«Το κόμμα μας ήταν και είναι πιστό στον προλεταριακό διεθνισμό από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του. Συνδέθηκε το 1919 με τη Γ΄ Κομμουνιστική Διεθνή (1919 - 1943) και τον Απρίλη του 1920 αποφάσισε την οργανική ένταξή του σε αυτή. Χαιρέτισε με ενθουσιασμό τη νίκη της μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης. Στάθηκε ένθερμος υποστηρικτής του πρώτου εργατικού κράτους, της σοβιετικής εξουσίας. Πολέμησε τον αντισοβιετισμό, εκδήλωσε την ταξική του αλληλεγγύη στις χώρες της λαϊκής εξουσίας, στους κομμουνιστές και στους εργαζόμενους όλου του κόσμου. Στην ύπαρξη της Σοβιετικής Ενωσης είδε τον αρωγό της λαϊκής πάλης σε παγκόσμια κλίμακα. Δέχτηκε γι' αυτό τη λυσσαλέα επίθεση της αστικής τάξης και του οπορτουνισμού. Το ΚΚΕ είναι περήφανο για την αλληλεγγύη που έδωσε και πήρε, για τη συμβολή του στην ανάπτυξη της εργατικής διεθνιστικής αλληλεγγύης» (Από τη Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 90χρονα του Κόμματος).

Στο ιδρυτικό ψήφισμα του ΣΕΚΕ (ΚΚΕ), κατοχυρώθηκε ο προλεταριακός - διεθνιστικός χαρακτήρας του Κόμματος, ως εξής:

«Το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα της Ελλάδος βασίζεται επί των εξής θεμελιωδών αρχών:

1. Πολιτική και οικονομική οργάνωσις του προλεταριάτου σε ξεχωριστό κόμμα τάξεως για την κατάκτησιν της πολιτικής εξουσίας και τη δημοσιοποίησιν των μέσων της παραγωγής και ανταλλαγής, δηλαδή την μεταβολήν της κεφαλαιοκρατικής κοινωνίας εις κοινωνίαν κολεχτιβικήν ή κομμουνιστικήν.

2. Διεθνής συνεννόησις και δράσις των εργατών».

Αυτό, δηλαδή την αναγνώριση του προλεταριακού διεθνισμού ως αρχή, το εκδήλωσε έμπρακτα απέναντι στην τότε Σοβιετική Ρωσία. Είναι αξιοσημείωτο ότι παρά τη χαμηλή μαρξιστική μόρφωση, παρά το γεγονός ότι οι Ελληνες σοσιαλιστές δε συμφωνούσαν όλοι και σ' αυτό, όπως και σε άλλα ζητήματα αρχών (άλλωστε στο Συνέδριο έγινε ιδεολογική διαπάλη σε ζητήματα αρχών), εν τούτοις επικράτησαν γενικά σωστές ιδεολογικά αντιλήψεις και στα ζητήματα μεταρρύθμισης - επανάστασης, και στις αρχές οικοδόμησης και λειτουργίας του Κόμματος. Σ' αυτό συνέβαλε αποφασιστικά η επίδραση που ασκούσε η Μεγάλη Οχτωβριανή Σοσιαλιστική Επανάσταση.

Ο «Ριζοσπάστης», την Παρασκευή 10 (23) Νοέμβρη 1918, αναφέρει τη συζήτηση και απόφαση για αποστολή χαιρετιστηρίου προς τη Σοβιετική Ρωσία: «Κατά την συνεδρίασιν της Πέμπτης επί τη επετείω της Ρώσικης δημοκρατίας των σοβιέτ, εγένετο δεκτόν ψήφισμα χαιρετισμού προς αυτήν και διαμαρτυρία διά την μελετώμενην επέμβασιν των Συμμάχων». Ταυτόχρονα, στο Πρόγραμμα του Κόμματος, στο πρώτο μέρος με τίτλο «Αρχαί του Κόμματος», είναι διατυπωμένη με σαφήνεια η προσήλωσή του στο Διεθνισμό. «Τα συμφέροντα των εργατών εις όλας τας χώρας που έχουν καπιταλιστικήν παραγωγήν είναι τα ίδια. Με την ανάπτυξιν της παγκοσμίου συγκοινωνίας και με τη δημιουργία της παγκοσμίου αγοράς διά τη χονδρικήν παραγωγήν η κατάστασις των εργατών μιας χώρας αφομοιώνεται και εξαρτάται από τη γενικήν κατάστασιν των εργατών εις άλλας χώρας. Η απελευθέρωσις λοιπόν της εργατιάς είναι έργον εις το οποίον οι εργάται όλων των χωρών λαμβάνουν από κοινού μέρος. Τούτο συναισθανόμενον και το Σοσιαλιστικόν Εργατικόν Κόμμα της Ελλάδος, κηρύσσει εαυτό ηνωμένον με όλους τους εργάτας των άλλων χωρών που έχουν προαχθεί εις συναίσθησιν της τάξεώς των».

