Κυριακή 16 Νοέμβρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 10
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Οικονομική κρίση και εργατικό κίνημα

Ηδη, η κρίση, μετά την εμφάνισή της στο τραπεζικό σύστημα και την αγορά κατοικίας, αποκαλύπτεται τώρα εκεί που πραγματικά εκδηλώνεται, στη σφαίρα του παραγωγικού κεφαλαίου, όπως π.χ. η αυτοκινητοβιομηχανία

Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων μπορεί να γίνει μόνο με αγώνες
Η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των εργαζομένων μπορεί να γίνει μόνο με αγώνες
Παρά τα κολοσσιαία προγράμματα στήριξης με εκατοντάδες δισ. ευρώ των τραπεζικών μονοπωλίων που ανακοινώθηκαν από πολλές κυβερνήσεις σε ολόκληρο τον κόσμο, με πιο ενδεικτικές τις πρωτοβουλίες των χωρών - μελών της ΕΕ και των ΗΠΑ, παρά την εκτεταμένη χρησιμοποίηση των μηχανισμών της νομισματικής πολιτικής (μειώσεις επιτοκίων, παροχή ρευστότητας στις τράπεζες), η κρίση δε λέει να κοπάσει. Αντίθετα, οι διεθνείς οργανισμοί (φθινοπωρινές προβλέψεις ΕΕ και ΔΝΤ) προειδοποιούν ότι η παγκόσμια οικονομία, το 2009, ίσως βιώσει μία πρωτόγνωρη και πρωτοφανή για τις τελευταίες δεκαετίες κατάσταση ύφεσης, με απόλυτη πτώση των ρυθμών ανάπτυξης, χρεοκοπία επιχειρήσεων και κατακόρυφη άνοδο της ανεργίας...

Ηδη, η κρίση, μετά την εμφάνισή της στο τραπεζικό σύστημα και την αγορά κατοικίας, αποκαλύπτεται τώρα εκεί που πραγματικά εκδηλώνεται, στη σφαίρα του παραγωγικού κεφαλαίου, όπως π.χ. η αυτοκινητοβιομηχανία. Η κραταιά «General Motors», το σύμβολο αυτό του αμερικανικού καπιταλισμού, βρίσκεται στα πρόθυρα της κατάρρευσης και τείνει χείρα για βοήθεια - στήριξή της από το κράτος. Σοβαρά προβλήματα εμφανίζουν οι γιαπωνέζικες και οι ευρωπαϊκές αυτοκινητοβιομηχανίες, οι οποίες κλείνουν εργοστάσια παραγωγής, περιστέλλουν τις δραστηριότητές τους και απολύουν προσωπικό. Μπροστά στον κίνδυνο, τα κράτη - μέλη να εξαγγείλουν ξεχωριστά προγράμματα στήριξης, τα οποία ενδεχομένως να περιπλέξουν τα πράγματα, ο Κοινοτικός επίτροπος για θέματα Οικονομίας Χ. Αλμούνια έκανε έκκληση, την προηγούμενη Τετάρτη, για ανάληψη κοινής δράσης, με στόχο τη διάσωση της παραπαίουσας αυτοκινητοβιομηχανίας. Ολοι και όλα εμφανίζονται να βρίσκονται σε κατάσταση πανικού, ενώ τα βλέμματα είναι στραμμένα στη Σύνοδο Κορυφής της G-20 που έχει προγραμματιστεί για τις 20 Νοέμβρη στην Ουάσιγκτον. Μια Σύνοδο μειωμένων προσδοκιών, καθώς οι καπιταλιστικές χώρες, μπροστά στην κρίση, συμπεριφέρονται σαν τους λύκους. Ο καθένας για τον εαυτό του και άσε τον άλλο να πνίγεται. Το πρόβλημα για τον καπιταλισμό είναι ότι σε περιόδους κρίσης οι ιμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται, δεν αμβλύνονται.

