«Μου 'κανε τη ζωή πατίνι....» Εκφραση παλιά όσο και καινούρια, κατανοητή απ' όλους, γραμματιζούμενους κι αγράμματους. Ενα σχήμα λόγου που προσπαθεί και πετυχαίνει να περιγράψει συνθήκες ζωής, δυο πόντους απ' τη γης, με το πόδι του δυνάστη (του όποιου δυνάστη) στο σβέρκο, να βολεύεται τιμονάροντας τη βούληση του άλλου.
Ποιος θέλει να του κάνουν τη ζωή πατίνι και να του λένε κι από πάνω ότι είναι τιμή του να είναι πατίνι; Ποιος αντέχει ακόμα και στην ιδέα ότι έτσι μόνο του επιτρέπεται να ζήσει, ως εκούσιο πατίνι, για να γλυκαθεί η ξεφτίλα του καταναγκασμού; Κανείς θα μου πείτε. Κι ίσως να σκεφτείτε ότι χρονιάρες μέρες θα 'πρεπε κι εγώ να γράφω εδώ για γιορτές και άχνη ζάχαρη, για γλέντια και χρυσόσκονη.
Ομως δεν μπορώ να ησυχάσω στην ιδέα ότι η πρόοδος κι ο ταχύς εκσυγχρονισμός, η αμερικανοποίηση της ελληνικής πραγματικότητας, έχουν υποχρεώσει τους εργαζόμενους σε αλυσίδα πολυκαταστημάτων (τα «Καρφούρ» πρώην «Κόντινεντ») να κυκλοφορούν με πατίνια, για να προλαβαίνουν τις επιθυμίες των πελατών...
Ημαρτον σύντροφοι! Δεν ξεσηκώθηκαν κι οι πέτρες, όπως θα περιμέναμε για να σταματήσουν τις σύγχρονες γαλέρες της αγοράς. Φύλλο, εκτός από τους κομμουνιστές συνδικαλιστές που δεν έκλεισαν τ' αυτιά τους στις καταγγελίες. Ούτε στη Θεσσαλονίκη, ούτε στου Ρέντη. Οι Ενώσεις Εμποροϋπαλλήλων άρχισαν αγώνες. Στη Θεσσαλονίκη το δικτατορικό μέτρο των πατινιών ανεστάλη. Εδώ μένει να δούμε τι θα γίνει. Ομως για σκεφτείτε πόσο εύκολα μπορεί να δείτε άρθρα, ρεπορτάζ στις ειδήσεις ή και αφιερώματα σ' αυτή την ωραία (!) ιδέα, που δεν εκνευρίζει τους πελάτες, αφού τρέχει σαν πατίνι ο δούλος - υπάλληλος δήθεν για τον πελάτη - αφέντη. Ασε που θα βγει και κανένας φιλεργατικός και φιλάνθρωπος αναλυτής και θα διακρίνει πίσω από το μέτρο «τρέξτε δούλοι με πατίνια» την ανθρωπιστική φροντίδα του εργοδότη για τους εργαζόμενους. Θα μας πετάξουν στα μούτρα και μια επιχειρηματολογία περί υγιεινής μετακίνησης των εργαζομένων που κάνουν και σπορ, και αθλούνται εν ώρα εργασίας και μάλιστα με ακριβά πατίνια για τα οποία το αφεντικό ξόδεψε κι ένα κάρο λεφτά... Η πλύση εγκεφάλου, μαζί με τον εκβιασμό της ανεργίας, σπρώχνει τους νέους ειδικά στην αποδοχή της γαλέρας με πατίνια και στην ψευδαίσθηση ότι αυτή είναι μια μοντέρνα δουλιά για άξιους και ικανούς να αντεπεξέλθουν στις σύγχρονες απαιτήσεις της αγοράς.
Σε κάποια επόμενη αλυσίδα εντατικοποιημένης καπιταλιστικής θηριωδίας, κάποιος θα έχει την έμπνευση να περπατάνε στα καταστήματα παιχνιδιών ή παιδικών ειδών, στα τέσσερα οι υπάλληλοι, ώστε να εξυπηρετούν την πολύ νέα γενιά δημοκρατικά και στο ύψος της. Και θα εξηγεί και ο αρχιδεσμοφύλακας προϊστάμενος πως το αφεντικό, που έχει σπουδάσει παιδοψυχολογία στην Αμερική, την Αγγλία και την Ιαπωνία, απαιτεί να σερβίρεται ο λιλιπούτειος καταναλωτής από υπάλληλο που μπουσουλάει, ώστε να μην πληγώνεται από την καταπιεστική διαφορά του ύψους το παιδί και πάει τελικώς σε άλλο μαγαζί.
Αυτός ο αιώνας που αρχίζει με τέτοια μαντάτα κραυγάζει καθημερινά την αναπόδραστη ρήξη με τα όσα συνεπάγεται «μια ζωή πατίνι». Κι ας έγινε «μια δουλιά με πατίνια». Γιατί δεν είναι δουλιά. Είναι εξαθλίωση και σκλαβιά. Περπατάτε γοργά, να συναντηθούμε σε αγώνες σκληρούς, γιατί αν τους αφήσουμε λίγο ακόμα θα μας υποχρεώσουν να γεννάμε παιδιά με ρόδες στα πόδια, γραναζάκια στη χρηματομηχανή τους.
Της Λιάνας ΚΑΝΕΛΛΗ