Οταν ο διεθνής ιμπεριαλισμός οργανώνει την εκστρατεία των 14 καπιταλιστικών χωρών ενάντια στη χώρα της Οχτωβριανής Επανάστασης, στην οποία έπαιρνε μέρος και η αστική Ελλάδα με ένα Σώμα στρατού, το ΣΕΚΕ «Διαμαρτύρεται με αγανάκτησιν κατά της εκστρατείας των δυνάμεων εναντίον της ρωσικής δημοκρατίας, η οποία εκστρατεία αποτελεί φανεράν προσπάθεια προς κατάπνιξιν της εκδηλωθείσης ήδη κοινωνικής επαναστάσεως και καταγγέλλει ακόμη περισσότερον τον ωμόν και κεφαλαιοκρατικόν και ιμπεριαλιστικόν χαρακτήρα του παρόντος πολέμου, τον οποίον, εκμεταλλευθέντες την ευπιστίαν των λαών, παρέστησαν ως πόλεμον υπέρ της ελευθερίας και του δικαίου...» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. Πρώτος 1918 - 1924, σελ. 30).

Το ΚΚΕ, οργανώνοντας και καθοδηγώντας την πάλη των εργαζομένων για τα ζητήματά τους, υποστηρίζει ταυτόχρονα και τη Σοβιετική Ρωσία. Ζητάει επίμονα την πλήρη αναγνώριση από την ελληνική κυβέρνηση της «Ρωσικής Δημοκρατίας των εργατών και χωρικών και αποκατάστασης τακτικών οικονομικών και πολιτικών σχέσεων μετ' αυτής» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. Πρώτος 1918 - 1924, σελ. 124).

Στην υπερογδοντάχρονη ζωή και δράση του, το ΚΚΕ έδειξε έμπρακτα τον προλεταριακό του διεθνισμό, όταν εκδήλωνε την αλληλεγγύη του προς τη Σοβιετική Ουγγαρία, προς το γερμανικό λαό, προς την εξέγερση του βουλγάρικου λαού, καταγγέλλοντας και καταδικάζοντας «τα όργια των κομιτατζήδων και του φασισμού εν Βουλγαρία κατά των Βουλγάρων εργατών και χωρικών».

Στη διαμαρτυρία της Κεντρικής Επιτροπής αναφέρεται: «Το Κόμμα μας δεν μπορεί να μείνει ασυγκίνητο μπρος στο αιματοκύλισμα του προλεταριάτου, των εργατών και χωρικών της Βουλγαρίας, από τους φασίστες και κομιτατζήδες του Τσανκόφ και του Αλεξαντρόφ» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. Πρώτος 1918 - 1924, σελ. 328).

Οι Ελληνες κομμουνιστές διαπαιδαγωγημένοι από το Κόμμα τους στο πνεύμα του προλεταριακού διεθνισμού έδειξαν έμπρακτα το διεθνισμό τους με τη συμμετοχή τους στον εμφύλιο πόλεμο της Ισπανίας, στο πλευρό του αγωνιζόμενου κατά του φασισμού δημοκρατικού λαού της Ισπανίας. Σε 500 περίπου υπολογίζεται ο συνολικός αριθμός των Ελλήνων και Ελληνοκυπρίων αντιφασιστών που πήραν μέρος στον ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, οι οποίοι εντάχθηκαν στο λόχο, που έφερε το όνομα του τότε ΓΓ του ΚΚΕ, Νίκου Ζαχαριάδη (Στέφανου Τσερμέγκα - Λευτέρη Τσιρμιράκη «NO PASARAN» σελ. 14 και 23).

Σ' όλη την περίοδο του μεσοπολέμου, το ΚΚΕ εκλαΐκευσε τις μεγάλες επιτυχίες του σοβιετικού λαού στην οικοδόμηση του σοσιαλισμού, θεωρώντας ως υπέρτατο καθήκον του την υποστήριξη της Σοβιετικής Ενωσης από κάθε πολεμική τυχοδιωκτική επίθεση.

Οταν στις 22 Ιούνη 1941 άρχισε η ύπουλη επίθεση του χιτλερικού φασισμού ενάντια στη Σοβιετική Ενωση, το ΚΚΕ, η εργατική τάξη και όλοι οι εργαζόμενοι της Ελλάδας βρέθηκαν αποφασιστικά στο πλευρό της. Η 6η Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ (Ιούλης 1941) τόνιζε: «Η υπεράσπιση της Σοβιετικής Ενωσης, η υποστήριξη της νίκης της με όλα τα μέσα είναι ύψιστο καθήκον κάθε κομμουνιστή, κάθε εργαζόμενου, κάθε ανθρώπου που θέλει τη λευτεριά της χώρας του, από το φασιστικό ζυγό. Οι κομμουνιστές ποτέ δεν ξεχνάνε, πως σε τελευταία ανάλυση η Σοβιετική Ενωση είναι ο κοινός εχθρός όλων των ιμπεριαλιστών» (Το ΚΚΕ, «Επίσημα Κείμενα», τόμ. πέμπτος 1940 - 1945, σελ. 36 - 37).

Το Κόμμα μας συνεχίζει στις σύγχρονες συνθήκες τη διεθνιστική του δράση. Αυτή εκφράστηκε έμπρακτα και στη 10ετία του '90 στους λαούς των Βαλκανίων ενάντια στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους, και στους λαούς του Αφγανιστάν, του Ιράκ κλπ. Αλλά εκφράστηκε και με τις πρωτοβουλίες που ανέλαβε για τη διοργάνωση των Διεθνών Συναντήσεων Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, που ξεκίνησαν το 1998 και πραγματοποιήθηκαν επί 7 χρόνια στην Αθήνα, άλλων περιφερειακών συναντήσεων.