Τα 28 δισ. ευρώ

Με αφορμή το πρόγραμμα ενίσχυσης των τραπεζών με 28 δισ. ευρώ που έχει ανακοινώσει η κυβέρνηση της ΝΔ - αντιστοιχεί στο 11,5% του ΑΕΠ του 2008 - έχει εκδηλωθεί μια δημόσια αντιπαράθεση για τους κυβερνητικούς χειρισμούς. Η ΝΔ υποστηρίζει ότι, με δεδομένη την πιστωτική ασφυξία τους τελευταίους μήνες και τη συνακόλουθη άνοδο των επιτοκίων, τα χρήματα αυτά είναι αναγκαία για την ενίσχυση της ρευστότητας - την αχίλλειο πτέρνα του πιστωτικού συστήματος - η οποία, μέσω των τραπεζών, θα διαχυθεί στη συνέχεια στην πραγματική οικονομία... Δεν ενισχύουμε τις τράπεζες, ισχυρίζονται προκλητικά τα κυβερνητικά στελέχη. Στόχος είναι η, μέσω των τραπεζών, ενίσχυση των επιχειρήσεων, των μικρομεσαίων επαγγελματοβιοτεχνών, η στήριξη των εργαζομένων. Να συνεχίσουν οι τράπεζες να χορηγούν δάνεια, γιατί, σε διαφορετική περίπτωση, κινδυνεύει η οικονομία με ασφυξία. Ενισχύουν τις τράπεζες για το καλό μας... Από την άλλη, το ΠΑΣΟΚ δεν είναι αντίθετο με τη χορήγηση του χρυσοφόρου πακέτου, αλλά ζητάει πρόσθετες διασφαλίσεις, ότι τα χρήματα αυτά - υπό μορφή δανείων - θα ενισχύσουν την παραγωγική δραστηριότητα. Κάτι που δεν εγγυάται η κυβέρνηση της ΝΔ, αλλά το ΠΑΣΟΚ... Γι' αυτό ο Γ. Παπανδρέου έχει αναλάβει πρωτοβουλίες και συναντιέται με τον ένα μετά τον άλλο τους τραπεζίτες, προκειμένου να αποδείξει στην ολιγαρχία, πόσο συνετή και φερέγγυα πολιτική δύναμη - για το σύστημα - είναι. Ο λύκος κι αν εγέρασε... Ο δε ΣΥΝ/ ΣΥΡΙΖΑ αναζητά τη σωτηρία του συστήματος, στο παρωχημένο και χρεοκοπημένο κεϋνσιανό μοντέλο οικονομικής ρύθμισης, με τη δημιουργία ενός πυρήνα κρατικών τραπεζών, με στόχο το κράτος - ποιο κράτος; - να εφαρμόσει αντικυκλική, αντικρισιακή πολιτική υπέρ των λαϊκών στρωμάτων... `Η βαθιά νυχτωμένοι είναι, ή γνώστες σε βάθος του προβλήματος. Το ότι η εκτεταμένη παρέμβαση του καπιταλιστικού κράτους στις οικονομικές σχέσεις είναι συνυφασμένη και με την εκδήλωση του φαινομένου του στασιμοπληθωρισμού τις δεκαετίες του 1970 - 80 και τη μεγάλη ενεργειακή κρίση του 1973, δε φαίνεται να τους απασχολεί. Ακόμα χειρότερα, δημιουργούν αυταπάτες στα λαϊκά στρώματα, ότι, εντός των πλαισίων του καπιταλισμού, μπορούν να υπάρξουν φιλολαϊκές λύσεις, αρκεί να αντικαταστήσουμε το νεοφιλελευθερισμό με τον κεϋνσιανισμό... Το γεγονός ότι ειδικά σήμερα, την περίοδο της κρίσης της παγκόσμιας αγοράς, είναι η πιο κατάλληλη στιγμή, το επαναστατικό κίνημα να θέσει στην ημερήσια διάταξη το θέμα της πολιτικής εξουσίας. Να ανοίξει δημόσιο διάλογο με τους εργαζόμενους, με στόχο την αμφισβήτηση, όχι της μιας ή της άλλης πλευράς του εκμεταλλευτικού συστήματος, αλλά της συνολικής, ολοκληρωτικής του αμφισβήτησης, δε φαίνεται να τους απασχολεί. Και πώς να τους απασχολεί, αφού στόχος τους δεν είναι ο καπιταλισμός, αλλά ο εξωραϊσμός του, στόχος τους δεν είναι το ιστορικό ξεπέρασμα της αντίθεσης κεφαλαίου - εργασίας, αλλά η τιθάσευση του ...άγριου καπιταλισμού. Σε ένα πλαίσιο συνύπαρξης της βασικής του εκμεταλλευτικής σχέσης, διανθισμένης, όμως, από τον ηθικό, θεολογικό λόγο (οι άνθρωποι πάνω από τα κέρδη)!

