Ανήμερα Χριστουγέννων, λίγο πριν το μεσημέρι, στον καταυλισμό «Καποτά» στο Μενίδι. Εκεί όπου οι 200 και πλέον οικογένειες των σεισμοπλήκτων, «τακτοποιημένες» πια στα λυόμενά τους, συνεχίζουν τη ζωή τους, με όσο κουράγιο τους έχει απομείνει, με όση αισιοδοξία μπορεί να περισσέψει μετά από τόσες και τέτοιες απώλειες.

Ωστόσο, η συγκεκριμένη μέρα, παρά το γιορταστικό της χαρακτήρα, δεν ...κατορθώνει να σβήσει εντελώς απ' το μυαλό, απ' τις ψυχές αυτών των ανθρώπων τον φόβο και την αγωνία για το αύριο. Και τα ερωτήματά τους, δειλά ή αβίαστα, βγαίνουν και πέφτουν σαν κεραυνοί γύρω απ' το οικογενειακό χριστουγεννιάτικο τραπέζι: «Πόσα Χριστούγεννα λέτε να περάσουμε εδώ πέρα;», «Με ποιον τρόπο, με τι λεφτά θα φτιάξουμε τα σπίτια μας;», «Πώς θα μεγαλώσουν εδώ τα παιδιά μας, πόσο θα αντέξουμε να μένουμε έξι ή οχτώ άτομα μέσα σ' ένα προκάτ είκοσι τετραγωνικών μέτρων;».

Τα παιδιά τους, οι επισκευές των σπιτιών τους και ο φόβος πως οι οικισμοί των λυομένων δύσκολα θα ξεστηθούν μετά από δύο χρόνια - γιατί, όπως όλοι τονίζουν, «τίποτα μονιμότερον του προσωρινού» - είναι το τρίπτυχο, πάνω στο οποίο κινούνται όλες οι κουβέντες τους. Είναι τα τρία θέματα που συζητούν και ξανασυζητούν καθημερινά μεταξύ τους οι κάτοικοι του «Καποτά». Και τα Χριστούγεννα, ούτε αυτά, μπόρεσαν ν' αλλάξουν τη «θεματολογία» τους...

Εξω απ' το λυόμενό του, ο Παναγιώτης Μαυρίδης είχε στήσει μια μικρή ψησταριά και ετοίμαζε το κρέας για το γιορτινό τραπέζι. Μαζί με τον γείτονά του Γιώργο Πετρίδη, μας προσκαλούν στην παρέα τους, γεμίζουν και τα ποτήρια με κόκκινο κρασί κι αρχίζουν να ξεδιπλώνουν τις ιστορίες τους, αρχίζουν να μιλούν για όλα όσα τους απασχολούν, μετά τον καταστρεπτικό σεισμό της 7ης Σεπτέμβρη. «Εντάξει, γιορτάζουμε και μεις σήμερα, μόνο που γιορτάζουμε μακριά απ' τα σπίτια μας. Και κανείς μας δεν ξέρει για πόσο καιρό, για πόσα χρόνια», ήταν σχεδόν οι πρώτες τους κουβέντες.

Ο Π. Μαυρίδης, κρεοπώλης σε σούπερ - μάρκετ και πατέρας πέντε ανήλικων παιδιών, μόλις πριν από ενάμιση χρόνο είχε αγοράσει με δάνειο απ' τον Οργανισμό Εργατικής Κατοικίας (ΟΕΚ) το σπίτι του, στην οδό Αριστοτέλους 81. Ο σεισμός, ωστόσο, σχεδόν κατέστρεψε αυτό το όνειρο ζωής. «Κίτρινο» χαρακτηρισμένο πια το σπίτι, η δόση για το δάνειο να τρέχει, 27.000 δραχμές το μήνα για ένα σπίτι που χρειάζεται «ούτε και γω δεν ξέρω πόσα εκατομμύρια για να ξαναγίνει κατοικήσιμο», και το μεροκάματο χαμηλό, να μη φτάνει για τίποτα. «Είναι ποτέ δυνατόν εγώ με πέντε παιδιά και ένα μισθό 200.000 δραχμών να μπορέσω να ξαναδώ δικό μου σπίτι; Πού θα βρεθούν τόσα λεφτά, που απαιτούνται για την επισκευή του; Και μάλιστα να 'ρχονται εδώ οι εκπρόσωποι του δημαρχείου ή του υπουργείου Εσωτερικών και να δίνουν από τώρα τα τελεσίγραφά τους: "Κοιτάξτε να δείτε τι θα κάνετε μέσα σε δύο χρόνια, γιατί μετά τα λυόμενα θα τα πάρουμε"», λέει ο βιοπαλαιστής πατέρας, που ήρθε απ' τη Ρωσία στην Ελλάδα πριν μια δεκαετία.

