο των πολέμων στην εποχή του για το μοίρασμα του κόσμου, καθόρισε και την τακτική της μετατροπής του ιμπεριαλιστικού πολέμου από την εργατική τάξη των εμπόλεμων ιμπεριαλιστικών κρατών, σε εμφύλιο ταξικό πόλεμο για την ανατροπή της αστικής τάξης από την εξουσία. Τακτική, η οποία δικαιώθηκε με την Οχτωβριανή Επανάσταση.

Ο Λένιν επεξεργάστηκε τη δυνατότητα να σπάσει η αλυσίδα του ιμπεριαλισμού με την απόσπαση κρατών απ' αυτόν, αναπτύσσοντας τη θεωρία του αδύνατου κρίκου. Θεμελίωσε επιστημονικά τη δυνατότητα της νίκης του σοσιαλισμού αρχικά σε μία ή σε μερικές χώρες. Η Ρωσία το 1917 ήταν ακριβώς ο αδύνατος κρίκος στην αλυσίδα του διεθνούς ιμπεριαλισμού.

Τόλμησε, επίσης, και δικαιώθηκε, να αντιταχθεί στη Δεύτερη Διεθνή, στη συνύπαρξη δηλαδή με τους οπορτουνιστές, φτάνοντας ως την αποχώρηση των μπολσεβίκων και όλων των συνεπών επαναστατικών δυνάμεων απ' αυτήν (που τότε μέτραγαν πολύ λίγες δυνάμεις), προκειμένου να ιδρυθούν στην πορεία επαναστατικά, κομμουνιστικά κόμματα, για να καθοδηγήσουν την ταξική πάλη της εργατικής τάξης, κόντρα στην παλιά σοσιαλδημοκρατία, που συμβιβάστηκε με την αστική τάξη και στην πορεία διαχειρίστηκε και τα συμφέροντά της ενάντια στους λαούς. Οι μπολσεβίκοι σήκωσαν ψηλά τη σημαία του διεθνισμού και με την καθοδήγηση του Λένιν έκαναν συστηματική δουλειά για τη συσπείρωση όλων των διεθνιστικών κομμουνιστικών δυνάμεων για την ίδρυση της (τρίτης) Κομμουνιστικής Διεθνούς.

Η επαναστατική διορατικότητα του Λένιν στηριγμένη πάνω στη βαθιά μαρξιστική του μόρφωση, σε συνδυασμό με την ικανότητά του να εκτιμά σωστά την κάθε φάση εξέλιξης του καπιταλισμού και των ταξικών κοινωνικών και πολιτικών εξελίξεων, του συσχετισμού των ταξικών δυνάμεων, του έδιναν τη δυνατότητα να συμβάλει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της στρατηγικής αντίληψης των επαναστατικών κομμάτων, αντιμετωπίζοντας τον αναθεωρητισμό, αλλά και τις προσπάθειες δογματικής προσκόλλησης σε στρατηγικές επεξεργασίες που είχαν ξεπεραστεί από την ίδια τη ζωή. Αυτό φάνηκε και από τη θετική πείρα της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης στη Ρωσία, όπου ο Λένιν, με τις «Θέσεις του Απρίλη», τροποποιεί την προγενέστερη στρατηγική επεξεργασία του Κόμματος των Μπολσεβίκων, που αφορούσε την περίοδο 1905 έως το Φλεβάρη του 1917, μέχρι τότε δηλαδή που υπήρχε ακόμα στη Ρωσία πολιτική εξουσία με τη μορφή της τσαρικής απολυταρχίας. Η επεξεργασία αυτή προέβλεπε έναν ενδιάμεσο στόχο εξουσίας με τη μορφή της «Επαναστατικής Δημοκρατικής Δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς» ή μιας «προσωρινής επαναστατικής κυβέρνησης» που θα εκφράζονταν μικροαστοί - αγρότες και εργατική τάξη. Ο Λένιν προσαρμόζοντας την τακτική της «διαρκούς επανάστασης» των Μαρξ και Ενγκελς επιδίωκε μια επανάσταση ενάντια στον τσαρισμό μέσω αυτού του ενδιάμεσου σταθμού να οδηγήσει - σε συνδυασμό με την εργατική επανάσταση στην καπιταλιστική δύση - την εργατική τάξη στην εξουσία.