Επίσης το 17ο Συνέδριο έκανε ιδιαίτερη αναφορά στην Πολιτική του Απόφαση για την ανάγκη συντονισμού και της κοινής πάλης ανάμεσα στα κομμουνιστικά κόμματα, για την ανάγκη δημιουργίας του κομμουνιστικού πόλου στο διεθνές κομμουνιστικό κίνημα.

Σχετικά με τη διεθνιστική του δράση, στα τέσσερα τελευταία χρόνια, στις Θέσεις της ΚΕ του ΚΚΕ για το 18ο Συνέδριο του Κόμματος αναφέρονται τα εξής: «Το ΚΚΕ συνέχισε και βελτίωσε σχετικά τις προσπάθειές του στην ανάπτυξη των διμερών και πολυμερών σχέσεων ανάμεσα στα Εργατικά και Κομμουνιστικά Κόμματα. Διεύρυνε τον αριθμό των επαφών με περισσότερα κόμματα σε σύγκριση με πριν. Επιδίωξε και επιδιώκει σταθερά οι διμερείς σχέσεις να γίνουν ακόμα πιο ουσιαστικές με την ανταλλαγή εμπειρίας, συζητήσεων σε θεωρητικά ζητήματα, με συνεργασία σε επιμέρους μέτωπα πάλης και ειδικά θέματα κοινού ενδιαφέροντος.

Οργάνωσε ανταλλαγή επισκέψεων που είχαν το χαρακτήρα Ομάδων Εργασίας για θέματα οικοδόμησης του σοσιαλισμού, ζητήματα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος. Ταυτόχρονα, συνέχισε την προσπάθεια να αναπτύσσεται κοινή δράση στα μέτωπα πάλης και να ενισχύεται η αλληλεγγύη σε λαούς που υποφέρουν από τον ιμπεριαλιστικό πόλεμο, την επέμβαση, την εσωτερική βία και καταστολή.

Βοήθησε στις κοινές καμπάνιες και παρεμβάσεις στα εθνικά Κοινοβούλια και στο Ευρωκοινοβούλιο ενάντια στα θύματα των αντικομμουνιστικών διώξεων, στην απαγόρευση δράσης κομμουνιστικών κομμάτων και χρήσης των κομμουνιστικών συμβόλων.

Συνέβαλε ενεργά στο να συνεχιστούν σε σταθερή ετήσια βάση Συναντήσεις Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, που ξεκίνησαν το 1998 και πραγματοποιήθηκαν επί 7 χρόνια στην Αθήνα, και στη συνέχεια ακολούθησαν στη Λισαβόνα, στο Μινσκ και στο Σάο Πάολο το 2008.

Από κοινού με άλλα κόμματα, πρότεινε και εργάστηκε για να διενεργούνται οι Συναντήσεις αυτές σε διαφορετική χώρα κάθε χρόνο, να διαμορφωθεί Ομάδα Εργασίας ανοικτή στις συνεδριάσεις και στα άλλα κόμματα, ώστε συλλογικά να καθορίζεται το θέμα των Συναντήσεων. Να διευρυνθούν με νέα Κόμματα Κομμουνιστικά και Εργατικά που διώκονται, βρίσκονται υπό διαμόρφωση και αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες. Κατέθεσε συγκεκριμένες προτάσεις και πήρε πρωτοβουλίες για την ανάπτυξη κοινών δράσεων. Οι Διεθνείς Συναντήσεις Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων (ΔΣΚΕΚ) πρέπει να συνεχιστούν...

Είναι ανάγκη, πιο γρήγορα και αποτελεσματικά απ' ό,τι μέχρι τώρα, να πυκνώσουν οι περιφερειακές και θεματικές Συναντήσεις των ΚΚ, ως διαδικασία κοινών επεξεργασιών όσον αφορά την εκτίμηση των εξελίξεων, την ανάπτυξη της ιδεολογικής και πολιτικής πάλης με τα αστικά και οπορτουνιστικά ρεύματα, τις νεοφασιστικές πρακτικές, τον εθνικισμό και το σοβινισμό.

Να βελτιωθεί σημαντικά το ιδεολογικό μέτωπο σε ζητήματα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος και του αντιιμπεριαλιστικού αγώνα, να απαντά πιο γρήγορα και πιο τεκμηριωμένα, να βαθύνουν οι εκτιμήσεις γύρω από τους αγώνες, τα αιτήματα και τα αποτελέσματά τους, κυρίως για τους αγώνες της εργατικής τάξης και της νεολαίας.

Γενικότερα, αναδεικνύεται η ανάγκη καλύτερης και πιο συστηματικής προβολής των ζητημάτων που αναδεικνύονται στις Διεθνείς Συναντήσεις των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, στις θεματικές και σε ορισμένες περιφερειακές Συναντήσεις, των καθηκόντων που απορρέουν από αυτές για το Κόμμα. Απαιτείται ακόμα μεγαλύτερη αξιοποίηση και συνδρομή των κομματικών οργάνων και οργανώσεων, συνολικότερα του Κόμματος στην αξιολόγηση, αξιοποίηση και προώθηση της διεθνούς δράσης του Κόμματος.