Σε ό,τι αφορά, βέβαια, το πακέτο των 28 δισ. ευρώ, τα πράγματα είναι αρκετά απλά. Στόχος είναι να κινηθεί και πάλι το τραπεζικό κεφάλαιο. Αυτή και είναι η ουσία της υπόθεσης. Μέσω της κρατικής στήριξης - την οποία θα πληρώσουμε εμείς στο ακέραιο - είναι να ξεκινήσει η κύκληση του τραπεζικού κεφαλαίου, η οποία έχει βραχυκυκλώσει λόγω της πιστωτικής κρίσης. Στόχος είναι το Χ (δανεισμένο κεφάλαιο) να επιστρέψει στον τραπεζίτη κεφαλαιοκράτη σαν Χ' (κεφάλαιο συν τόκος). Αυτή είναι η ουσία του θέματος. Η περιστροφή του τοκοφόρου κεφαλαίου προϋποθέτει την παραγωγή της υπεραξίας από το παραγωγικό κεφάλαιο - ώστε στη συνέχεια το από κοινού μοίρασμά της και στους δύο - κάτι που γίνεται με ομαλό τρόπο την περίοδο κατά την οποία ο οικονομικός κύκλος βρίσκεται στη φάση της ανόδου και της άνθησης. Ο κεφαλαιοκράτης του χρήματος (πιστωτικό κεφαλαίο) δανείζει το παραγωγικό κεφάλαιο, το τελευταίο, μέσα από την παραγωγική διαδικασία, απομυζά υπεραξία, ένα μέρος της οποίας κρατά και ένα μέρος, υπό τη μορφή τόκου, επιστρέφει στον τραπεζίτη. Ολα αυτά σε ομαλές συνθήκες. Σε συνθήκες οικονομικής κρίσης, το εγχείρημα έχει υψηλό βαθμό επικινδυνότητας. Αν αποτύχει να κινηθεί το παραγωγικό κεφάλαιο - γιατί η παραγωγική διαδικασία έχει κατακερματιστεί, έχει σπάσει σε πολλαπλά σημεία - και δεν παραχθεί υπεραξία, τότε τα 28 δισ. ευρώ μπορεί να καταλήξουν μέσα από δαιδαλώδεις διαδρόμους - τους οποίους γνωρίζουν πολύ καλά οι τραπεζίτες - σε οποιεσδήποτε μορφής τοποθετήσεις, εκτός από την ενίσχυση της - τραυματισμένης από την κρίση - «πραγματικής» οικονομίας. Ευνόητο είναι ότι η κίνηση του τραπεζικού κεφαλαίου είναι συνυφασμένη με την άνθηση της κερδοσκοπίας και της τοκογλυφίας. Και ας μη γελιέται κανείς, με την παραφιλολογία των ημερών για «καζινοκαπιταλισμό» και «golden boys». Οταν η κρίση ξεπεραστεί - και κάποια στιγμή θα ξεπεραστεί - όλοι θα ξαναγυρίσουν στις συνήθεις ασχολίες τους... Ο σύγχρονος καπιταλισμός, ο καπιταλισμός στο στάδιο της συνύφανσης του κράτους και των μονοπωλίων, είναι ο παρασιτικός καπιταλισμός, ο καπιταλισμός που σαπίζει. Αυτό, καμιά «ηθική» δύναμη δεν μπορεί να το αλλάξει. Είναι κάτι το αντικειμενικό. Εκτός αν τον απαλλάξουμε εμείς από την παρουσία του. Και αυτό αντικειμενική διαδικασία είναι...