Δίπλα του και συμφωνώντας απόλυτα με όσα λέει, κάθεται ο Γ. Πετρίδης. «Για να φτιάξω το σπίτι που είχα αγωνιζόμουν 10 χρόνια. Με στέρηση και ιδρώτα γίνανε όλα όσα έγιναν. Ηρθε ο σεισμός, βγήκε το σπίτι "κόκκινο". Μετά την Πρωτοχρονιά, θα καταθέσω τα χαρτιά μου και θα κάνω αίτηση δανείου. Ξέρω πάντως από τώρα πως ό,τι κάνω, θα το ξανακάνω με λεφτά απ' την τσέπη μου. Αν κάτσουμε να περιμένουμε απ' την κυβέρνηση, θα μείνουμε εδώ πέρα καμιά δεκαετία. Κι αυτό θα 'ναι καταστροφικό και για μας, αλλά κυρίως για τα παιδιά μας» , ήταν οι κουβέντες του 42χρονου λουστραδόρου, που έχει τρία μικρά παιδιά. Και γι' αυτά τα παιδιά, απ' ό,τι φαίνεται, ο Γ. Πετρίδης θα ξαναστερηθεί, θα ιδρώσει κι άλλο για να μπορέσει να τους προσφέρει ξανά τη στέγη που έχασαν, εκεί στην οδό Εξόδου Μεσολογγίου στο Μενίδι.

Τα πράγματα, ωστόσο, αν για τους νέους οικογενειάρχες είναι κάπως πιο ελπιδοφόρα - «νέοι είμαστε, θα την ξαναχτίσουμε τη ζωή μας κι ας μας εγκαταλείψουν όλοι» - για τους ηλικιωμένους είναι μάλλον ασήκωτα. Χαρακτηριστικό, ίσως, παράδειγμα το ζευγάρι του Δημήτρη και της Κυριακής Βαγιακάκου, οι οποίοι αναρωτιούνται: «Η σύνταξή μας είναι 110.000 δραχμές το μήνα. Και απ' αυτά τα λεφτά πρέπει να βοηθάμε και την παντρεμένη κόρη μας, που αντιμετωπίζει σοβαρό οικονομικό πρόβλημα. Ούτε που το σκεφτόμαστε να ξαναφτιάξουμε το σπίτι μας. Με τι λεφτά; Πού θα βρεθούν; Δεν αντέχουμε να δανειστούμε, να δίνουμε κάθε μήνα δόσεις. Θα μείνουμε δύο χρόνια εδώ και μετά βλέπουμε. Ισως μέχρι τότε να 'χει γίνει κανένα καλό ή να 'χει γίνει και κανένα κακό ακόμα. Ζωή είναι αυτή, παιδί μου...». Ετσι ακριβώς τα 'πε ο μπάρμπα - Δημήτρης, που δεν μπορούσε να βρει χριστουγεννιάτικα ένα ...καλό χαμόγελο να φορέσει. Η γυναίκα του, στην είσοδο του «καινούριου σπιτιού» της, καθόταν κρατώντας τη σφουγγαρίστρα στο χέρι. «Θα 'ρθουν τα εγγόνια. Είμαστε, που είμαστε ο ένας πάνω στον άλλον, μην είμαστε κι ακατάστατοι», λέει σαν να θέλει να σβήσει, να ξεχάσει όλα όσα είπε προηγουμένως ο άνδρας της. Ο 72χρονος άνδρας, που πριν δύο χρόνια υποβλήθηκε και σε σοβαρή εγχείρηση καρδιάς...

Πολλές, λοιπόν, οι οικογένειες στον οικισμό του «Καποτά», πολλά και τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Σε κάποια λυόμενα, όμως, οι δυσκολίες είναι τόσες, που δύσκολα μπορεί να τις αντέξει καρδιά ανθρώπου. Ακριβώς σ' αυτές τις περιπτώσεις, ανήκει η οικογένεια του Κώστα και της Ρούλας Αντωνοπούλου. Ανεργη η γυναίκα εδώ και πέντε χρόνια, σχεδόν άνεργος και ο άνδρας της, που «χτυπάει κανένα μεροκάματο εδώ και κει» και από κάτω τέσσερα ακόμα στόματα να περιμένουν και να ζητούν. Και σαν να μην έφτανε αυτό, η συγκεκριμένη οικογένεια παρέλαβε ένα λυόμενο που στάζουν τα ταβάνια του όταν βρέχει, ή που όταν ανοίγεις τη βρύση αντί για ζεστό σου βγάζει κρύο νερό και το ανάποδο. «Είναι που είναι 20 τετραγωνικά, ζούμε που ζούμε ο ένας πάνω στον άλλον, έχουμε να αντιμετωπίσουμε κι αυτά. Πότε γινόμαστε υδραυλικοί, πότε ηλεκτρολόγοι, πότε μαραγκοί. Κακοτεχνίες παντού. Εγκαταλειμμένοι από όλους. Αλλά γίνεται χωρίς καν έναν βασικό μισθό να πάμε να ενοικιάσουμε σπίτι; Δε γίνεται», μας λέει ο Κώστας Αντωνόπουλος. Τα τέσσερα αγόρια του και ιδιαίτερα ο μικρότερος Ηλίας, ρωτά εάν την Πρωτοχρονιά θα 'ρθει στο σπίτι τους ο Αϊ - Βασίλης. «Περιμένεις κάτι να σου φέρει;», τον ρωτάμε. «Πολλά περιμένω, αλλά ποτέ δε φτάνει σε μας τίποτα», ήταν η αποστομωτική απάντηση του μικρού. Για να 'ρθει το τελειωτικό χτύπημα απ' τον λίγο μεγαλύτερο Μίλτο: «Ούτε καν καραμέλες δε θα φτάσουν στο σπίτι μας...».