Το ΚΚΕ πήρε την πρωτοβουλία διοργάνωσης ευρωπαϊκών σεμιναρίων για τα ζητήματα της εκπαίδευσης και την ανάπτυξη καμπάνιας για δημόσια δωρεάν Παιδεία. Φιλοξένησε τρεις Συναντήσεις Βαλκανικών Κομμάτων στη Θεσσαλονίκη και Συναντήσεις των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων από την περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της Ερυθράς Θάλασσας και την περιοχή του Κόλπου. Συμμετείχε ενεργά στα διεθνή σεμινάρια του Κόμματος Εργατών Βελγίου, σε θεματικά σεμινάρια σειράς κομμουνιστικών κομμάτων και σε επιστημονικές ημερίδες μαρξιστών επιστημόνων (...)

Οργάνωσε εκδηλώσεις με εκπροσώπους κομμουνιστικών κομμάτων, όπως του Πορτογαλικού ΚΚ, του ΚΚ Ινδίας (Μ), του ΚΚ Βενεζουέλας, του ΚΚ Βολιβίας, του Κόμματος Κομμουνιστών Μεξικού κ.ά. που έδωσαν τη δυνατότητα στα μέλη και στελέχη του Κόμματος να έχουν μια καλύτερη πληροφόρηση.

Συνέβαλε με την καμπάνια και την Ευρωπαϊκή διαδήλωση στο Στρασβούργο και άλλες ενέργειες στην απόρριψη του αντικομμουνιστικού μνημονίου του Συμβουλίου της Ευρώπης και στην ανάπτυξη ενός μεγάλου πανευρωπαϊκού και διεθνούς κινήματος ενάντια στον αντικομμουνισμό. Ανέπτυξε εκδηλώσεις αλληλεγγύης ενάντια στην απαγόρευση της δράσης της Κομμουνιστικής Νεολαίας Τσεχίας.

Ανέπτυξε σε νέο επίπεδο τις σχέσεις με το ΚΚ Κούβας και το κίνημα αλληλεγγύης στη σοσιαλιστική Κούβα.

Οργάνωσε με επιτυχία τη μεγάλη διαδήλωση στην Αθήνα το 2006, με την παρουσία δεκάδων εκπροσώπων των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, τη βδομάδα αλληλεγγύης στη σοσιαλιστική Κούβα με μαζικές εκδηλώσεις και πορείες το Μάη του 2006, την καμπάνια για την απελευθέρωση των 5 Κουβανών δεσμωτών των ΗΠΑ.

Σύσφιξε τις σχέσεις του με μια σειρά κομμουνιστικά κόμματα της Λατινικής Αμερικής, ανέπτυξε την αλληλεγγύη του στους αγώνες του λαού της Βενεζουέλας και των λαών που αντιπαλεύουν την ιμπεριαλιστική επέμβαση και τον πόλεμο, όπως στο Λίβανο και την Παλαιστίνη, πήρε μέρος σε διεθνείς κινητοποιήσεις ενάντια στο ΝΑΤΟ, στις Συνόδους του G8, του ΠΟΕ και άλλες.

Στάθηκε στο πλευρό του κυπριακού λαού στην απόρριψη του «Σχεδίου Ανάν». Στηρίζει ενεργά την προσπάθεια δίκαιης και βιώσιμης επίλυσης του Κυπριακού, που αναπτύσσεται με πρωτοβουλία της Κυπριακής Προεδρίας με τη συνεργασία των κομμάτων ΑΚΕΛ, ΔΗΚΟ, ΕΔΕΚ. Στηρίζει τις σημαντικές προσπάθειες προσέγγισης των Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων εργαζομένων που συστηματικά και με θετικό τρόπο προωθούν εδώ και χρόνια το ΑΚΕΛ και η ΕΔΟΝ.

Πήρε πρωτοβουλία οργάνωσης κινητοποιήσεων και πραγματοποίησης επίσκεψης κομματικής αντιπροσωπείας στο Λίβανο κατά τη διάρκεια των ισραηλινών επιδρομών, επίσης στην Παλαιστίνη και τη Συρία. Αντιστάθηκε στην απόσχιση του Κοσσόβου.

Ανέπτυξε ιδιαίτερα στενούς δεσμούς με το ΚΚ Τουρκίας σε ένα ευρύτερο φάσμα προβλημάτων που συνδέουν τα δύο κόμματα και εκδήλωσε με πολύμορφους τρόπους την αλληλεγγύη του στην εργατική τάξη της Τουρκίας.

Σημαντική ήταν επίσης η διεθνιστική δράση Κομματικών Οργανώσεων του Κόμματος, η γενική αύξηση του ενδιαφέροντος και της συμμετοχής.

Προώθησε την κοινή στάση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων από χώρες - μέλη της ΕΕ σ' ένα πλαίσιο πάλης σε ρήξη με την ΕΕ και τις πολιτικές της (...)».

Στο σημερινό αφιέρωμα παρουσιάζουμε τις ιστορικές αποφάσεις ένταξης του ΚΚΕ στην Κομμουνιστική Διεθνή.