Η ενίσχυση των λαϊκών στρωμάτων

Πολύ σωστά το ΚΚΕ προβάλλει ένα πλαίσιο αιτημάτων για την οικονομική ενίσχυση των εργαζομένων, των συνταξιούχων, των μικρομεσαίων στρωμάτων της πόλης και του χωριού. Οι εργαζόμενοι δεν έχουν την παραμικρή ευθύνη για το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης. Οι ευθύνες βαρύνουν αποκλειστικά όσους διαχειρίζονται τα μεγάλα οικονομικά και πολιτικά θέματα της εποχής μας. Τους εκπροσώπους του κεφαλαίου και το πολιτικό τους προσωπικό. Η ένταση της πολιτικής και ιδεολογικής πάλης για να αποκρουστούν οι «μισοκακόμοιρες» θεωρίες ότι «όλοι σε ένα καράβι είμαστε, είτε όλοι θα σωθούμε, είτε όλοι θα πνίγουμε», είναι σήμερα αναγκαία και επιβεβλημένη. Πρέπει να εξηγηθεί πειστικά στους εργαζόμενους ότι αυτοί χωρίς τους κεφαλαιοκράτες μπορούν να ζήσουν. Αντίθετα, οι κεφαλαιοκράτες χωρίς τους εργαζόμενους - την κρίσιμη εκμεταλλευόμενη μάζα - δεν μπορούν να υπάρξουν ούτε λεπτό. Η ύπαρξη του κεφαλαιοκράτη προϋποθέτει το αντίθετό του, την υποταγμένη στο κεφάλαιο εργατική τάξη. Αντίθετα, η εργατική τάξη θα συνεχίσει να υπάρχει, όταν η τάξη των καπιταλιστών εξαφανιστεί από το ιστορικό προσκήνιο. Αυτή είναι η ουσιώδης διαφορά ανάμεσα στις δύο βασικές και ανταγωνιζόμενες τάξεις της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας.

Και πρέπει να σημειωθεί και κάτι ακόμη. Η βελτίωση των όρων ζωής των εργαζομένων πρέπει να γίνει με όρους κινήματος. Με την άνοδο της ταξικής πάλης. Γιατί ακούγονται κάτι περίεργες ...ηθικολόγες συμβουλές προς την αστική τάξη, ότι από τη στιγμή που το πρόβλημα της κρίσης είναι η υποκατανάλωση των λαϊκών στρωμάτων, τότε η ενίσχυση των μισθών αποτελεί την αναγκαία προϋπόθεση για την έξοδο από αυτήν. Αν όμως τα πράγματα είναι τόσο απλά, γιατί οι καπιταλιστές δε σπεύδουν από μόνοι τους να δώσουν αυξήσεις στους μισθούς, ώστε να βγουν από το τούνελ της κρίσης; Τόσο πωρωμένοι και ηλίθιοι είναι, ώστε να μην καταλαβαίνουν το συμφέρον τους; Ούτε πωρωμένοι είναι, ούτε ηλίθιοι, αλλά πέρα για πέρα ρεαλιστές. Αν αυτόβουλα δώσουν αυξήσεις στους μισθούς, με στόχο την ενίσχυση της χειμαζόμενης κατανάλωσης, τότε, όντως, η αγορά θα κινηθεί. Υπάρχει όμως - για τον καπιταλιστή - ένα ...μικρό πρόβλημα. Στην περίπτωση αυτή, θα μειωθεί ο βαθμός εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης, άρα και το ποσοστό κέρδους, κάτι που με τη σειρά του θα οδηγήσει σε συστολή κεφαλαιοκρατικής αναπαραγωγής. Το σύστημα θα βρεθεί και πάλι στα πρόθυρα νέας ύφεσης. Γι' αυτό οι εργάτες ας μην περιμένουν να εκδηλωθεί η καλή θέληση του καπιταλιστή, για να βελτιώσουν το επίπεδο της ζωής τους. Απλά, γιατί θα περιμένουν άδικα. Η άνοδος του βιοτικού τους επιπέδου μπορεί να γίνει μόνο με αγώνα, ενάντια στη θέληση του κεφαλαιοκράτη - αφεντικού.


Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ


Κορυφή σελίδας
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