Οι επεξεργασίες του Λένιν για τον ιμπεριαλισμό και για το κράτος καθώς και η πορεία που είχαν οι εξελίξεις μετά το Φλεβάρη του 1917, οδηγούν τον Λένιν στο να κάνει βήματα παραπέρα στην επεξεργασία της στρατηγικής, θεωρώντας ως ξεπερασμένο το στόχο της «επαναστατικής δημοκρατικής δικτατορίας του προλεταριάτου και της αγροτιάς».

Με τις «Θέσεις του Απρίλη» το 1917, ο Λένιν έθεσε άμεσα το στόχο της εργατικής εξουσίας, έτσι ώστε το Κόμμα των Μπολσεβίκων να προετοιμάσει και να πραγματοποιήσει με επιτυχία τη Σοσιαλιστική Επανάσταση στη Ρωσία. Ο Λένιν αξιοποίησε την άρνηση - αδυναμία της αστικής κυβέρνησης που συγκροτήθηκε από το Φλεβάρη 1917 και στη συνέχεια, να αντιμετωπίσει οξυμένα κοινωνικά προβλήματα, όπως του πολέμου και της επιβίωσης εκατομμυρίων φτωχών αγροτών και εργατών. Η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση σήμανε τη γέννηση του νέου, του σοσιαλιστικού συστήματος.

Ο Λένιν συνέβαλε το χρονικό διάστημα από το 1917 έως το θάνατό του το 1924 στην ανάπτυξη της θεωρίας για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Στηριζόμενος στις επεξεργασίες των Μαρξ και Ενγκελς ανέπτυξε τις θεωρητικές του θέσεις ως καθοδηγήτριες γραμμές για τη σοσιαλιστική οικοδόμηση. Εστίαζε στο ζήτημα ότι η σοσιαλιστική εξουσία δεν παραλαμβάνει έτοιμες τις κομμουνιστικές σχέσεις παραγωγής. Αυτές πρέπει να δημιουργηθούν, ότι η διαμόρφωση των προϋποθέσεων για την ολοκληρωτική κατάργηση των τάξεων αποτελεί στόχο όλης της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης. Οτι όλη η σοσιαλιστική οικοδόμηση είναι μια μάχη ζωής και θανάτου ανάμεσα στο παλιό που πεθαίνει και στο καινούργιο που γεννιέται. Γι' αυτό το λόγο η ταξική πάλη στο σοσιαλισμό συνεχίζεται με άλλη μορφή και άλλα μέσα. Ταξική πάλη που η εργατική τάξη στην εξουσία, συγκροτώντας την δικτατορία του προλεταριάτου, τη διεξάγει με την καθοδήγηση του Κόμματος. Ο Λένιν έβλεπε σε κίνηση την πορεία της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, έχοντας ξεκάθαρη την κατεύθυνση αυτής της πορείας, προσπαθώντας να μελετήσει τις αντιφάσεις της, ειδικά σε συνθήκες που η σοσιαλιστική οικοδόμηση προχωρούσε σε μια μεγάλη χώρα με τεράστιες ανισομετρίες και καθυστερήσεις. Αυτές οι θεωρητικές επεξεργασίες είναι η βάση για τη μελέτη και αξιολόγηση της πορείας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης στην ΕΣΣΔ και στα άλλα κράτη της Ανατολικής και Κεντρικής Ευρώπης.

Σημείωση:

1. Β. Ι. Λένιν: «Για τη Σοσιαλιστική Οικοδόμηση», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», σελ. 179.