Η Γ΄ Κομμουνιστική Διεθνής ιδρύθηκε το Μάρτη του 1919. Δεν υπήρχε όταν ιδρύθηκε το ΣΕΚΕ. Από τους σοσιαλιστικούς ομίλους και τις άλλες οργανώσεις που συνενώθηκαν και ιδρύθηκε το Κόμμα, η Φεντερασιόν (Θεσσαλονίκη) ήταν ενταγμένη στη Β΄ Διεθνή. Το ζήτημα της σχέσης του ΣΕΚΕ με τη Διεθνή θεωρούνταν επομένως λυμένο, αφού η ΚΕ του Κόμματος ζήτησε την ένταξή της η οποία και έγινε δεκτή. Το ΣΕΚΕ μάλιστα ήταν προσκεκλημένο στο συνέδριο της Β΄ Διεθνούς, το Φλεβάρη του 1920, με δικαίωμα δύο αντιπροσώπων. Η έκθεση δράσης της ΚΕ στο 2ο Συνέδριο του ΣΕΚΕ είναι αρκετά διαφωτιστική ως προς αυτό το ζήτημα, αλλά και την πρόταση της ΚΕ για αποχώρηση του ΣΕΚΕ από τη Β΄ Διεθνή και την προσχώρησή του στη Γ΄ Διεθνή. Βεβαίως, αμέσως με την ίδρυση της Γ΄ Διεθνούς, το Κόμμα συνδέθηκε μέσω της Βαλκανικής Κομμουνιστικής Ομοσπονδίας, της οποίας ήταν μέλος και η οποία είχε συνδεθεί με τη Γ΄ Διεθνή στο πρώτο της Συνέδριο. Το δε Εθνικό Συμβούλιο στην πρώτη του σύνοδο στις 18 - 24 Μάη (31 Μάη - 5 Ιούνη) του 1919, είχε αποφασίσει για την αποχώρηση από τη Β΄ Διεθνή και την προετοιμασία για προσχώρηση στη Γ΄ Διεθνή. Η απόφαση του Εθνικού Συμβουλίου πάρθηκε μετά από σκληρή ιδεολογική αντιπαράθεση και σύγκρουση. Συγκρούστηκαν από τη μια μεριά ο Αβραάμ Μπεναρόγιας (τμήμα Θεσσαλονίκης, ήταν κορυφαίο στέλεχος της Φεντερασιόν) και ο Αριστοτέλης Σίδερης, βουλευτής του ΣΕΚΕ (είχε τιμωρηθεί από το 1ο Συνέδριο μαζί τον Αλμπέρτ Κουριέλ, επίσης βουλευτή, και τον Παναγή Δημητράτο με 6μηνη παραμονή έξω από το Κόμμα, γιατί συμμετείχαν με έξοδα του κράτους και της κυβέρνησης Βενιζέλου, στο Συνέδριο της Β΄ Διεθνούς στο Λονδίνο, το Φλεβάρη του 1918). Αυτοί δεν ήθελαν την αποχώρηση από τη Β΄ και την προσχώρηση στη Γ΄ Διεθνή και πάλευαν από τις δεξιές οπορτουνιστικές αντιλήψεις της Β΄ Διεθνούς. Από την άλλη μεριά, ήταν οι Δημοσθένης Λιγδόπουλος, Νίκος Δημητράτος, Μιχάλης Σιδέρης και Σπύρος Κομιώτης, που αντιμετώπιζαν από σωστές ιδεολογικά θέσεις και αρχές το ζήτημα και επέμειναν στην απόφαση για τη Γ΄ Διεθνή.

Ο «Ριζοσπάστης», 6 (19) Απρίλη 1920, παρουσιάζοντας το 2ο Συνέδριο, δίνει χαρακτηριστικά αποσπάσματα από την έκθεση δράσης της ΚΕ σχετικά με τη Διεθνή.

