ΟΙ ΓΙΟΡΤΙΝΕΣ μέρες εξακολουθούνε να 'χουν το δικό τους θεματολόγιο. Παλιότερα, στις εφημερίδες, τα περιοδικά και στα ραδιόφωνα μεγάλα ονόματα της ελληνικής λογοτεχνίας, ιστορικοί και λαογράφοι πλούτιζαν με τις συνεργασίες τους τα υλικά γύρω από τις παραδόσεις και τους θρύλους, που 'χει πλάσει ο λαός μας στη μακραίωνη διαδρομή και τους αγώνες του.

ΚΑΙ στις δικές μας εφημερίδες στο «Ρ», την «Ελεύθερη Ελλάδα» μέσα στους κατατρεγμούς που είχαν κατά καιρούς έχει περάσει μπόλικο υλικό γύρω από τις παραδόσεις, που συχνά αποτελούν σημαντική συμβολή στην έρευνα.

ΕΤΣΙ θυμάμαι τούτη την ώρα την ακούραστη προσφορά, ενός αγωνιστή εκπαιδευτικού, του λαογράφου Κώστα Μαρίνη, που με τα βιβλία του αλλά και τις επίκαιρες συνεργασίες του τροφοδοτούσε τις εφημερίδες τέτοιες μέρες Πρωτοχρονιάς, αλλά και σ' άλλες όπως τα Φώτα, τις Απόκριες, το Πάσχα, αλλά και πολλά άλλα λαογραφικά θέματα, που πάντα τα προσέγγιζε σε βάθος.

Ο ΚΩΣΤΑΣ ΜΑΡΙΝΗΣ στάθηκε κοντά μας στην ΕΠΟΝ, κι ήταν από τους εκλεκτούς εκπαιδευτικούς που μας βοήθησαν. Συνεργάτης ακόμη του περιοδικού μας, της «Νέας Γενιάς», στο οποίο έχουν δημοσιευτεί δικές του συνεργασίες που 'χαν στόχο τη δραστηριοποίηση της νεολαίας του χωριού σε υλικές δημιουργίες.

Η ΕΛΛΑΔΑ, παρατηρεί ο Κ. Μαρίνης, «είναι χώρα γεωργική με μικροχώρια. Κι ο τόπος όλο βουνά και λαγκάδια. Δάση λίγα. Ετσι τα νερά της βροχής ορμητικά κι ακράτητα κατεβαίνουν από τις κορυφές γιομίζουν κι αναταράζουν την κοίτη των χειμάρρων που χύνονται χοχλακώντας στ' ακρογιάλια... που βάφουν από τη θολούρα σα να γιόμισαν αίμα... ανθρώπους πνίγει και πώς να γλιτώσουν τα γιδο-πρόβατα να μην τ' αρπάξουν οι κατεβασιές και οι θεομηνίες! Σιγά - σιγά με τη δεντροφύτευση και τον καθαρισμό και προστασία των δασών που υπάρχουν ξαπλώνεται παντού το πράσινο, που 'ναι ρεγουλατόρος για την κανονικότητα των βροχών κι ο βασικότερος παράγοντας του καθαρού αέρα και της υγείας...».

ΑΝΑΔΙΦΩΝΤΑΣ τη «Νέα Γενιά» του 1945 συναντιέσαι - στη στήλη από τη ζωή και τη δράση μας - με μια πλούσια πολύμορφη δράση που με αισιοδοξία αναπτύσσουν οι ΕΠΟΝίτικες ομάδες, κάνοντας πράξη τις πρακτικές οδηγίες και υποδείξεις του παιδαγωγού και λαογράφου Κ. Μαρίνη. Και πότε; Μέσα σε φοβερά δύσκολες ώρες με το άγριο εξοντωτικό διωγμό του λαϊκού κινήματος.

ΝΑ γυρίσουμε όμως στα γιορταστικά, τα πρωτοχρονιάτικα κάλαντα. Πολλές οι παραλλαγές που τόποι κι άνθρωποι στο διάβα των χρόνων έχουν δουλέψει. Κάλαντα που βγήκαν σε αγωνιστικές μεγάλες ώρες, κι έχουν καταγραφεί στη μνήμη του λαού μας. Σε στρατόπεδα, σε εξορίες, φυλακές. Στις γειτονιές της Αθήνας το μεγάλο Δεκέμβρη: Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά/ κι αδούλωτή μας γειτονιά/ κι αρχή καλέ μας χρόνε/ Παπαντρέα δολοφόνε...

Ο Κ. ΜΑΡΙΝΗΣ πάντα μέσα από τις σελίδες της «Νέας Γενιάς» (αρ. φ. 63, 31/12/1945) μας θυμίζει μοναδικά τα κάλαντα που τραγούδησαν τα παιδιά που βρέθηκαν μαζί με χιλιάδες άλλους αγωνιστές στο στρατόπεδο της Ελ Ντάμπα. «... Ολόκληρες δέκα μέρες, γράφει ο Κ. Μ., είμαστε "πολίτες της ερημιάς" στις ξερές αμμουδέρες της Ελ Ντάμπα... Μας αρπάξαν από τη ζεστή φωλιά μας και μες στα κρύα του χειμώνα μας ερίξανε σ' αυτό το ερημικό ακρογιάλι, που δεν μπορεί να ζήσει ζωντανό πλάσμα...».

ΤΑ ΚΑΛΑΝΤΑ γράφτηκαν και τα παιδιά του στρατοπέδου μ' όλα τα μουσικά όργανα, που μπόρεσαν να εξασφαλίσουν (ντενεκέδες, χύτρες, ταραμούζες) άρχισαν από σκηνή σε σκηνή να τα τραγουδάνε... «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά/ κι αρχή καλός μας χρόνος/ κι αυτούς που μας βασάνισαν/ να τους ταράξει ο πόνος...

ΟΙ ΣΤΙΧΟΙ παρακολουθούν, φυσικά, την περιπέτεια που έζησαν: «Εζούσαμε στον τόπο μας/ όλοι με τη δουλιά μας/ προδότες μας αρπάξανε/ μέσ' από τη φωλιά μας/ Στην Αφρική μας φέρανε/ στα σύρματα μας κλείσαν/ το ψάρι μες στα χείλη μας/ χίλιες φορές μας ψήσαν.../ Να φύγουμε απ' τα σύρματα/ πρώτα ο Θεός να δώσει/ Με του λαού τη δύναμη/ κακός δε θα γλιτώσει!

ΠΕΝΗΝΤΑ έξι χρόνια από τα κάλαντα και τα σύρματα της Ελ Ντάμπα, του Δεκέμβρη, της θρυλικής κι αδούλωτης γειτονιάς. Τρέχει, τρέχει ο χρόνος. Κι είναι αλήθεια πως ηλικιακά σε φέρνει στα υψηλά κλιμάκια. Ομως ο χρόνος μετριέται μόνο με τους αγώνες των λαών και τη δημιουργία. Αυτοί μπορούν ν' ακούν τη φωνή των καιρών που δεν ήρθαν. Αυτοί μπορούν να δίνουν σχήμα στο μέλλον που θα 'ρθει... Κοντά στο λαό και τον αγώνα έχεις πάντα νιάτα.

Καλή χρονιά. Προχωράμε ΚΚΕ ισχυρό, Μέτωπο λαϊκό.