«Η θέσις του Κόμματος εις την Διεθνή. - Η ΚΕ άμα ως ανέλαβε τα καθήκοντά της αμέσως εφρόντισεν να γνωστοποιήση την σύστασιν του Κόμματος εις την Διεθνή, διεκδικούσα υπέρ του Κόμματος το δικαίωμα της αναγνωρίσεώς του ως ελληνικού τμήματος της Διεθνούς μετά την επελθούσαν συγχώνευσιν εις το Κόμμα της σοσιαλιστικής εργατικής ομοσπονδίας Θεσσαλονίκης, ήτις ως γνωστόν, είχεν αναγνωρισθή ως Οθωμανικόν υποτμήμα της Διεθνούς. Πράγματι, ο εις Βρυξέλλας τότε επανελθών, λήξαντος του πολέμου, γραμματεύς της Β΄ Διεθνούς Χούισμαν απεδέχθη την έκθεσίν μας, προσεκάλεσε δε το Κόμμα να παραστή εις το συγκληθέν εν Βέρνη κατά Φεβρουάριον του 1920 συνέδριον προς ανασύστασιν της Διεθνούς με το δικαίωμα δύο αντιπροσώπων. Η ΚΕ η οποία δεν είχεν ακόμη προσανατολισθή προς την ζύμωσιν η οποία ετελείτο διά την ανασύστασιν της Διεθνούς εν σχέσει με την επιβαλλομένην στάσιν, προέβη εις αμέσους ενεργείας όπως μη ευρεθή το Κόμμα ανέτοιμον και δε δυνηθή να αντιπροσωπευθή εις το πρώτον μετά τον πόλεμον συγκαλούμενον διεθνές σοσιαλιστικόν συνέδριον. Αλλ' ευτυχώς η ΚΕ εγκαίρως αντελήφθη, ότι εις το συγκαλούμενον συνέδριον δε θα ελάμβανον μέρος όλα τα κόμματα, τα οποία προ του πολέμου απετέλουν τη Διεθνή, ιδίως μετά το δημοσιευθέν μανιφέστον εκ Μόσχας, δι' ου ηγγέλετο η σύστασις της Γ΄ κομμουνιστικής Διεθνούς και ώρισεν ως όρον διά τη συμμετοχήν του Κόμματος εις το συνέδριον τούτο, όπως ο αντιπρόσωπος του Κόμματος κανονίση την στάσιν του συμφώνως με την στάσιν του επισήμου ιταλικού κόμματος. Η κυβέρνησις εν τούτοις δεν ενέκρινε την έκδοσιν των ζητηθέντων διαβατηρίων και ούτω δεν εδόθη η ευκαιρία εις το Κόμμα να επωφεληθή του γεγονότος διά να επικοινωνήση με τα αδελφά κόμματα των άλλων χωρών. Μετ' ολίγον, λήξαντος του συνεδρίου της Βέρνης, ο γραμματεύς της Β΄ Διεθνούς προσεκάλη το Κόμμα να συμμετάσχη εις τας εργασίας τού εν Αμστερνταμ συνερχομένου γραφείου της Β΄ Διεθνούς. Αλλ' η ΚΕ ήτις έκτοτε παρηκολούθη την εξέλιξιν την οποίαν ελάμβανεν η κίνησης διά την αναδιοργάνωσιν της Β΄ Διεθνούς, όπως και το γεγονός της συστάσεως της Γ΄ Διεθνούς εν Μόσχα, επεφυλάχθη εις την αποδοχήν της προσκλήσεως της Β΄ Διεθνούς και έθεσε το ζήτημα της περαιτέρω θέσεως του Κόμματος υπ' όψιν του συνελθόντος κατά Μάιον εν Αθήναις Εθνικού συμβουλίου του Κόμματος. Το Εθνικόν συμβούλιον εις το οποίον οι αντιπρόσωποι όλων σχεδόν των τμημάτων προσήλθον με εντολάς προσχωρήσεως του Κόμματος εις την Γ΄ Διεθνή παρήγγειλεν εις την ΚΕ να διακηρύξη την απομάκρυνσιν του Κόμματος από τας ευθύνας και τας προσωπικάς προσπάθειας της Β΄ Διεθνούς και εξέφρασε την πίστιν του κόμματος υπέρ της δικτατορίας του προλεταριάτου, παρήγγειλε δε εις την ΚΕ όπως προπαρασκευάση το έδαφος διά την προσχώρησιν του Κόμματος εις την Γ΄ Διεθνή...

Το Β΄ συνέδριον του Κόμματος, εφ' όσον θα είναι συνεπές προς τας εκδηλωθείσας εις τα συμβούλια αυτού τάσεις, δεν υπάρχει διά την ΚΕ αμφιβολία, ότι θα ευρεθή ομόφωνον εις την νέαν θέσιν του Κόμματος και ότι εν συνειδήσει των ανειλημμένων υποχρεώσεων θα επικυρώση και θα επιβεβαιώση τον προσανατολισμόν του Κόμματος εις την Γ΄ Διεθνή».

Βεβαίως, για το ζήτημα αυτό υπήρξε ξεχωριστή εισήγηση στο Συνέδριο, η οποία έκανε κριτική από σωστές γενικά θέσεις στη Β΄ Διεθνή, παρουσίασε τις αρχές της Γ΄ Διεθνούς με σύντομες ιστορικές αναφορές για τη διάσπαση της σοσιαλδημοκρατίας και τις προσπάθειες των αριστερών σοσιαλδημοκρατών στο Τσίμερβαλντ, στο Κίενταλ και τη Στοκχόλμη για τη χάραξη Λενινιστικής ταχτικής στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο και τέλος για τη θέση του ΣΕΚΕ, προτείνοντας στο τέλος σχέδιο απόφασης. Η απόφαση δεν πάρθηκε χωρίς αντιπαράθεση. Αντιτάχθηκε ο Αριστοτέλης Σίδερης.

Επίσης, υπήρξε πρόταση του Αλμπερτ Κουριέλ να μην προσχωρήσει στη Γ΄ Διεθνή, αλλά μόνο ότι αποδέχεται τις αρχές και τις αποφάσεις της. Μετά από συζήτηση πάρθηκε η εξής απόφαση:

«Το Β΄ Εθνικόν συνέδριον του Σοσιαλιστικού Εργατικού Κόμματος της Ελλάδος δεχόμενον

α) Οτι η Β΄ Διεθνής αποβλέψασα εις την δημιουργίαν "εθνικών σοσιαλισμών", αναγνωρίσασα την ανάγκην της εθνικής αποκαταστάσεως και μη δυνηθείσα διά τούτο κατά την κρίσιμον στιγμήν της κηρύξεως του πολέμου να κρατήση υψηλά την καθαρώς διεθνιστικήν σημαίαν του σοσιαλισμού, έπαυσε να εμπνέη εμπιστοσύνην εις τα επαναστατικά κόμματα αι δε αρχαί της δεν έχουν πλέον την δύναμιν να ηλεκτρίσουν και να διαπαιδαγωγήσουν τας εργαζομένας μάζας διά τον τελικόν σκοπόν, γεγονός διά το οποίον όλα τα κόμματα που ηρνήθησαν να συμμαχήσουν με την αστικήν τάξιν, όλα τα ζωντανώτερα και πλησιέστερον προς το τέρμα του αγώνος των ευρισκόμενα κόμματα έπαυσαν αποτελούντα τμήματα της Διεθνούς ταύτης.

β) Οτι η παρούσα περίοδος είναι περίοδος μεταβατική, κατά την οποίαν το παγκόσμιον προλεταριάτον πρέπει να ετοιμάζεται διαρκώς διά την κατάληψιν της εξουσίας της οποίας πρώτος σταθμός θα είναι η επιβολή της δικτατορίας του και όχι η αστική δημοκρατία υπό οιανδήποτε μορφήν.

γ) Οτι προς τον σκοπόν της διατηρήσεως της ακμής του επαναστατικού πνεύματος είναι απαραίτητον να ενισχυθή πάση δυνάμει η ρωσική επανάστασις και,

δ) Οτι αι ιδιαίτεροι γεωγραφικαί και ιστορικαί συνθήκαι, υπό τας οποίας αναπτύσσεται το κίνημα της εργατικής τάξεως εις την Ελλάδα, επιβάλλουν εις το Κόμμα το οποίον την αντιπροσωπεύει ν' ακολουθήση τον δρόμον που ηκολούθησαν ήδη τα άλλα σοσιαλιστικά κόμματα της Βαλκανικής.

Αποφασίζει:

1) Εγκρίνει την απόφασιν του Εθνικού συμβουλίου περί αποχωρήσεως του Κόμματος από την Β΄ Διεθνή.

2) Το Κόμμα προσχωρεί οργανικώς εις την Γ΄ Διεθνή της Μόσχας, της οποίας δέχεται τας αρχάς και τα ψηφίσματα.

3) Εγκρίνει και επιδοκιμάζει τας αποφάσεις της Βαλκανικής κομμουνιστικής συνδιασκέψεως, ήτις συνήλθεν εν Σόφια την 15ην Ιανουαρίου (νέο ημερολόγιο) ε.ε. και,

4) Δίδει εντολήν εις την ΚΕ να εργασθή διά να συνδεθή το Κόμμα στενώτερον με τα σοσιαλιστικά κόμματα της Βαλκανικής που ακολουθούν την Γ΄ Διεθνή διά την προπαρασκευήν κοινού αγώνος των προλεταρίων της Βαλκανικής προς δημιουργίαν της Ομοσπονδιακής σοσιαλιστικής δημοκρατίας των συμβουλίων των εργατών και αγροτών της Βαλκανικής».

Η απόφαση είναι ιστορική, αφού έγινε η αρχή προσχώρησης του Κόμματος στην Κομμουνιστική Διεθνή. Το Κόμμα έκανε ειδική έκδοση με τους 21 όρους εισδοχής των Κομμουνιστικών Κομμάτων στη Γ΄ Διεθνή, τους οποίους είχε επεξεργασθεί ο Λένιν και τους οποίους δημοσίευσε ο «Ριζοσπάστης» στις 8 Νοέμβρη 1920, μετά το 2ο Συνέδριο της Γ΄ Διεθνούς. Επίσης, προστέθηκε στον τίτλο του Κόμματος η λέξη «Κομμουνιστικό». Ηδη ο Δημοσθένης Λιγδόπουλος είχε πάει στη Μόσχα για να παρευρεθεί στο 2ο Συνέδριο της Γ΄ Διεθνούς και να συνδέσει το Κόμμα με τη Διεθνή. Ηταν η συνέχεια της αποστολής του σαν αντιπρόσωπος του ΣΕΚΕ στη Συνδιάσκεψη της Βαλκανικής Σοσιαλιστικής Ομοσπονδίας, στη Σόφια, η οποία τη μετονόμασε Κομμουνιστική, το Γενάρη του 1920. Ο Δ. Λιγδόπουλος δε γύρισε ποτέ στην Ελλάδα, γιατί δολοφονήθηκε κατά την επιστροφή του μαζί με τον Ωρίωνα Αλεξάκη.

Το επόμενο βήμα ήταν η εναρμόνιση του Προγράμματος του Κόμματος με τις αρχές της Γ΄ Διεθνούς και πάρθηκε γι' αυτό σχετική απόφαση.

«Το Β΄ συνέδριον του Κόμματος έχον υπ' όψιν του την γνώμην του Εθνικού Συμβουλίου της 18ης Μαΐου περί μερικής αναθεωρήσεως του προγράμματος και την υπό του τμήματος Πειραιώς υποστηριζομένην πρότασιν περί ολικής αναστολής του προγράμματος και δεχόμενον:

1) Οτι η μεταβίβασις από του αστικού εις το σοσιαλιστικόν καθεστώς δε δύναται να γίνη με καμμίαν μεταρρύθμισιν της μορφής του πολιτεύματος επί το δημοκρατικώτερον, αλλ' ότι μόνον διάμεσος σταθμός είναι η δικτατορία της εργατικής τάξεως μέχρις ότου δημιουργηθούν όλοι οι αναγκαίοι όροι διά την κατάργησιν των τάξεων.

2) Οτι εις το σημείον που έφθασε σήμερον η εξέλιξις της κοινωνίας, κάθε πόλεμος υπό οιονδήποτε πρόσχημα κηρυσσόμενος δεν μπορεί να εξυπηρετεί ει μη μόνον την άμυναν των συμφερόντων της αστικής τάξεως.

3) Οτι η εργατική τάξις επ' ουδενί λόγω πρέπει να εμπιστεύεται την διεύθυνσιν της τύχης της εις αστικά κατασκευάσματα ως η περιβόητος Κοινωνία των εθνών.

4) Οτι το κόμμα μας ανήκον εις τη Βαλκανικήν κομμουνιστικήν ομοσπονδίαν και αποδεχόμενον τας αρχάς και την τακτικήν της Γ΄ Διεθνούς οφείλει να προσαρμόση το πρόγραμμά του σύμφωνα με τας αρχάς και την τακτικήν αυτής.

Αποφασίζει:

α) Καταργεί εκ του προγράμματος όλα τα υπό του Εθνικού συμβουλίου της 18ης Μαΐου προτεινόμενα άρθρα τα οποία δε συμβιβάζονται με τας ανωτέρω αρχάς (άρθρον περί αστικής δημοκρατίας, Κοινωνίας εθνών και αμυντικού πολέμου). β) Εγκρίνει ίνα αναθεωρηθώσι όλα τα άλλα άρθρα του προγράμματος και γ) αναθέτει εις την επιτροπήν ίνα επεξεργασθή και καταρτίση το πρόγραμμα του Κόμματος κατά τρόπον ανταποκρινόμενον εις τας γενικάς αρχάς της μελλούσης δράσεως και προπαγάνδας και της εξυπηρετήσεως των αναγκών των παραγωγικών τάξεων όσαι είναι απαραίτητοι διά την διευκόλυνσιν του τελικού αγώνος, συμφώνως με τας αρχάς της Γ΄ Διεθνούς».

Η οριστική ένταξη του ΣΕΚΕ (Κ) στη Διεθνή έγινε με απόφαση της Εκτελεστικής Επιτροπής της στις 21 Σεπτέμβρη (4 Οκτώβρη) του 1920, και ανακοινώθηκε σε ρεπορτάζ της εφημερίδας του Κόμματος «Εργατικός Αγών», με τίτλο «Ο αντιπρόσωπός μας εις Μόσχαν» στις 11 (24) Οκτώβρη 1920, μετά από ανακοίνωση του Κόμματος. «Κατ' ανακοίνωσιν του Κόμματος βεβαιούται ασφαλώς η άφιξις εις Ρωσίαν τού από διμήνου και πλέον αναχωρήσαντος αντιπροσώπου του Κόμματος (σ.σ. πρόκειται για τον Δ. Λιγδόπουλο, αλλά δεν αναφέρεται στο ρεπορτάζ μάλλον για λόγους περιφρούρησης), διά το Β΄ συνέδριον της Κομμουνιστικής Διεθνούς. Το γραφείον του Κόμματος στερείται πάσης πληροφορίας ως προς το δρομολόγιον το οποίον ηκολούθησε ο αντιπρόσωπός μας μετά την αναχώρησίν του εξ Αυστρίας όπου διέμενε... Είναι επίσης βέβαιον ότι ο αντιπρόσωπός μας δεν επρόφθασεν να παραστεί εις τας εργασίας του συνεδρίου, επρόφθασεν όμως τους αντιπροσώπους των άλλων βαλκανικών κομμάτων, οι οποίοι και συνέστησαν την επίσημον αναγνώρισιν του Κόμματός μας ως τμήματος της κομμουνιστικής Διεθνούς. Πράγματι δε, εις την συνεδρίασιν της Εκτελεστικής επιτροπής της 21ης Σεπτεμβρίου, ο πρόεδρος της κομμουνιστικής Διεθνούς Ζηνόβιεφ ανεκοίνωσε ότι το Κομμουνιστικόν Κόμμα της Ελλάδος έγινε ομοφώνως αποδεκτόν. Σημειωτέον ότι η αναγνώρισις αύτη του Κόμματός μας ενέχει τυπικήν πλέον σημασίαν, εφ' όσον το Κόμμα ουσιαστικώς είχεν αναγνωρισθή από της εισόδου του εις την Βαλκανικήν κομμουνιστικήν ομοσπονδίαν και της προσκλήσεώς του εις το Β΄ συνέδριον της Κομμουνιστικής Διεθνούς...».

Πηγές:

«ΚΚΕ - Επίσημα Κείμενα», Τόμος 1ος

«Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ», Τόμος 1ος

«Σαράντα Χρόνια του ΚΚΕ - Επιλογή Ντοκουμέντων», (Πολιτικές και Λογοτεχνικές Εκδόσεις 1958)